Zes sleutelfiguren rond Willem Holleeder
Willem Holleeder hoort donderdag of hij levenslang krijgt voor een reeks liquidaties. Het megaproces tegen de bekende crimineel biedt een ontluisterende kijk op de Amsterdamse onderwereld van pakweg vijftien jaar terug. Zes portretten van sleutelspelers.
Dino Soerel, koning van de onderwereld
We hebben ’m! Alsof Saddam Hoessein uit zijn hol was gesleurd. Die stemming heerste, geheel begrijpelijk, in augustus 2010 bij de Amsterdamse politie. Dino Soerel (1960) was bij de kladden gegrepen. Een tot de tanden toe bewapend arrestatieteam haalde de gevreesde crimineel uit een bovenwoning aan de Rozengracht in Amsterdam. Jarenlang was vergeefs op hem gejaagd. De drugshandelaar is in het Passageproces (over een reeks liquidaties) in hoger beroep veroordeeld tot levenslang. De Hoge Raad bekrachtigde onlangs dat vonnis.
Soerel, deels van Surinaamse afkomst, was organisator van de onderwereldmoorden op Kees Houtman in 2005 en op kroegbaas Thomas van der Bijl in 2006. Justitie klaagt Holleeder ook aan voor die liquidaties. Holleeder en Soerel vormden in de optiek van Justitie met misdadiger Stanley Hillis een moordcommando.
De omstreden vastgoedbaas Willem Endstra, doodgeschoten in 2004, schetste in 2003 tegenover de recherche een gitzwart beeld van Soerel. „Hij is de koning van de onderwereld, ze sidderen en beven, ze durven niet verkeerd te knipogen.” Holleeder en Soerel „zijn gewoon de moordenaars. Die Hells Angels zijn nog baby’s vergeleken bij hen.” Een zekere Ed zou ooit zwaar zijn bedreigd door Soerel in verband met een geldkwestie. „Dino hield vol dat ik die zes ton moest betalen. Als ik dat niet zou doen, zou mijn familie worden afgeschoten en daarna ik. Toen heb ik mijn koffers gepakt en ben ik vertrokken. Ik trok het niet meer.” Soerel, opgegroeid in Purmerend, was ooit portier in Volendam. Hij is in zo’n dertig jaar geleden veroordeeld tot vier jaar cel wegens betrokkenheid bij een dodelijke vechtpartij in een café.
Stanley Hillis, mysterieuze crimineel
Ooit lag Etienne U., bekend in de onderwereld, in zijn zwembad in Suriname. Hij zag een helikopter boven zijn hoofd. In die tijd was er maar „een meneer die een helikopter had en dat is een heel goede vriend van Stanley. Dat vond ik eng en raar.” Met Stanley doelt hij op wijlen Stanley Hillis. Het verhaal zou moeten aantonen dat de macht van de Amsterdamse misdadiger Hillis ver reikte. Tot in het verre buitenland. Hillis zou samen met Holleeder en Soerel moorden hebben georkestreerd.
Hillis (1946), bijgenaamd De Ouwe, was zelfs gevreesd onder misdadigers van het hardste soort. John Mieremet noemde hem „de enige in Nederland waar ik bang voor ben.” Het verhaal gaat dat Hillis een cocaïnehandelaar afperste. Als die niet zou betalen, stond er „een busje klaar om zijn vrouw en kinderen in de gehaktmolen te gooien.”
Lonneke (1959), de vrouw met wie Hillis in 1996 trouwde, deed tegenover een onderzoeksrechter een boekje over hem open. Het was zwaar om onder zijn dwingelandij uit te komen, zei ze. „Ik dacht: Die is helemaal gek, ik moet hier weg. Dat lukte dus niet. Niemand verlaat de Koning. Hillis was zwaar verslaafd aan cocaïne en drank. Ik werd ’s nachts gillend wakker. Ik heb zelfs op een dodenlijst gestaan.”
Hillis, die in vroeger tijden coffeeshops runde, is met mysteries omgeven. Opmerkelijk is dat de beroepscrimineel, liefhebber van antiek, tientallen jaren uit de cel wist te blijven. Dat voedt het gerucht dat hij onder één hoedje speelde met de politie. Met raadsels omgeven is zijn dood in 2011. Toen Hilllis in Amsterdam wachtte op een afspraak met een crimineel, werd hij doorzeefd met 37 kogels. Drie politiemensen, die de twee kennelijk wilden afluisteren, waren getuige. Toch ontkwam de schutter.
Peter la S., spijtoptant met bloed aan de handen
Een zwaar blok aan het been van Holleeder. Zo kun je Peter la S. (1964) gerust noemen. La S. zat tot over zijn oren in de misdaad, maar stapte over naar de opsporingsinstanties. Zijn belastende verklaringen hielpen Justitie een reeks grote spelers uit de Amsterdamse onderwereld achter slot en grendel te krijgen. Peter la S. wijst Holleeder aan als opdrachtgever voor de moord op Kees Houtman in 2005 in Amsterdam-Osdorp. De kroongetuige beweert dat hij op een Amsterdams plein Holleeder zelf heeft horen zeggen: „Osdorp eerst.”
Peter la S. en zijn kompaan Jesse R. vermoordden Houtman bij diens villa. De kroongetuige vertelde in 2009 in de Amsterdamse gerechtsbunker dat hij van slag was na de misdadige klus. „Ik moest een trauma verwerken.” Een paar uur na de moord bezocht het duo, dat 130.000 euro voor de liquidatie zou krijgen, een bordeel. De dagen daarna kwam Peter la S. naar eigen zeggen de deur niet uit en vluchtte hij in drank en drugs. Huurmoordenaar Jesse R. kreeg levenslang.
Peter la S. schetste in 2009 dat het „heel ingewikkeld” is om uit het criminele milieu te stappen. „Er was een strijd in mij gaande. Ik had ruzie met mezelf. Ik wilde een normaal leven leiden. Niet vastzitten, geen sores. Maar er zijn ook krachten in jezelf aan de gang die je in de criminaliteit doen blijven. Ik kon niet zomaar wegblijven bij Jesse.”
De tweede kroongetuige tegen Holleeder is moordmakelaar Fred R. De flamboyante sportman uit Hilversum heeft ook bloed aan zijn handen. Hij was betrokken bij het organiseren van de moord op kroegbaas Thomas van der Bijl in 2006. Met hulp van Fred R. kreeg Justitie voldoende bewijs in handen om Dino Soerel levenslang op te sluiten. Fred R. en Peter la S. leiden ergens ter wereld een bestaan onder een nieuwe identiteit.
John Mieremet, opgejaagd wild
Een gepantserde auto, een potige bodyguard, kogelwerende kleding, een beveiligd huis. Tal van maatregelen nam misdadiger John Mieremet (1960) om zich vijanden uit het criminele milieu van het lijf te houden.
In februari 2002 kroop hij door het oog van de naald. Bij het kantoor van de omstreden advocaat Evert Hingst (geliquideerd in 2005) vuurde iemand acht kogels af op Mieremet. Twee troffen er doel, maar de misdadiger overleefde. Holleeder zou die aanslag hebben geregeld. De Neus zou in dronken toestand hebben getierd en gevloekt toen hij hoorde dat Mieremet nog leefde. Holleeder zei volgens zijn ex-vriendin Sandra den Hartog dat hij er niets van snapte dat de zo goed voorbereide afrekening was mislukt. Een paar jaar later, in november 2005, komt alsnog het einde voor Mieremet. Hij wordt vermoord in Thailand. Justitie schuift Holleeder ook die moord in de schoenen.
John Mieremet, ook Schele genoemd, gold als een nietsontziende en intimiderende crimineel. Hij lag met verschillende mensen in de clinch over criminele miljoenen. Slaande ruzie had hij met vastgoedbaas Willem Endstra (geliquideerd in 2004), die gold als de bankier van de onderwereld.
Mieremet trok op met Sam Klepper (aspirant-lid van de Hells Angels), die in 2000 werd doodgeschoten. Het tweetal had de lugubere bijnaam ”Spic en Span”, wat wilde zeggen dat ze tegenstanders uit de weg ruimden zonder sporen achter te laten. De met Justitie pratende broers Pieter en Edgar van Lent, die meermalen op visite zouden zijn geweest bij Mieremet in zijn zwaarbeveiligde woning in België, zeggen dat hij en niet Holleeder achter de moord op Heinekenontvoerder Cor van Hout in 2003 zit. Edgar: „Mieremet heeft tegen mij gezegd dat hij het had gedaan.”
Cor van Hout, ruziemaker en levensgenieter
Ouwe vieze stinkkerel. Die weinig vleiende woorden zou de misdadiger Cor van Hout (1957) de Amsterdamse crimineel Stanley Hillis hebben toegebeten. Kennelijk had Van Hout, zwaar alcoholist en vaak ladderzat, het lef de alom gevreesde Hillis te schofferen.
Van Hout was het brein achter de ontvoering van biermagnaat Alfred Heineken en diens chauffeur Ab Doderer in 1983. De gijzeling hield Nederland wekenlang in de greep. De groep criminelen incasseerde 35 miljoen losgeld. In die tijd waren Holleeder en Van Hout twee handen op één buik. Hoe anders werd dat in latere jaren. De twee Amsterdammers verkeerden op voet van oorlog vanwege conflicten over crimineel verkregen geld en investeringen.
Justitie gaat ervan uit dat Willem Holleeder de motor is achter de liquidatie van Cor van Hout in 2003 in Amstelveen. Holleeders zussen Astrid en Sonja en Holleeders ex-vriendin Sandra den Hartog zijn daar ook stellig van overtuigd. Kortweg betogen de drie vrouwen dat Holleeder als een bloedhond achter Van Hout aanzat. Holleeder was „jolig, blij en uitgelaten” op de dag dat Van Hout werd doodgeschoten, zo verklaarde Sandra den Hartog vorig jaar bij de rechtbank. „Hij zei: Weet je wel hoelang dit heeft geduurd? Daarbij maakte hij een gebaar alsof hij een pistool vasthield.”
Sonja had een relatie met Cor van Hout. Samen hadden ze enkele kinderen. Van Hout liet het breed liet hangen en gaf bijvoorbeeld veel geld uit aan de paardensport. Tot zijn dood was Van Hout bevriend met misdaadverslaggever Peter R. de Vries. Die sprak ook op de begrafenis van de Heinekenontvoerder. De politie sprak schande van de innige band tussen de journalist en de misdadiger.
Een gevoelige kwestie binnen de familie Holleeder is Bo. Het dochtertje van Cor van Hout en Sonja Holleeder heeft het syndroom van Down. Cor van Hout wilde niets met het kind te maken hebben en bande het uit zijn leven, tot verdriet van Sonja. Willem Holleeder zou zijn nichtje met de handicap wel hebben bezocht.
Deel 2 in een tweeluik over de ontknoping in het Holleeder-proces. Voor dit artikel zijn onder meer de recent verschenen boeken ”Holleeders onderwereld” van Wim van de Pol en ”Moord, macht en angst” van Peter Elberse en Eric Panhuis geraadpleegd.
Astrid Holleeder, zus in het nauw
Bijzonder zenuwslopend moet het zijn geweest. Met afluisterapparatuur probeerde Astrid Holleeder bewijs tegen haar criminele broer Willem te verzamelen. De vrouw, voorheen advocaat, legde in het diepste geheim een reeks belastende verklaringen tegen hem af. Zus Sonja en Sandra den Hartog (ex-vriendin van Willem Holleeder) sloten zich bij Astrid aan. De vrouwen zeggen één doel te hebben: Willem moet levenslang de cel in. Hij is levensgevaarlijk. Het moorden moet stoppen.
Tijdens het proces de afgelopen maanden knetterde het onophoudelijk tussen met name Willem en Astrid. Hij verwijt haar dat ze een gewiekste leugenaar is die het puur te doen is om geld. Zij werpt hem voor de voeten dat hij mensen manipuleert, hen angst aanjaagt en uit de weg ruimt.
Opstaan tegen haar broer vond Astrid naar eigen zeggen een worsteling. Ze voelde zich een verrader die haar broer, met wie ze lief en leed deelde, de finale klap gaf. ”Judas” heet dan ook de in 2016 gepubliceerde bestseller over haar strijd tegen Holleeder.
Sonja Holleeder vertelde vorig jaar bij de rechtbank dat haar criminele broer er kennelijk nogal bizarre methoden op nahield om zijn geprangde gemoed te luchten. Willem ging aan het poepen, zette de douche aan –kennelijk om niet afgeluisterd te kunnen worden– en riep Sonja bij zich. Hij klaagde dan dat vastgoedman Willem Endstra (onderwereldbankier genoemd) met de politie praatte en dat hij er daarom aan zou gaan.
Astrid Holleeder zegt dat ze zelf ook levenslang heeft. Ze woont ergens anoniem in een weggestopt „studentenkamertje.” Levend met de vrees dat haar broer vroeg of laat wraak neemt.