Haarscheurtjes, verzakkingen, falende wapening, vervorming en extreme roest. Uit onderzoek van EenVandaag en NH Nieuws afgelopen voorjaar, gebaseerd op meer dan 200 interne inspectierapporten van Rijkswaterstaat, bleek dat tientallen bruggen en viaducten in Noord-Holland problemen vertoonden door achterstallig onderhoud. In sommige gevallen was er zelfs sprake van „onacceptabele risico’s” op instorten. Aanleiding voor het onderzoek was de plotselinge afsluiting van de Merwedebrug in de A27 in 2016. De reden: er waren scheurtjes ontdekt tijdens een inspectie. Zwaar verkeer mocht de brug bij Gorinchem tijdelijk niet meer over.

Dat klinkt ernstig. Hoe groot is de kans dat er een Nederlandse brug net zo instort als de brug in Italië?

Die kans is heel klein, aldus de experts. „Ik ken maar één brug in Nederland die qua vorm en constructie een beetje lijkt op de Morandibrug bij Genua, en dat is de een brug over de Waal bij Tiel”, zei Cor van der Veen, ingenieur en specialist betonnen bruggen aan de TU Delft, woensdag op Radio 1. „Die heeft ook een betonnen dek en betonnen tuien. Maar daar houdt de vergelijking op. De brug bij Tiel verkeert in goede conditie.”

Dus alle Nederlandse bruggen zijn perfect in orde?

Zo simpel is het nu ook weer niet. Van der Veen: „Onze bruggen zijn voor 99,9 procent veilig. Er is nergens instortgevaar, daar durf ik mijn hand wel voor in het vuur te steken. Natuurlijk, elke brug kan extra onderhoud gebruiken, maar je moet roeien met de riemen die je hebt. En de onderhoudstoestand van onze bruggen is redelijk op peil. Als ik het vergelijk met het buitenland staan we er hier goed op.”

Ook Bob Demoet, directeur bij Rijkswaterstaat West-Nederland-Noord, zegt dat er geen sprake is van een gevaarlijke situatie in Nederland. „Het onderzoek van EenVandaag heeft het over „onacceptabele risico’s.” Maar daaruit moet je niet afleiden dat er ook maar ergens sprake is van instortgevaar. Die inspectierapporten zijn bedoeld om vooruit te kijken. Risico’s worden geclassificeerd en we brengen achterstallig onderhoud in kaart.”

Zijn er veel bruggen in ons land die een opknapbeurt nodig hebben?

Ja. Rijkswaterstaat heeft begin dit jaar op verzoek van minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat nog een groot onderzoek gedaan naar zeventig grote strategische bruggen in ons land. „Van die zeventig bruggen zijn er een paar waar we op korte termijn maatregelen moeten nemen”, zegt directeur Demoet van Rijkswaterstaat. „Dat doen we dan ook. Achterstallig onderhoud is niet meteen gevaarlijk. Maar we moeten het wel tegengaan door zo snel mogelijk herstelmaatregelen uit te voeren.”

Hoe kan het dat er sprake is van achterstallig onderhoud?

Veel bruggen in Nederland zijn rond 1970 gebouwd. Ze worden steeds ouder en vergrijzen als het ware. „De bruggen naderen of overschrijden hun zogeheten ontwerplevensduur, hun houdbaarheidsdatum”, zei ingenieur Arie Bleijenberg van onderzoeksinstituut TNO in 2016 in het Reformatorisch Dagblad. „Dat wil niet zeggen dat een brug dan plotseling gevaarlijk is. Integendeel. Zo’n brug kan soms nog best dertig jaar mee. Maar ze hebben wel goed onderhoud nodig.”

Een ander punt is dat het vrachtverkeer zwaarder wordt en er ook meer vrachtverkeer is. Daardoor kunnen er, eerder dan ingenieurs in het verleden berekenden, bijvoorbeeld haarscheurtjes in een brug ontstaan. Bij een betonnen brug kan dit geen kwaad, bij een stalen brug als de Merwedebrug is het een ander verhaal.

En dan is er nog de kwestie van nieuwe Europese richtlijnen. „Met de komst van de EU kregen we in heel Europa hetzelfde voorschrift om constructies te berekenen”, zegt ingenieur Van der Veen van de TU Delft. „De voorschriften zijn een stuk strenger geworden. Omdat veel bruggen in Nederland al wat ouder zijn, kan het zijn dat ze theoretisch gezien niet aan de nieuwe voorschriften voldoen. Dat wil echter niet zeggen dat ze meteen onveilig zijn. ”

Wat gaat er gebeuren om het achterstallig onderhoud van bruggen weg te werken?

Minister Van Nieuwenhuizen kondigde eerder dit jaar meer investeringen aan in het onderhoud van bruggen.

Vanaf 2020 gaat er jaarlijks 350 miljoen euro naar opknapbeurten voor bruggen en viaducten, in plaats van de huidige 150 miljoen euro per jaar. Onder andere de Van Brienenoordbrug in Rotterdam en de Haringvlietbrug bij Numansdorp staan op de planning voor een grote opknapbeurt.

Of die 350 miljoen euro per jaar genoeg is, betwijfelt ingenieur Van der Veen. „Er is een aantal bruggen waar extra rijbanen op komen, die bruggen moeten we toekomstbestendig maken. Ik vraag me af of dit geldbedrag daarvoor voldoende is. Het is krap.”