Sinds 2015 ontstonden er zestien zelfstandige oudercollectieven, georganiseerd rondom verschillende reformatorische scholen voor basis- en voortgezet onderwijs. De afgelopen drie jaar belegden die diverse lezingen met allerlei deskundigen.

De zestien regionale afdelingen stelden donderdag hun gemeenschappelijke doelstelling vast, alsook de onderlinge samenhang. „We hebben één gedachtegoed, dat iedere afdeling op eigen manier mag uitwerken”, zegt Dirk van Elzelingen (53), locatiedirecteur van de Ds. Joannes Beukelmanschool in Alblasserdam en landelijk en plaatselijk betrokken bij de oprichting van BewustGezin.

Hoe is uw betrokkenheid bij BewustGezin ontstaan?

„Als vader en als coördinator mediabeleid van de scholen van onze scholenstichting had ik me al geruime tijd verdiept in de relatie tussen opvoeding en de invloed van digitale media. In september 2015 gaven Lyda van Beijnum (zie ”Moderne media als oordeel over de wereld”) en ik een workshop over de opkomst van de smartphone en andere digitale media en de invloed daarvan.

Zomer 2016 zorgde het artikel over ”digitieners” van Laurens van der Tang in De Wachter Sions voor veel aanmeldingen bij het oudercollectief, dat later BewustGezin.nu ging heten. Veel ouders waren al langer bezwaard over de invloed van digitale media, met name de smartphone, maar kregen geen antwoorden. Andere gezinnen lieten deze media veelal ongelimiteerd over zich heen komen. Daar hadden die ouders achteraf spijt van, omdat een weg terug niet makkelijk bleek.

Diepere bezinning was nodig. Begin 2017 presenteerde ik een brochure over digitale media. Die is bedoeld als leidraad voor de mediaopvoeding thuis. Daarin heb ik geprobeerd de lijn van Gods Woord, oudvaders en puriteinen, maar ook hedendaagse literatuur, zoals van de neuropsychiater Theo Compernolle over de ontwikkeling van de hersenen, te integreren.”

Hersenwetenschapper Harold Bekkering zei in april dit jaar op een bijeenkomst van BewustGezin Gorinchem dat de hersencapaciteit door de smartphone „absoluut niet minder” wordt.

„Helaas zie ik in de praktijk het tegendeel. Veelbelovende kinderen die tot en met groep 8 geen smartphone krijgen, stromen uit met een vwo-profiel en een smartphone in handen. Onder hen zakken er binnen twee jaar af naar havo of vmbo, door de tijd die ze aan hun smartphone besteden. Of erger: ze ontsporen door verslaving aan sociale media, games of porno.

Daarnaast is er het probleem van de ontlezing. Door de digitale media kunnen kinderen minder lang geconcentreerd een tekst lezen. Deze zorgen worden gedeeld door predikanten, maar ook seculiere wetenschappers zoals Compernolle. Dan zeg ik: Ouders, doe aan mediaopvoeding!”

Hoe?

„Mediaopvoeding is een zaak van het hart, niet van regels en filters. Digitale media trekken aan het hart van het kind. Bied als ouders een Bijbels tegenwicht, ingebed in een liefdevol gezinsklimaat, zodat kinderen later zo veel mogelijk in staat zijn zelfstandig nee te zeggen tegen de foute dingen van de techniek waarvan ze –hoe dan ook– een keer gebruik moeten gaan maken.”

Zijn mogelijke ontsporing en ontlezing de enige dingen waartegen u waarschuwt?

„Nee. Door digitale media kaapt de satan kostbare genadetijd weg en verduistert hij de genademiddelen. Gods Woord dient toch het belangrijkste te zijn in het leven? Hoe kunnen we de Bijbel bestuderend lezen met continu sociale media op de achtergrond?

Verder ben ik bezorgd over de almaar doorgaande technologische ontwikkelingen. Er zijn nu al driedimensionele projecties mogelijk die suggereren dat er iemand tegenover je zit terwijl dit feitelijk niet zo is. En die projecties zijn er straks niet meer op een scherm, maar op je brillenglas of contactlens. Facebookbaas Zuckerberg zegt dat de smartphone over vier jaar grotendeels is vervangen door deze ”augmented reality”-brillen.

Nu is techniek niet de duivel zelf. Maar we moeten er niet van uitgaan dat kinderen met alleen een goede mediaopvoeding in staat zijn zelfstandig goede keuzes maken. Ook zij zijn gevallen zondaren die zullen struikelen en vallen. Zij moeten de overtuiging die wij hebben, verinnerlijken.”

Wat is uw concrete advies aan ouders?

„Lastig. Per kind is de mediaopvoeding verschillend. Een richtlijn is om kinderen tussen hun 12e en 15e alleen een door ouders beperkte iPhone te geven. Maar doe vooral aan mediaopvoeding! En sluit je aan bij een BewustGezincollectief.”

Wat is BewustGezin.nu eigenlijk, een vereniging, een stichting?

„Een beweging van ouders die op het gebied van de media tegen de stroom in zwemmen. Wij willen er zijn voor mensen vanuit de linker- en de rechterflank van de reformatorische gezindte: van smartphonemijders tot en met opvoeders die op de lijn van de begeleide confrontatie zitten. Als we maar nadenken en naar elkaar en vooral de Bron blijven luisteren, ondanks mogelijke verschillen in inzicht en visie.

BewustGezin is ook een partner in mediaopvoedland. We schuiven aan bij de Projectgroep Media van het Ds. G. H. Kerstencentrum en de (Oud) Gereformeerde Gemeenten in Nederland (buiten verband). Ook hebben we contacten met de Vereniging zonder Internet, Driestar educatief en met andere uitwisselingsplatforms, zoals de Reformatorische Oudervereniging. Maar we moeten in deze rol nog verder groeien.

De rode lijn is het perspectief dat we op reis zijn naar de eeuwigheid. Onze kinderen moeten Chrístus leren kennen. Ook als wij Hem nog niet kennen, ontslaat ons dat niet van de plicht om hen op te voeden tot deze kennis. Veelal zijn digitale media een verhindering daarin. Zeker, God werkt, ook door de digitale verleidingen heen. Maar wíj hebben onze verantwoordelijkheid, anno 2018.”

bewustgezin.nu

Moderne media als oordeel over de wereld

Lyda en Herman van Beijnum uit Leerdam stonden aan de wieg van BewustGezin.nu. Dat begon drie jaar geleden, toen hun zoon van nu 14 naar het voortgezet onderwijs ging en een smartphone wilde.

Het echtpaar verdiepte zich in het fenomeen en richtte een ouderplatform op rond de Gomarus Scholengemeenschap in Gorinchem, waar hun oudste kinderen naartoe gaan.

Lyda: „Ik maakte me grote zorgen over de smartphone.” De Leerdamse verdiepte zich in het onderwerp, kreeg contacten in de reformatorische wereld en kreeg onder meer steun van haar man, Herman. Hij doet tijdens zijn werk als bestuurder van Huize Winterdijk in Gouda en Linquenda Domus, ouderenwoonvoorzieningen gelieerd aan de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, zo min mogelijk met de smartphone. „Zo organiseer ik werk- en denktijd voor mezelf. Kerkmensen zijn het aan hun achtergrond verplicht hun verstand zo goed mogelijk te gebruiken.”

Herman kritiseert de zijns inziens klakkeloze acceptatie door de reformatorische gezindte van techniek. „Die zou neutraal zijn. Reformatorische mensen hebben afgeleerd dat de duivel rondgaat als een briesende leeuw. In dit leven moet het meer over Bunyans pelgrimschap gaan. Veel van wat er op de smartphone te beleven is, lijkt op de kermis der ijdelheid uit diens ”Pelgrimsreis”. We moeten de discussie voeren of de smartphone dichter bij de Heere brengt of niet. In de tijd dat je op de smartphone zit, heb je God niet nodig. Dan heb je contact met je smartphone.”

Onnodig

De Van Beijnums vinden een smartphone voor hun kinderen onnodig zolang die op het voortgezet onderwijs zitten. Lyda: „De drie oudste kinderen zitten op het vwo. Ons gezin bezit één computer, en een laptop waarbij we op de grond moeten zitten om internetverbinding te krijgen. Daar moeten de kinderen het mee doen, ik ook. Dat vergt overleg, maar het hele leven vergt afstemming.”

Op de achtergrond maakt de oudste dochter (16) de middelste (12) duidelijk dat zíj achter de computer moet. Even later spuugt de printer wat velletjes uit.

Herman: „Ga het gesprek aan met je kinderen. Ik ben vader. Het vaderschap heeft een bepaalde mate van strengheid. Ik hoef niet per se aardig te worden gevonden; ik ben váder, ik geef aan: Dit zijn de grenzen.”

Jongste dochter Lea (6) komt binnenlopen. Ze heeft haar hamster in haar hand. Lyda: „Prachtig hoe ze met dat beestje omgaat; het likt zelfs haar vingers. We willen graag dat onze kinderen met andere dingen bezig zijn dan met een bleke neus achter de computer zitten. Ze musiceren, zingen, lezen boeken, schaken, knutselen, tekenen. Onze kinderen op het voortgezet onderwijs kunnen tot nu toe goed zonder smartphone. Thuis en op school hebben ze zo nodig beschikking over internet. Ze hebben een gewone mobiele telefoon, waarmee ze ook onderweg bereikbaar zijn. Onze kinderen hebben nog de tijd om zich ergens in te verdiepen. Ze lezen veel dikke pillen, gedegen werken. Zo hoeven ze tijdens hun vervolgstudie niet met een mond vol tanden te staan.”

Breed informeren

Met de Gorkumse afdeling van BewustGezin wil het Leerdamse echtpaar breed informeren. Bewust nodigde het echtpaar Van Beijnum –naast eerder onder anderen PKN-proponent R. J. Jansen– dit voorjaar de seculiere hersenwetenschapper prof. dr. Harold Bekkering uit.

Herman: „We willen ons ook bewust laten informeren door seculiere wetenschappers: daar stranden we als we de Bijbel niet nodig hebben. Veel reformatorische kinderen raken losgeweekt van hun wortels, door de computer, maar ook doordat ze aan de universiteiten of hogescholen gaan studeren. Er wordt vaak gesproken over begeleide confrontatie, maar ouders hebben er vaak geen benul van hoe de seculiere wereld denkt. Daarom is het belangrijk ouders via lezingen de spiegel voor te houden hoe er in de wetenschap wordt gedacht.

In onze gezindte is helaas veel passiviteit. Ga maar eens op de reformatorische scholen voor voortgezet onderwijs kijken. Met respect voor docenten en ouders, maar wij hebben de opvoeding uit handen gegeven aan de digitale wereld.

Moderne media lijken een oordeel van God over de wereld. Een groot deel van de gereformeerde gezindte gaat op in de smartphone. Als de Heere het wil, zal dat leiden tot een ondergang in Babel, wat staat voor wereldgelijkvormigheid. De smartphone kan de zeef van de wereldwijde kerk worden.”

Van Beijnum loopt naar een van z’n boekenkasten en pakt de Grote Catechismus van Westminster. „Hier staat: Wat is het voornaamste en hoogste doel van de mens? Dat is om God te verheerlijken en zich eeuwig en volkomen in Hem te verheugen. Dat is de opdracht!”