Eneco berichtte deze week dat het de 100.000e slimme thermostaat heeft geleverd: de Toon. Die laat precies zien hoeveel elektriciteit en gas je verbruikt en hij is vanaf de smartphone te bedienen. Maar dat is kinderspel vergeleken met de slimme huizen in Estland, waar de smartphone letterlijk de sleutel is voor de huisdeur, voor het schakelen van alle verlichting in huis, voor de camerabeelden van de babykamer en, inderdaad, ook voor het vorstvrij houden van de schuur.

Kertu Toompea, in dienst bij het Estse bedrijf Yoga, checkt terwijl ze op een beurs staat in Barcelona, hoe het gaat met haar woning in Tallinn. Voor twee tientjes per maand heeft ze controle over haar hele huis en zo nodig ook over dat van oma of de vakantiewoning.

Deze moderne sleutel heet ”Internet of Things”, internet der dingen. Op het Mobile World Congress dat deze week in Barcelona gehouden wordt, zingt dat woord overal rond: de afkorting IoT komt er vaker voor dan ict. IoT verbindt computers en mobieltjes, maar ook andere zaken zoals de rookmelder en de koelkast.

Bovendien ‘praten’ deze dingen met elkaar: de thermostaat gaat dan vanzelf omlaag als het elektronische slot van de voordeur aangeeft dat je het huis verlaat. IoT is dus veel meer dan een internetverbinding, vertelde Allan Kock gisteren in Barcelona. „Het is ook de chip in je paraplu die in de hal staat, die de weersverwachting kent en met een rood of een blauw lampje aangeeft of er regen verwacht wordt.” Kock is een van de directeuren van TeliaSonera, het bedrijf dat de verbindingen maakt voor de slimme huizen in Estland. TeliaSonera, gevestigd in Zweden, is de achtste in grootte van de Europese telecombedrijven.

Volvo

„De groei in dataverkeer is ongekend groot”, zegt Kock. „Tussen 1998 en 2014 is de hoeveelheid data over ons netwerk met 20.000 procent gegroeid. Als Volvo in die periode zulke groeicijfers had, zou nu elke wereldbewoner in een Volvo rijden.”

Aan die groei lijkt nog geen einde te komen. Kock verwacht dat het dataverkeer de komende drie jaar weer elf keer zo groot wordt, omdat er steeds meer appa­raten en voorwerpen onderling verbonden zijn.

De Scandinavische landen lopen voorop, zegt hij. Per inwoner zijn er nu al 1,7 dingen aan elkaar gekoppeld, en dat zal de komende drie jaar toenemen tot 4 voorwerpen per inwoner. „Noorwegen loopt voorop in slimme huizen, daar gaat het vooral om sensoren en thermostaten. In Zweden zijn veel slimme auto’s. In 2018 zal de helft van het Zweedse wagenpark verbonden zijn. Deze techniek wordt ook bij bestaande auto’s ingebouwd. In Denemarken gaat het vooral om de gezondheidszorg.”

Hondenriem

Die snelle groei betekent een grote uitdaging voor de telecomsector, zegt Kock. „De klant stelt hogere eisen, wil niet meer wachten en wil ook op het platteland of in het uiterste noorden toch goed bereik. Als de verbindingen ook gebruikt worden in slimme auto’s, dus niet alleen voor navigatie­systemen en verkeersinformatie maar om aanrijdingen te voorkomen, dan moet de reactiesnelheid van het systeem omhoog. De vertraging mag niet groter zijn dan één of twee milliseconden. En in de medische sector gaan artsen deze verbindingen gebruiken voor videoconsulten en operaties op afstand. Dat stelt hoge eisen aan de systemen.” Daar komt bij dat de internetverbinding ook zwaar belast wordt voor video- en tv-kijken op de smartphone. „Nu wordt al meer dan 40 procent van het dataverkeer op mobiele netwerken gebruikt voor ”streaming video”. Dat zal toenemen, en onze net­werken moeten dat aankunnen.”

Op de beurs in Barcelona heeft iedereen de mond vol over dit Internet of Things maar ook over 5G, de opvolger van het 4G-netwerk. 5G is de slagader die vanaf 2020 circa 25 miljard computers en smartphones met elkaar moet verbinden, samen met zo’n 500 miljard slimme dingen, uiteenlopend van straatlantaarns tot verkeerslichten, van hondenriemen tot koeienhalsbanden, van paraplu’s tot tandenborstels. 5G zal daarom het huidige 4G in alle opzichten overtreffen: de datasnelheid gaat omhoog van 100 megabit naar 10 gigabit per seconde, de reactiesnelheid wordt 50 keer zo snel, er moeten 1 miljoen verbindingen per vierkante kilometer mogelijk zijn en het systeem moet ook werken in een trein die 500 kilometer per uur rijdt.

Wie gaat dat betalen? Dinsdag gaf de EU-commissaris van Digitale Economie, Günther Oettinger, tijdens een persconferentie aan dat de Europese Unie de komende vijf jaar 700 miljoen euro zal investeren en dat de industrie daar 3 miljard euro bijlegt. Dat de EU zo’n financiële injectie geeft, is ingegeven door de angst dat Europa nog verder gaat achterlopen op Azië, waar de eerste projecten met 5G al van start zijn gegaan. Maar die investering is het waard, zegt Kock van TeliaSonera, want het zal de economie ook stimuleren, met name in de auto-industrie, de bouw, de bankwereld en de consumentenelektronica. „We verwachten dat de omzet in de Scandinavische landen elk jaar met 23 procent toeneemt, tot we in 2018 meer dan 100 miljoen slimme dingen verbonden hebben.”

Bovendien gaat 5G ook een flinke energiebesparing opleveren: omdat de benodigde elektronica heel zuinig werkt en vanwege de intelligentie ervan. Zo kan slimme ledstraatverlichting die dimt als er geen verkeer is het energie­verbruik met 60 procent verlagen. Kock: „5G gaat de samenleving ingrijpend transformeren. Dit is nog maar het begin.”

Van karrenspoor tot snelweg: 1G tot 5G

1G

Begin jaren 80 verschijnen de eerste mobiele telefoons, zo groot dat ze ‘koelkasten’ worden genoemd. De ver­binding is analoog, digitale data versturen is niet mogelijk.

2G

In 1991 start het eerste netwerk van Groupe Spécial Mobile (gsm) in Finland. Gebruikers kunnen sms-berichten verzenden. Later volgen gprs en edge, zodat de datasnelheid uiteindelijk oploopt tot 236 kilobit per seconde. Downloaden van alle data van een dvd (4,7 gigabyte) zou 44 uur duren.

3G

Vanaf 2001 is umts beschikbaar: het 3G-netwerk. Gebruikers kunnen nu ook websites en video’s zien op hun mobiele telefoon. De data­snelheid neemt toe tot 384 en later zelfs 2000 kilobit (2 megabit) per seconde. Een dvd downloaden duurt dan ruim vijf uur.

4G

Sinds 2010 bestaat 4G, maar in Nederland pas vanaf 2013. De bandbreedte stijgt tot 20 megabit per seconde, zodat mobieltjes even snel kunnen internetten, tv-kijken en werken in de cloud als ‘vaste’ computers. De dvd doet er nu een halfuur over. Op sommige netwerken is de snelheid al 225 megabit per seconde.

5G

In Zuid-Korea zijn al proefprojecten met 5G, maar naar verwachting komen de eerste netwerken beschikbaar bij het wereldkampioenschap voetbal in Rusland in 2018, met een snelheid van 1 gigabit per seconde. Dan kost het downloaden van de dvd slechts vier seconden.