Het Egyptische leger heeft president Mohammed Morsi afgezet nadat hij woensdag een door de legertop gesteld ultimatum negeerde. Na een korte overgangsperiode moeten er presidents- en parlementsverkiezingen worden gehouden, aldus de legertop. Het Westen reageert bezorgd. Volg de ontwikkelingen in dit liveblog.
23.00 uur: Liveblog gesloten – De redactie sluit dit liveblog. Het nieuws over Egypte is te volgen via artikelen op RD.nl.
20.39 uur: Passend – „Twee jaar geleden vond ik het niet passend mee te doen aan de demonstraties, maar nu wel.” Dat zegt de Nederlander Jos Strengholt (54) tegenover het ANP. Strengholt leidt in Egypte een Anglicaanse kerk. Lees hier het hele verhaal.
19.06 uur: Vrijdag van de afwijzing – De Moslimbroederschap en haar bondgenoten hebben de Egyptenaren opgeroepen vrijdag te demonstreren tegen de staatsgreep. Na het vrijdaggebed wordt het Egyptische volk opgeroepen “nee” te zeggen tegen de militaire machtsovername.
16.18 uur: Rustig op Tahrirplein – Op het Tahrirplein in Caïro hebben zich enkele duizenden mensen verzameld. Zo nu en dan vliegen legerhelikopters over. Bekijk hier livebeelden van het plein.
15.55 uur: Badie – Mohammed Badie zou volgens AP zijn opgepakt in een plaats bij de kust van de Middellandse Zee, vlakbij de grens met Libië. Hij is met een militaire helikopter naar Caïro gebracht.
15.47 uur: Leider Moslimbroeders opgepakt – De leider van de Moslimbroederschap, Mohammed Badie, is gearresteerd. Dat meldt persbureau AP op basis van bronnen in Egypte. Eerder vandaag werd al bekend dat er een arrestatiebevel tegen Badie was uitgevaardigd.
15.36 uur: Wie is Mohammed al-Baradei? – Oppositieleider en voormalig hoofd van het Internationaal Atoomenergie Agentschap Mohammed al-Baradei geldt als een van de belangrijkste kandidaten om een nieuwe Egyptische te gaan leiden. Lees hier een profiel van al-Baradei.
15.22 uur: Coup of niet? – NAVO-topman Rasmussen wilde niet ingaan op de vraag of het ingrijpen van het leger een militaire coup was of niet. „Ik denk niet dat die discussie nu het belangrijkste is. Belangrijker is het vinden van een oplossing.” Rasmussen verwacht niet dat de onrust in Egypte over zal slaan naar andere landen in de regio.
15.13 uur: NAVO-chef „diep bezorgd” – Alle partijen in Egypte moeten zich inspannen voor een democratisch gekozen regering. Daar drong NAVO-topman Anders Fogh Rasmussen donderdag in Brussel tijdens zijn maandelijkse persconferentie op aan, in reactie op de recente ontwikkelingen in Egypte. „Op dit kritieke moment is het van vitaal belang dat alle partijen samenwerken om de democratie te versterken.” Rasmussen zei diep bezorgd te zijn over de situatie in Egypte. Hij maakt zich zorgen over de berichten over geweld en dodelijke slachtoffers. Hij onderstreepte dat Egypte een belangrijke partner van de NAVO is en een zeer belangrijke speler in het Midden-Oosten. „Wij volgen de situatie nauwgezet.”
15.10 uur: EU blijft bij hulpprogramma – De Europese Unie ziet in het afzetten van president Morsi geen aanleiding om het hulpprogramma voor Egypte aan te passen. Eerder dit jaar bood de EU Egypte 5 miljard euro aan subsidies en leningen, op voorwaarde van democratische hervormingen.
15.05 uur: „Moslimbroeders zullen geen geweld gebruiken – Mohamed el-Beltagy, prominent lid van de Moslimbroederschap heeft gezegd dat zijn beweging niet de wapens zal opnemen. Wel zei hij dat de broeders het „militaire regime” niet accepteren, aldus Reuters.
15.00 uur: Morsi onderwerp van gerechtelijk onderzoek – De afgezette president Morsi en vijftien andere islamisten zijn onderwerp van een gerechtelijk onderzoek. Ze worden beschuldigd van „belediging van de rechterlijke macht”, aldus de Egyptische rechter Tharwat Hammad. Reuters bericht er over. Morsi en de andere islamisten hebben een reisverbod gekregen.
14.18 uur: EU pleit voor snelle verkiezingen – In Egypte zouden zo snel mogelijk vrije en eerlijke verkiezingen moeten worden gehouden. Die oproep deed het Europees Parlement donderdag aan het adres van de autoriteiten in dat land. „Het Europees Parlement maakt zich diepe zorgen over de situatie in Egypte na de militaire interventie”, zo begint de resolutie. De Europarlementariërs benadrukken dat „de macht zo snel mogelijk moet overgaan naar democratisch gekozen burgers”. Het EP spreekt zijn solidariteit uit met allen die democratische aspiraties van hun land omarmen. De dialoog aangaan met alle partijen is de enige manier om aan de verdeeldheid in het land een einde te maken, menen de Europarlementariërs. De voorzitter van het EP, Martin Schulz, riep alle partijen op hun verantwoordelijkheid te nemen, terughoudendheid te betrachten en bereidheid te tonen om te werken aan een verzoening en compromis. „Confrontatie moet vervangen worden door dialoog.”
14.15 uur: Ban Ki-moon – De BBC meldt dat VN-topman Ban Ki-moon donderdag persoonlijk een boodschap zal overbrengen aan de Egyptische „leiders”.
14.07 uur: Tijdlijn – Al Jazeera publiceert een fraaie tijdlijn over de ontwikkelingen in Egypte.
13.45 uur: al-Baradei favoriet – Oppositieleider Mohamed al-Baradei lijkt favoriet te zijn om de nieuwe regering van Egypte te gaan leiden. Dat schrijft Reuters op basis van militaire, politieke en diplomatieke bronnen. Baradei is de oud-directeur van het Internationaal Atoomagentschap en speelde ook een prominente rol in de oppositie tegen het regime-Mubarak.
13.17 uur: Video Morsi opgedoken – The Guardian toont een video waarop te zien is hoe de Morsi een verklaring aflegt, volgens de Britse krant kort nadat hij door het leger is afgezet. Morsi zegt de machtsgreep door het leger af te keuren en bereid te zijn met alle partijen te overleggen.
13.05 uur: „Islamisten hebben hand overspeeld” – Lees hier een analyse van Associated Press.
12.29 uur: Toerisme beperkt – Reizen naar Egypte zijn nog steeds beperkt. Verschillende touroperators hebben hun reizen naar Luxor voor donderdag geschrapt. Thomas Cook heeft tot 7 juli alle reizen naar Luxor gecanceld. Donderdag komen de laatste klanten van Thomas Cook terug uit de midden-Egyptische stad. TUI heeft vakantiegangers die de Arkefly-vlucht van donderdag naar Luxor hadden geboekt, afgezegd. Alle reizigers die via TUI in Luxor zaten, zijn inmiddels terug in Nederland. Transavia laat haar vlucht naar Luxor op donderdag gewoon doorgaan
12.27 uur: Straaljagers boven Tahrirplein – Kort voordat Mansour werd ingezworen, vloog een formatie van veertien straaljagers boven het Tahrirplein in Caïro, meldt Reuters. Daarna trokken nog eens negen gevechtsvliegtuigen rode, witte en zwarte rooksporen boven het plein. Ook vloog een formatie van propellorvliegtuigen over.
12.20 uur: Nieuwe arrestatiebevelen – Intussen meldt Reuters dat justitie in Egypte arrestatiebevelen heeft uitgevaardigd voor de leider van de Moslimbroederschap Mohammed Badie en diens politiek strateeg Khairat el-Shater. Laatstgenoemde rijke zakenman was vorig jaar de voornaamste kandidaat om president te worden maar stapte uit de race vanwege eerdere veroordelingen.
12.15 uur: „Moslimbroeders onderdeel natie” – Interim-president Mansour heeft gezegd dat de Moslimbroederschap onderdeel zijn van het Egyptische volk. Hij heeft de beweging uitgenodigd om te helpen bij „de opbouw van het land”. Mansour wil niemand uitsluiten. Dat schrijft staatskrant Al-Ahram.
12.03 uur: Wie is Mansour? – Wie is de nieuwe interim-president van Egypte eigenlijk? Lees hier een kort profiel van de man die niemand kent.
11.50 uur: „Leger nam verantwoordelijkheid” – De leider van de VVD in het Europees Parlement, Hans van Baalen, vindt dat het leger in Egypte zijn verantwoordelijkheid heeft genomen door de democratisch gekozen president af te zetten. Dat schrijft hij donderdag op zijn website. „De Egyptische militairen hebben hun verantwoordelijkheid genomen om verdere ontsporing van de Moslimbroederschap en hun voorman Morsi te voorkomen”, aldus de lijsttrekker van de liberalen bij de Europese verkiezingen volgend jaar. Volgens Van Baalen moet de EU nauw gaan samenwerken met het nieuwe interim-bewind „om de stabiliteit in het Middellandse Zeegebied te garanderen”.
11.27 uur: Hoofdredactioneel commentaar – Lees hier het hoofdredactioneel commentaar op het afzetten van president Morsi.
11.25 uur: Mansour beëdigd – Adli Mansour is zojuist de eed afgenomen door rechters van zijn eigen hooggerechtshof. Aansluitend hield de nieuwe interim-president een toespraak waarin hij parlementaire verkiezingen aankondigde. Hij prees de politie, het leger en de Egyptische jeugd en beloofde een vrije, democratische toekomst. De ceremonie werd live uitgezonden op de Egyptische staatstelevisie.
11.15 uur: Eedaflegging live – Bekijk de eedaflegging van Adli Mansour live via Journaal 24.
10.50 uur: Eedaflegging – Al Jazeera meldt dat Mansour nog niet is ingezworen als interim-president. Wel heeft hij de eed afgelegd waarmee hij zijn ambt als voorzitter van het constitutionele hof officieel heeft aanvaard. Mansour was op 30 juni in die positie benoemd.
10.43 uur: Adli Mansour legt eed af – Met een korte eedaflegging is opperrechter Adli Mohamed Mansour zojuist ingezworen als als interim-president van Egypte.
10.41 uur: Reactie uit Syrië – Intussen heeft de Syrische president Bashar al-Assad ook gereageerd op de gebeurtenissen in Egypte. Hij noemt het „de val van de politieke islam”. „Wie religie gebruikt voor politieke doeleinden zal falen”, aldus Assad.
10.37 uur: Reactie Moslimbroeders – Een van de kopstukken van de Moslimbroederschap, Essam El Erian, heeft op zijn Facebookpagina een reactie gegeven op het afzetten van president Morsi. Al Jazeera vat de belangrijkste punten samen: volgens El Erian zal de veiligheidssituatie na de legercoup weer hetzelfde zijn als onder Mubarak. De grote rol van het leger zal steeds duidelijker worden, evenals de steun van de „Zionisten”, de Golfregio, de VS en Europa. El Erian voorspelt dat de nieuwe regering er niet in zal slagen een echte oplossing te vinden voor de problemen van Egypte, vanwege de wijdverspreide corruptie. Volgens de Moslimbroeder was de militaire coup gericht op de islamisten in het land, met de bedoeling hen te verdelen en tegen te werken. Het is wachten op het moment dat de Egyptische jeugd opnieuw massaal de straat op gaat om tegen het leger te demonstreren, aldus El Erian. Hij verwacht dat de islamisten uiteindelijk weer aan populariteit zullen winnen.
10.25 uur: Moslimbroeders naast Mubarak – De top van de Moslimbroederschap wordt vastgehouden in de gevangenis waar ook oud-president Mubarak zit. Dat meldt staatspersbureau MENA. Partijvoorzitter Saad al-Katatni en Rashad al-Bayoumi, tweede man van de islamistische beweging, zitten in hetzelfde complex in Caïro waar Mubarak en twee van zijn zonen sinds de revolutie in 2011 gevangen zitten. Of ook de afgezette president Morsi zich in het cellencomplex bevindt, is niet bekend. 10.03 uur: Turkije noemt coup „achterlijk” – De Turkse regeringspartij AKP heeft de militaire staatsgreep in Egypte „teken van achterlijkheid” genoemd. Turkse media meldden donderdag dat AKP-woordvoerder Hüseyin Celik de coup fel heeft veroordeeld en westerse landen verweet de coup te steunen. „Sommige westerse landen hebben niet aanvaard dat de Moslimbroederschap de macht kreeg in Egypte.”
10.00 uur: Tevreden – De Verenigde Arabische Emiraten hebben met ‘tevredenheid’ kennis genomen van de val van de islamistische Morsi. Dat staat in een verklaring die donderdag door het staatspersbureau WAM is verspreid. De VAE behoren in de Arabische wereld tot de felste critici van de Moslimbroederschap van Morsi. In Saudi-Arabië heeft koning Abdullah gelukwensen gestuurd aan het hoofd van het Egyptische Constitutionele Hof. Van de Golfstaten heeft alleen Qatar nauwe banden met de Moslimbroederschap.
9.58 uur: Interim-president legt eed af – Opperrechter Adli Mohamed Mansour legt donderdagmorgen de eed af als interim-president van Egypte. Dit meldden Egyptische media. Mansour vervult de taken van het staatshoofd tot er nieuwe verkiezingen zijn gehouden. De 67-jarige jurist werd in juli vorig jaar benoemd tot hoofd van het constitutionele hof. Naar verluidt legt Mansour om 10.00 uur de eed af. Hij is niet de eerste interim-president. Na de moord op president Anwar al-Sadat op 6 oktober 1981 was de toenmalige voorzitter van het parlement, Sufi Abu Taleb, 8 dagen lang president totdat luchtmachtgeneraal Hosni Mubarak officieel Sadats opvolger werd. Tijdens hevige onlusten en massale protesten begin 2011 schoof de Opperste Raad van de Egyptische Strijdkrachten Mubarak aan de kant en werd generaal Mohamed Hussein Tantawi voorzitter van de raad en feitelijk de baas in Egypte. Dat bleef hij tot de democratisch gekozen burger Mohamed Morsi 30 juni 2012 de eed als president aflegde.
9.37 uur: „Meer dan 300 arrestaties” – Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch meldt dat er meer dan 300 arrestatiebevelen zijn uitgevaardigd voor leden van de Moslimbroederschap. HRW waarschuwt voor grootscheepse arrestaties en het om politieke motieven gevangen zetten van Moslimbroeders. Dat betekent een terugkeer naar „de praktijken uit het tijdperk-Mubarak” en zal een „destastreus effect” hebben op de politieke toekomst van Egypte, aldus de organisatie.
8.55 uur: Feest op straat in Caïro – Feestvreugde in de straten van Caïro gisteravond, nadat bekend werd dat het leger Morsi had afgezet. Bekijk hier een fotoserie.
8.35 uur: „Morsi preventief vast” – Een bron bij het Egyptische leger heeft tegenover persbureau AFP bevestigd dat Morsi „preventief” wordt vastgehouden. AFP suggereert dat het leger een formele aanklacht tegen de afgezette president voorbereid.
5.28 uur: Westen wil snel weer democratie Egypte – Veel wereldleiders hebben bezorgd gereageerd op de staatsgreep in Egypte, waar het leger woensdag president Mohamed Morsi heeft afgezet. Een overzicht van de reacties.
3.25 uur: VN bezorgd maar veroordelen coup Egypte niet – De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon, heeft woensdag opgeroepen tot kalmte en terughoudendheid in Egypte. Ook moet ervoor worden gezorgd dat rechten als vrijheid van meningsuiting en vergadering behouden blijven. Aldus Ban in een reactie op de staatsgreep van het leger. „Veel Egyptenaren hebben met de protesten hun diepe frustraties en legitieme bezorgdheid geuit”, zei Ban, die de coup niet veroordeelde. „Tegelijkertijd is het altijd reden tot zorg als het leger zich inmengt in de aangelegenheden van een staat”, aldus de VN-topman die het belangrijk vindt dat er snel een burgerregering komt in overeenstemming met de beginselen van de democratie.
2.56 uur: Aanhangers en tegenstanders Morsi slaags – Tegenstanders en aanhangers van de afgezette Egyptische president Mohamed Morsi zijn woensdag op verscheidene plekken slaags geraakt in Egypte. Daarbij zijn zeker tien doden gevallen. In de noordelijke plaats Marsa Matrouh kwamen zeker vier mensen om tijdens gevechten, meldden de autoriteiten. Het zou gaan om aanhangers van Morsi. Ook in de grote noordelijke stad Alexandrië waren botsingen. Daarbij vielen volgens staatspersbureau MENA zeker drie doden. Vijftig mensen zouden zijn gewond geraakt. Ook uit andere steden kwamen berichten over doden. In de hoofdstad Caïro roerden aanhangers van de islamistische president zich, maar meldingen over gevechten waren er vooralsnog niet.
2.12 uur: EU: snel weer democratie in Egypte – De Europese Unie wil een snelle terugkeer van de democratie in Egypte nadat het leger daar woensdag president Mohamed Morsi heeft afgezet. Dat zei EU-buitenlandchef Catherine Ashton in een reactie op de coup.
1.50 uur: „Afgezette president Morsi zit vast” – De afgezette Egyptische president Mohamed Morsi zit vast. Dat hebben zowel een woordvoerder van de Moslim Broederschap als een functionaris van de veiligheidsdiensten laten weten in de nacht van woensdag op donderdag. Morsi en een vertrouweling, Essam El-Haddad, zouden worden vastgehouden op een locatie van de Egyptische militaire inlichtingendienst, aldus de veiligheidsfunctionaris. Een woordvoerder van de Broederschap zei dat Morsi onder ‘huisarrest’ is geplaatst in het hoofdkwartier van de Republikeinse Garde in Caïro. Ook enkele naaste medewerkers van Morsi zouden ouder huisarrest staan.
1.26 uur: Leger arresteert leiders Moslim Broederschap – Veiligheidstroepen hebben in Egypte twee leiders van de Moslim Broederschap gearresteerd. Dat meldden Egyptische staatsmedia in de nacht van woensdag op donderdag. Het zou gaan om partijvoorzitter Saad al-Katatni en Rashad al-Bayoumi, tweede man van de islamistische beweging waaruit afgezette president Mohamed Morsi afkomstig is. Morsi werd woensdag weggestuurd door het leger. De Egyptische krant al-Ahram bericht verder dat er arrestatiebevelen zijn uitgegeven voor 300 leden van de Broederschap. Ook zouden veiligheidstroepen voorbereidingen treffen om een einde te maken aan een betoging van Morsi-aanhangers bij de universiteit van Caïro.
1.17 uur: Leger Egypte arresteert journalisten – Het leger van Egypte heeft woensdag een inval gedaan bij de kantoren van nieuwszender Al Jazeera in Egypte. Zeker vijf medewerkers zijn gearresteerd. Volgens een journalist van de zender voorkwamen de militairen een uitzending over een betoging van aanhangers van de afgezette president Mohamed Morsi. Ook journalisten bij de betoging zelf zouden zijn opgepakt.
1.15 uur: Frankrijk hoopt op verkiezingen in Egypte – De regering van Frankrijk hoopt op verkiezingen in Egypte, zodat „het volk zijn leider en zijn toekomst zelf kan bepalen”. Dat stelt de Franse minister van Buitenlandse Zaken Laurent Fabius in een verklaring die in de nacht van woensdag op donderdag werd uitgegeven.
1.14 uur: VS roept ambassepersoneel uit Egypte terug – Het ondersteunende personeel van de Amerikaanse ambassade in Caïro moet het land verlaten. Alleen de ‘onmisbare medewerkers’ mogen nog in Egypte blijven, waar het leger woensdag president Mohamed Morsi heeft afgezet. Dat heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdag in Washington bekendgemaakt. Het is nog niet duidelijk of de diplomaten met het reguliere vervoer het land uit gaan of dat het Amerikaanse leger bij de uitreis wordt betrokken.
1.06 uur: Obama zeer bezorgd – De Amerikaanse president Barack Obama is „zeer bezorgd” over het afzetten van de Egyptische president Mohamed Morsi door het leger. Hij liet dat woensdag weten in reactie op de coup. Obama riep op snel een nieuwe gekozen burgerregering in te stellen. Hij drong er bij alle partijen in Egypte op aan geen geweld te gebruiken. Obama zei ook dat hij opdracht heeft gegeven om te bekijken of de staatsgreep gevolgen heeft voor de Amerikaanse steun aan het leger van Egypte.
1.00 uur: Tahrirplein viert „tweede revolutie” – Het afzetten van president Mohamed Morsi wordt in de Egyptische hoofdstad Caïro gevierd als een ‘tweede revolutie’. Ruim 2 jaar na het aftreden van president Hosni Mubarak staat het Tahrirplein opnieuw vol met uitzinnige Egyptenaren die hopen op een betere toekomst. Vuurpijlen lichten de nacht op en stoeten auto’s met jubelende tegenstanders van Morsi zijn overal. Veel mensen steken de loftrompet over het leger, dat Morsi woensdag opzij schoof. „De mensen en het leger zijn twee handen op een buik”, klonk het.
Donderdag 4 juli, Egypte een dag na de militaire coup.
22.32 uur: Liveblog gesloten – De webredactie sluit het liveblog voor nu. Morgen brengen we u graag weer op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in Egypte.
22.30 uur: Reactie Timmermans – Minister Frans Timmermans (Buitenlandse Zaken) is „buitengewoon verontrust” over de situatie in Egypte. Dat liet Timmermans woensdagavond weten. Hij stelt dat de veranderingen in Egypte uitsluitend via democratische middelen horen te verlopen: „Verkiezingen, vrijheid van meningsuiting en het recht om te demonstreren.”
22.23 uur: Interim-president – De voorzitter van het constitutioneel gerechtshof, Adli Mansour, wordt donderdag ingezworen als interim-president, meldt Reuters.
22.22 uur: Woedende Morsi-aanhangers – Aanhangers van de afgezette president Morsi zijn woensdagavond vlakbij een moskee in een buitenwijk van Caïro bijeengekomen om hun woede te uiten op het leger. Sommigen braken het wegdek open en legden voorraden stenen aan. De ordedienst van de Moslimbroederschap schermde de betogers af. Die riepen leuzen tegen legerleider general Abdel Fattah al-Sisi.
22.15 uur: Vreugde en zorg – Dr. Willem-Jan de Wit, docent Bijbel en theologie aan het Evangelical Theological Seminary in Caïro, reageert via zijn webblog op de gebeurtenissen. „In Egypte is sprake van vreugde én blijvende zorg.”
22.07 uur: „Militaire coup” – RD-buitenlandredacteur Mark Wallet duidt de ontwikkelingen in Egypte. „Dit is feitelijk een militaire coup. ‘De straat’ is hiermee de spreekbuis van het volk geworden en niet de stembus. Het leger heeft zich vervolgens opgeworpen als de hoeder van het volk. Of dat voortkomt uit pure maatschappelijke betrokkenheid is eigenlijk geen vraag. Ze manoeuvreren zichzelf ook weer in het centrum van de macht.
De Moslimsbroeders zullen zich wellicht niet zomaar bij deze coup neerleggen, ondanks de oproep van Morsi zojuist om de kalmte te bewaren. Rampscenario is een situatie als in Algerije, waar fundamentalistische moslims jarenlang in een bittere oorlog voerden tegen de regering, nadat een verkiezingsuitslag was geannuleerd. Het enige verschil is dat de islamisten het in Egypte een jaar hebben ‘mogen’ proberen van het volk. Maar een jaar is niet veel.
Anti-Morsi betogers zeggen dat Morsi dan wel democratisch gekozen mag zijn, maar dat hij niet geprobeerd heeft het corrupte systeem dat hij erfde te veranderen. Dus heeft het volk het recht om in te grijpen.
Een reële vraag is of christenen en kerken in strikt-islamitsiche wijken en steden belaagd zullen worden. De koptische paus Tawadros heeft zich expliciet achter de opstandelingen geschaard.”
22.05 uur: Al-Nourpartij – De islamistische al-Nourpartij heeft zich achter het hervormingsplan van het leger geschaard „om bloedvergieten te voorkomen”, meldt Reuters.
21.57 uur: Tv-kanalen op zwart – Woordvoerder van de Moslimbroederschap Gehad El-Haddad laat via Twitter weten dat een aantal pro-Morsi-zenders uit de lucht zou zijn gehaald. Het zou gaan om het tv-station van de Moslimbroederschap Misr25, de islamistische zender Al-Hafes en de salafistische zender Al-Nas. Meerdere bronnen bevestigen zijn melding.
21.54 uur: Aanhangers Morsi – Grote vraag is hoe de Moslimbroederschap gaat reageren op het afzetten van Morsi. Terwijl op het Tahrirplein voornamelijk anti-Morsi-betogers op de been zijn, hebben zich op andere pleinen in de stad grote groepen aanhangers van de afgezette president verzameld. Gevreesd wordt voor gewelddadige botsingen.
21.48 uur: Arabische Lente – Oppositieleider Mohamed El-Baradei zegt dat met de door het leger gesteunde routekaart voor de overgangsfase de Arabische Lente van 2011 nieuw leven wordt ingeblazen.
21.42 uur: Ambassade VS – De Verenigde Staten evacueren een deel van het personeel van hun ambassade in Caïro.
21.35 uur: Reactie Morsi – Via het officiële Twitteraccount van Morsi wordt de verklaring van de legertop verworpen namens „alle vrije burgers die hebben gestreden voor een democratisch Egypte”.
21.30 uur: Locatie Morsi – Mohammed Morsi is volgens zijn assistent naar een „onbekende locatie gebracht”.
21.25 uur: Veiligheid – Volgens Tawadros biedt de routekaart veiligheid aan alle Egyptenaren en getuigen de plannen van politieke visie. Na Tawadros voert nu oppositieleider Mohamed El-Baradei het woord.
21.22 uur: Koptische paus – De koptische paus Tawadros voert momenteel het woord. Kijk hier mee.
21.20 uur: Punten overgangsfase – Als onderdeel van de routekaart voor de overgangsfase heeft de legertop de grondwet tijdelijk ongeldig verklaard. Tevens zijn vervroegde presidents- en parlementsverkiezingen aangekondigd. Er zal een „technocratische” regering van nationale eenheid worden gevormd en er komt een nieuwe grondwet waarin vrijheid van meningsuiting en persvrijheid zijn gewaarborgd.
21.15 uur: Feest op Tahrirplein – Enorme feestvreugde op het Tahrirplein in Caïro na de bekendmaking dat president Morsi uit zijn ambt is gezet. Generaal el-Sisi heeft gewaarschuwd dat er wordt opgetreden tegen ongeregeldheden.
21.13 uur: Interim-president – De voorzitter van het constitutioneel gerechtshof, Adli Mansour, is benoemd tot interim-president.
21.12 uur: MORSI AFGEZET – El-Sisi heeft meegedeeld dat Morsi niet langer president van Egypte is.
21.05 uur: Leger geeft verklaring – Legerleider generaal Abdel Fattah el-Sisi geeft momenteel een verklaring. Hij wordt vergezeld van onder meer de koptische paus Tawadros, de geestelijk leider van het Al-Azharinstituut en oppositieleider Mohamed El-Baradei. Kijk hier live mee.
20.54 uur: „Geen president meer” – De Egyptische staatskrant Al-Ahram citeert een bron uit de kringen van Morsi die zegt dat het leger de president om 19.00 uur te verstaan heeft gegeven dat hij niet langer president van Egypte is. Dat meldt Reuters.
20.28 uur: Verklaring verwacht – Een overleg tussen legertop, de oppositie en religieuze leiders is afgelopen. Naar verwachting volgt binnen een uur een verklaring.
20.25 uur: „Snel verkiezingen” – Staatspersbureau MENA meldt dat na een korte overgangsperiode presidents- en parlementsverkiezingen zullen worden gehouden. Verdere details werden niet gegeven.
20.17 uur: Routekaart voor overgangsfase – Reuters meldt dat vooraanstaande religieuze leiders samen met oppositieleider El Baradei binnen afzienbare tijd een routekaart voor een politieke overgangsfase zullen presenteren. De aankondiging volgt op gesprekken met de militaire top. Het hoofd van de koptische kerk in Egypte, paus Tawadros, zou bij de transitieplannen betrokken zijn, evenals de geestelijk leider van het invloedrijke islamitische Al-Azharinstituut.
19.56 uur: „Leger pleegt coup” – Gehad El-Haddad, woordvoerder van de Moslimbroederschap heeft tegenover Al Jazeera gezegd dat er momenteel een „totale militaire coup” plaatsvindt. Volgens El-Haddad rijden er tanks in de buitenwijken van Caïro en zijn enkele hooggeplaatste leden van de Moslimbroederschap gearresteerd. Communicatie met president Morsi zou zijn afgesneden.
19.42 uur: Leger neemt posities in – Ook AP meldt dat rond belangrijke gebouwen, kruispunten en demonstratieplekken van aanhangers van president Morsi in Caïro militairen, gesteund door pantservoertuigen en commando’s, worden opgesteld. Het leger verstevigt hiermee zijn greep op de vitale functies van het staatswezen. Verslaggevers van Associated Press merkten op dat goed uitgeruste militairen stellingen hebben ingenomen op bruggen en in de buurt van de demonstrerende aanhang van Morsi. Alles lijkt er steeds meer op te wijzen dat Morsi door het leger uit zijn macht wordt gezet.
19.28 uur: Oproep VS – Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft president Morsi vanavond opgeroepen meer te doen om de sociale onrust onder de Egyptische bevolking weg te nemen. Woordvoerster Jen Psaki zei zojuist dat alle partijen met elkaar in gesprek moeten gaan. De VS hebben volgens haar grote zorgen over de situatie in Egypte. Psaki zei niet te kunnen bevestigen dat er momenteel een militaire coup plaatsvindt. Ze benadrukte dat een politieke oplossing voor iedereen het beste is.
19.13 uur: Prikkeldraad – Reuters meldt dat het leger prikkeldraadversperringen opwerpt rondom de barakken van de Republikeinse Garde in Caïro. Daar zou president Morsi zich bevinden.
19.03 uur: Tanks op straat – Al Jazeera maakt melding van tanks bij de universiteit van Caïro. Ook elders in het centrum zouden militairen posities innemen.
18.55 uur: Tahrirplein nog vol – Op het Tahrirplein in Caïro staan nog steeds duizenden mensen. Ze roepen om het vertrek van Morsi en steken vuurwerk af. Elders zijn juist demonstraties van pro-Morsi-aanhangers aan de gang. Bekijk hier livebeelden van het Tahrirplein.
18.46 uur: „Morsi nog aan het werk” – Een medewerker van president Morsi, Yasser Haddara, meldt dat Morsi nog normaal aan het werk is in een kantoor op het terrein van de Republikeinse Garde in een buitenwijk van de hoofdstad Caïro. Hij zei dat niet duidelijk is of de president het gebouw later op de dag kan verlaten om naar het presidentieel paleis te gaan.
18.42 uur: Reactie Ploumen op wapenleverantie – Minister Ploumen zegt dat een geplande wapenleverantie aan Egypte gewoon doorgang zal vinden. Eerder vandaag maakten oppositiepartijen CDA en SP bezwaar tegen de deal. Ploumen wees erop dat het materieel bedoeld is voor de maritieme veiligheid en niet ingezet kan worden tegen demonstranten in de steden. Maar als er op dit moment een verzoek voor een vergunning zou binnenkomen, dan zal die niet gegeven worden. Eerder dit jaar is er al een keer een vergunning geweigerd, liet Ploumen weten. Het ging toen om headsets voor de Egyptische landmacht.
18.38 uur: Onduidelijkheid over situatie – De situatie in Egypte is momenteel erg onduidelijk. Aanhangers van de president zeggen dat het leger bezig is met een staatsgreep. In de straten van Caïro zouden tanks en militairen zijn gesignaleerd, terwijl de krijgsmacht de vitale functies van de staat onder controle lijkt te willen krijgen. Eerder namen officieren het gebouw van de staatstelevisie in. De aanwezige medewerkers werden naar huis gestuurd.
18.30 uur: Telefoongesprek – De Amerikaanse minister van Defensie Chuck Hagel heeft dinsdag en vorige week gebeld met de Egyptische legerchef Abdel Fattah al-Sisi. Dat meldt het Pentagon woensdag. Over de inhoud van de gesprekken werden geen mededelingen gedaan.
17.55 uur: Reisverbod – Correspondent voor de New York Times David D. Kirkpatrick twittert dat president Morsi en andere kopstukken van de Moslimbroederschap een reisverbod is opgelegd. Kirkpatrick baseert zich op Egyptische veiligheidsfunctionarissen.
17.50 uur: Verklaring adviseur Morsi – Essam El-Haddad, een naaste adviseur van Morsi, heeft de huidige ontwikkelingen in Egypte in een zojuist op Facebook geplaatste verklaring bestempeld als een „militaire coup”. Hij waarschuwt voor bloedvergieten. „In het huidige tijdperk kan geen enkele militaire staatsgreep slagen zónder veel slachtoffers. Wie van u is bereid daarvoor de verantwoordelijkheid te dragen?” Lees hier de volledige verklaring van El-Haddad.
17.40: Wapenleveranties – De oppositie vindt dat een vergunning voor een wapenleverantie aan Egypte moet worden teruggedraaid. Het om de leverantie ter waarde van 6 miljoen euro van communicatieapparatuur en bijbehorende software aan de Egyptische marine. Gezien de huidige situatie is het niet verstandig om het materieel te leveren, zei Raymond Knops (CDA) woensdag in de Tweede Kamer. Ook Jasper van Dijk van de SP vindt het niet verstandig om wapens te leveren aan Caïro, „zeker gezien het feit dat de regering daar vandaag nog kan vallen”.
17.38 uur: Nijlcruise – Naar aanleiding van de oplopende spanningen in Egypte schrapt reisorganisatie TUI deze week haar Nijlcruise. De vakantie van de in totaal 75 Nederlanders die donderdag zouden vertrekken met een ArkeFly-vlucht naar het startpunt Luxor, wordt geannuleerd. Toeristen die nu nog in Luxor verblijven, zullen met een andere vlucht worden opgehaald, maakte TUI woensdag bekend.
17.23 uur: Meer tijd – Vooralsnog lijkt het leger Morsi meer tijd te geven. Een woordvoerder van het leger meldde via Facebook dat de strijdkrachten zich nog niet op een tijdstip hebben vastgepind waarop ze „met een verklaring komen”.
17.20 uur: Wachten op reactie leger – Het is wachten op de reactie van het leger. Dat kondigde eerder aan dat, mocht Morsi niet toegeven, de grondwet wordt opgeschort, het parlement wordt ontbonden en een interim-regering wordt aangesteld.
17.07 uur: Morsi negeert ultimatum – President Morsi heeft inderdaad gemeld het ultimatum te zullen negeren. Hij riep het leger op geen partij te kiezen.
17.05 uur: Ultimatum verstreken – Het door het Egyptische leger gestelde ultimatum is verstreken. Met zijn verklaring op Facebook lijkt Morsi de oproep van het leger om af te treden naast zich neer te leggen.
16.58 uur: Verklaring op Facebook – Op de Facebookpagina van president Morsi is zojuist een verklaring (in het Arabisch) geplaatst. Daarin wordt de oppositie beschuldigd van het verwerpen van de dialoog. Morsi stelt dat zijn overgangsplan een grondwettelijke basis heeft en dat hij geen enkele vooringenomenheid kan accepteren. Wel zou Morsi een regering van nationale eenheid willen vormen die moet toezien op nieuwe parlementaire verkiezingen. Ook moet er een commissie komen die zich buigt over een herziening van de grondwet.
16.43 uur: Livebeeld vanaf Tahrir – Reuters heeft livebeelden vanaf een volgepakt Tahrirplein.
16.30 uur: Nauw contact ambassade en reisorganisaties – De Nederlandse ambassade in Egypte houdt nauw contact met de betrokken reisorganisaties die Nederlandse toeristen in Egypte hebben. Dat laat het ministerie van Buitenlandse Zaken woensdag weten. Volgens het departement zijn er bijna geen Nederlandse toeristen meer in de hoofdstad Caïro en in Luxor. De meeste zitten nog rond de Rode Zee. Buitenlandse Zaken heeft woensdag het reisadvies voor Egypte aangescherpt. Alle niet noodzakelijke reizen naar het land met een andere bestemming dan de vakantielocaties aan de Rode Zee en de Golf van Akaba worden ontraden.
16.20 uur: Fotoserie – Bekijk hier een fotoserie van de demonstranten op de website van de Britse krant The Guardian.
16.00 uur: Nog een uur tot ultimatum – Over een uur verloopt het ultimatum van het leger. Egypte telt af tot 17.00 uur.
15.30 uur: Leger ontkent verklaring – Reuters meldt dat het leger ontkent een tijd te hebben geprikt om een verklaring te geven. Er is ook onduidelijkheid over de staatstelevisie: sommige bronnen melden dat het leger de staatstelevisie zou hebben overgenomen, anderen spreken dat tegen.
15.05 uur: Chronologie sinds januari 2011 – In januari 2011 brak in Egypte opstand uit. Lees in deze chronologie de gebeurtenissen sindsdien.
14.45 uur: Leger komt om 16.30 uur met verklaring – Het Egyptische leger komt om 16.30 uur (Nederlandse tijd) met een verklaring, zo meldt Al Jazeera. Een uur eerder zouden de partijen die Morsi steunen een persconferentie geven.
14.15 uur: Buza: alleen nog reizen naar resorts Egypte – Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het reisadvies naar Egypte woensdag verder aangescherpt. Alle niet-essentiële reizen naar het land worden ontraden, behalve naar de vakantiebestemmingen aan de Rode Zee en de Golf van Akaba.
13.15 uur: Crisisberaad Egyptische legerleiding – Het opperbevel van de Egyptische strijdkrachten is woensdagmiddag bijeengekomen. Het spreekt in crisisberaad over de politieke impasse, die is ontstaan nadat legerleider Abdel Fattah al-Sisi maandag president Mohamed Morsi een ultimatum had gesteld.
12.19 uur: Egypte na Morsi – Zijn de problemen van Egypte voorbij als Morsi weg is? Lees hier een analyse van RD-journalist Mark Wallet.
10.45 uur: Moslim Broederschap tegen militaire rebellie – De beweging waar de Egyptische president Mohamed Morsi uit voortkomt, de Moslim Broederschap (MB), heeft woensdag dreigend laten weten geen „militaire rebellie” te accepteren.
9.00 uur: Leger plant „junta” – De Egyptische strijdkrachten zijn volgens de krant al-Ahram van plan woensdag president Mohammed Morsi te vervangen door een ‘presidentiële raad’ van drie man en een neutraal kabinet dat wordt aangevoerd door een hoge militair.
Woensdag 3 juli, 7.00 uur: Leger is klaar voor de strijd – De leiders van het Egyptische leger hebben woensdagmorgen in een verklaring duidelijk gemaakt klaar te zijn voor de strijd. „We zijn bereid ons bloed te offeren om Egypte en zijn bevolking te beschermen tegen terroristen, radicalen en dwazen.”
Dinsdag 2 juli: Morsi weigert af te treden – President Mohammed Morsi liet er dinsdagavond geen misverstand over bestaan: hij is niet van plan af te treden. In een toespraak op televisie maakte hij duidelijk zijn „democratische legitimiteit” te zullen verdedigen met zijn leven.
Morsi erkende weliswaar dat hij fouten heeft gemaakt, maar onderstreepte tevens dat hij te kampen heeft met zaken als corruptie en „restanten van het oude regime.” Het kost tijd die aan te pakken, aldus de president. Hij riep het leger op zijn „normale taken” weer uit te voeren. De strijdkrachten gaven Morsi maandag 48 uur de tijd om de oppositie tegemoet te komen. Die deadline loopt vanmiddag rond 5 uur af.