De betekenis van de christendemocraat Ruud Lubbers voor Nederland kan moeilijk overschat worden. Hij is de langstzittende premier van ons land. Van 1982 tot 1994 leidt hij drie kabinetten; eerst twee met de VVD en daarna een met de PvdA. Hij voert flinke bezuinigingen door in de overheidsuitgaven en de sociale voorzieningen. Mede daardoor komt Nederland de flinke economische crisis uit het begin van de jaren tachtig te boven. Ook het CDA profiteert van Lubbers zijn succes. In 1986 en 1989 behaalt de partij bij verkiezingen tot tweemaal toe 54 zetels. Dat record heeft én het CDA én geen enkele andere partij ooit geëvenaard.

Voor Lubbers aantreedt als premier, kent Nederland hem als minister van Economische Zaken in het kabinet-Den Uyl (1973-1977). Lubbers is dan nog maar 34 jaar. Daarna gaat hij aan de slag als vicefractievoorzitter en snel daarna als fractievoorzitter. De in Rotterdam geboren Lubbers staat bekend vanwege zijn wollig taalgebruik; in de wandelgangen “Lubberiaans” genoemd. Niemand verwacht dat hij het lang uit zal houden als premier, maar hij blijkt als regeringsleider een meester te zijn in het bedenken van compromissen. Op alle terreinen. Dus ook van de ethiek. Onder zijn toedoen komt er bijvoorbeeld een regeling voor euthanasie tot stand. De strafbaarheid blijft, dus kan zijn partij, het CDA, tevreden zijn, maar er komen wel enkele uitzonderingen op de strafbaarheid, waardoor de euthanasiepraktijk kan voortwoekeren.

Een van de grootste prestaties van Lubbers is de totstandkoming van het akkoord van Wassenaar in 1982. Het kabinet, werkgevers en werknemers maken afspraken over loonmatiging en herverdeling van werk. In zijn regeerperiode woedt ook de discussie over het al dan niet plaatsen van kruisrakketten in ons land.

In 1994 begint de afbladdering van Lubbers’ statuur. Hij kan zich uiteindelijk toch niet verenigen met de keus van zijn partij om (de protestantse) Brinkman –nu CDA-fractievoorzitter in de Eerste Kamer- aan te wijzen als lijsttrekker. De rooms-katholieke Lubbers maakt kenbaar dat hij op de nummer drie van de lijst, (de eveneens rooms-katholieke) Hirsch Ballin gaat stemmen. Mede hierdoor komt het CDA in een negatieve spiraal terecht en verliest bij de verkiezingen twintig zetels en komt voor acht jaar in de oppositie

Uiteindelijk eindigt de carrière van Lubbers niet fraai. Pogingen om het voorzitterschap van Europese commissie te bemachtigen, mislukken omdat de Duitse leider Helmut Kohl dat niet ziet zitten. De oud-premier heeft daarvoor de capaciteiten, daar zijn vriend én vijand het over eens. Een jaar later, in 1995, doet Lubbers nog een poging om als secretaris-generaal van de Navo aan de slag te gaan. Even leek dat te lukken, maar uiteindelijk blokkeren de Amerikanen zijn kandidatuur. In dat jaar benoemt het kabinet hem tot minister van Staat en krijgt hij een benoeming als hoogleraar globalisering aan de Katholieke Universiteit Tilburg.

Uiteindelijk krijgt Lubbers in 2001 toch een internationale baan en wel als Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen. Maar daar moet hij vier jaar later, verplicht vertrekken. Hij kan zijn handen niet van vrouwen afhouden. Al in de tijd dat van zijn premierschap noemen sommigen hem een charmeur, anderen een rokkenjager.

Na zijn vertrek uit Den Haag staat het denken van Lubbers niet stil. Hij krijgt steeds meer oog voor de leefomgeving en de noodzaak om milieuvervuiling tegen te gaan. De koers van het huidige CDA onder leiding van Buma vindt Lubbers te rechts, zo laat hij aan intimi weten. Zo af en toe laat hij via de media weten dat de CDA-koers wat hem betreft weer meer richting het politieke midden moet. De keus van de partij om in 2010 de PVV als gedoogpartner te accepteren verfoeit hij.

De oud-premier is een overtuigd rooms-katholiek. Hij spreekt er niet vaak en niet gemakkelijk over, zeker niet in de tijd van zijn premierschap. Hij is van mening dat hij er dan voor alle Nederlanders moet zijn. Hij laat zich in die jaren inspireren door de moderne roomse hoogleraar dogmatiek uit Nijmegen, prof. Schillebeeckx. Anderzijds voedt Lubbers zich ook met de kerkvader Augustinus. Zijn ”Belijdenissen” heeft hij altijd binnen handbereik. Hij las daar veel in.

Lubbers overleed woensdag in het bijzijn van zijn vrouw en kinderen. Het afgelopen jaar ging zijn gezondheid sterk achteruit. De familie heeft besloten over het ziektebeeld geen nadere mededelingen te doen. Dinsdag is de begrafenis van een groot staatsman wiens carrière in mineur eindigde.

---

Lees ook in Digibron:

De mens, zomaar een voorbeeld - interview met Ruud Lubbers (Reformatorisch Dagblad, 26-06-2015)

Terug uit het diepe zwarte gat - Drs. R. F. M. Lubbers: alsnog een internationale post (Reformatorisch Dagblad, 25-10-2000)

Lubbers: Gevormd door Kierkegaard (Reformatorisch Dagblad, 30-06-1994)

Ruud Lubbers: de man zonder horloge - Afscheidsboek bevat bonte verzameling meningen over Nederlands premier (Reformatorisch Dagblad, 29-06-1994)

Lubberiaans (Reformatorisch Dagblad, 27-09-1991)