Zeker niet, is de stellige overtuiging van wethouder Eva Dansen (SP) en haar collega Hans Freije (ChristenUnie, ook namens SGP). „We zijn er nog steeds”, lacht Dansen. „Wat in dit geval best een prestatie is, zeker nu het college in de raad geen meerderheid meer heeft.”

Ja, er is een hoop fout gegaan. Maar daar kon het college weinig aan doen, zeggen beide bestuurders. Het begon allemaal toen de eerste coalitie een jaar in het zadel zat. Een D66-raadslid zou vertrouwelijke informatie hebben gelekt. Hoewel ze zelf ontkende, was het leed geschied: de D66-fractie viel uiteen. Het enige overgebleven raadslid wilde verder als oppositiepartij, dus stapte de D66-wethouder op.

Hij maakte plaats voor het CDA. Ook die partij hield het niet langer dan een jaar vol. Wethouder Klink stapte op wegens „privéomstandigheden.” Later bleek wat er aan de hand was: de man staat terecht voor ontucht.

Intussen was het college zijn krappe meerderheid van 13 van de 25 zetels kwijt. Alsof dat nog niet beroerd genoeg was, zette GroenLinks in september vorig jaar het raadslid Tekir uit de fractie vanwege een stem op de partij van de Turkse president Erdogan.

De coalitie hield zo nog twaalf zetels over. „Dat komt dus allemaal niet door de verhoudingen in het college”, zegt Dansen. En de burgemeester dan, die vertrok wegens de slechte verhoudingen? „Hij had problemen met de raad.”

De SP’er geeft toe dat het al vanaf 2014 „spannend manoeuvreren” was. De PvdA –grootste partij– kwam toen voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog niet in het college. Dansen mist de sociaaldemocraten niet. „Volgens elk vooroordeel zou de PvdA onze natuurlijke medestander zijn en de VVD onze natuurlijke tegenstander. Toch kunnen we goed met de VVD regeren. Dat zegt iets over het onderlinge vertrouwen. Vaak kan ik betere afspraken maken met de VVD.” Als grootste tegenpool wil ze deze partij niet typeren. „We hebben hier een sociale VVD en een niet zo linkse PvdA. Nee, een rechtse SP mag je ons niet noemen.”

De SP’er vindt de VVD in de gezamenlijke wens om de financiën op orde te krijgen. „Ik ben een uiterst pragmatisch mens: het gaat er mij om wat goed is voor Gorinchem. Schulden zijn dat niet. Maar als er geld nodig is voor de zorg, dan komt dat er gewoon. Daar zijn afspraken over.”

Koopzondag geen breekpunt

Ook CU-wethouder Freije wil, net als VVD en SP, een degelijk financieel beleid. Met GroenLinks heeft hij de focus op duurzaamheid gemeen en Dansen vond hij in de strijd om de zondagsrust, zij het vanuit verschillende routes.

Toch protesteerden beiden tevergeefs tegen meer koopzondagen. Het waren er twaalf, maar werden er onlangs vijftien. Drie extra, dat kon er voor de SP wel mee door. CU/SGP stemde als enige tegen. Bij de formatie maakte Freije geen breekpunt van de winkelopenstelling op zondag. Sterker nog, in het coalitieakkoord staat dat het college een verruiming tegen het licht zal houden: „Over dat laatste wordt binnen de coalitie verschillend gedacht. Daarom laten we vooralsnog het huidige beleid in stand.”

De CU-man vond goed en gedegen onderzoek voldoende om uitbreiding te accepteren. „Anders hadden we nee gezegd. Vaak gebeurt zoiets omdat een winkeliersvereniging of een groep bewoners dat wil – veel te dun.”

Voor verwatering van het christelijk geluid vreest hij niet. „Onze inbreng wordt serieus genomen. Je kunt aan de zijlijn blijven staan; dan komen er wellicht meer koopzondagen. In ieder geval was er dan een minder evenwichtige benadering gekozen.”

Freije is geen man die zaken op de spits drijft en noemt dus geen absolute grens. „Bestuurlijk moet je altijd kijken wat haalbaar is. Ik vond dat er voor meer koopzondagen goede argumenten moesten zijn. Dit is hanteerbaar.”

Overleg over zo’n compromis met de SGP, die hij ook vertegenwoordigt in het bestuur, levert volgens hem geen problemen op. „We willen zo veel mogelijk van onze punten waarmaken. Ik ken beide partijen; we werken al veertig jaar samen en dat gaat erg goed.”

Nee, hij raadt CU-leider Segers niet aan om flexibeler te zijn op principiële punten als hij aanschuift aan de onderhandelingstafel. „Ik steun het breekpunt over voltooid leven. Dat thema speelt landelijk. Plaatselijk zijn de verschillen minder groot.”

Dansen onderschrijft dat. „Lokaal gaat het minder om politieke kleur en meer om onderling vertrouwen.” Toen de Gorinchemse coalitie afgelopen najaar haar meerderheid verloor, schaarden alle raadsfracties zich achter een aanvulling op de coalitieafspraken uit 2014. Dansen: „Als minderheid is onze samenwerking sterker geworden. We hebben een goed verhaal nodig om de oppositie mee te krijgen. Bij een gegarandeerde meerderheid krijg je er toch wel alles doorheen.”

serie Bonte coalities

Het nieuwe kabinet zal uit een palet aan politieke partijen bestaan. Hoe is de ervaring met bonte coalities in gemeenten? Vandaag het negende en laatste deel in een serie: Gorinchem.

Ik geef de coalitie een 5,0

Hafid Chaaby, PvdA-raadslid: „Een matige 5 krijgt het college. Het stadsbestuur onderneemt weinig, werkt naar ons idee niet samen en zoekt voortdurend naar compromissen. Daardoor nemen ze geen beslissingen. Verantwoorde bezuinigingen zijn prima, maar geen kaalslag onder het mom van participatie, zoals nu gebeurt. De afgelopen jaren waren niet stabiel. Het is arrogant om te zeggen dat dit komt doordat de PvdA niet meebestuurt, maar deels klopt het wel. Buitengewoon merkwaardig dat de grootste partij niet in de coalitie zit. Wij hadden de wethouders naar huis kunnen sturen en het raadsbrede akkoord niet kunnen tekenen. Dan hadden we nu zonder bestuur gezeten en dat is niet in het belang van de stad.”

Gorinchem

Aantal inwoners: 35.260

College: VVD, SP, GroenLinks, CU/SGP

Raad: PvdA (5 zetels), Stadsbelang (4), SP (3), VVD (3), CU/SGP (3), CDA (2), GroenLinks (1), D66 (1), Gorcum Actief (1), Fractie Hoogesteger (1, ex-D66’er), Fractie Tekir (1, ex-GroenLinkser)