Lees ook: „Ouders leren omgaan met onmacht en conflicten”
Dat stellen de auteurs van een dinsdagochtend verschenen verkennend onderzoek van Movisie, landelijk kennisinstituut voor de aanpak van sociale vraagstukken.

Voor het rapport ”De mantel der liefde” spraken zij onder anderen met vijf onderzoekers en dertien hulpverleners. Van de laatste groep is ruim de helft werkzaam bij christelijke instellingen zoals Eleos, SGJ Christelijke Jeugdzorg en De Vluchtheuvel. Ook werden medewerkers bevraagd van niet-christelijke instanties die werkzaam zijn in de biblebelt, waaronder een abortuskliniek, een Bureau Jeugdzorg en een Steunpunt Huiselijk Geweld en Overlast.

Uit de gesprekken komt naar voren dat lichamelijk, seksueel of psychisch geweld in orthodox-protestantse gezinnen soms relatief lang voortduurt. Daarbij speelt schaamte om ermee naar buiten te treden een rol, evenals angst dat het slachtoffer door de gemeenschap „verstoten” kan worden. Ook door een „verbod op echtscheiding” kan huiselijk geweld langdurig plaatshebben. „Het slachtoffer mag dan niet weg, de pleger heeft minder noodzaak om met het geweld te stoppen.”

De aanleiding voor huiselijk geweld in bevindelijk gereformeerde, orthodox-gereformeerde en evangelische kringen ligt onder meer in conflicten over „traditionele opvattingen over (homo)seksualiteit, huwelijk en echtscheiding, maar ook opvattingen over het geloof en kerkbezoek.” In een aantal gevallen zou er sprake zijn van „huwelijksdwang.”

Ouders zouden zich soms verzetten tegen een huwelijk van hun zoon of dochter met iemand van een „verkeerde kerk.” Soms wordt een kind dat voor zo’n relatie kiest, de deur gewezen. Als er sprake is van een homoseksuele verhouding loopt een kind de kans „verstoten te worden uit de familie en uit de kerk.” De bespreekbaarheid van een andere geaardheid lijkt volgens de onderzoekers wel toe te nemen.

Verstoting uit de familie en de gemeenschap wordt volgens het onderzoek „vaak genoemd.” Psychisch geweld richting kinderen in de vorm van „chantage, manipulatie en bedreiging” komen eveneens regelmatig naar voren. Het onderzoek richtte zich echter niet op de vraag of dit in orthodox-protestantse gezinnen meer voorkomt dan daarbuiten. In de studie ontbreekt cijfermateriaal.

Het rapport doet de aanbeveling nader onderzoek te doen naar seksueel misbruik van met name meisjes. Meerdere respondenten brachten deze problematiek ter sprake. Overigens wordt geweld en incest in de meeste gezinnen „streng afgekeurd.” Een sterk normbesef vanuit de geloofsovertuiging wordt als een van de beschermende factoren tegen huiselijk geweld gezien.

In kerken zou de openheid over geweld in christelijke gezinnen toenemen. Het rapport pleit ervoor deze tendens te versterken. „Het geeft een krachtig signaal af wanneer kerken zich duidelijk uitspreken tegen geweld in het gezin.”

Tijdens huisbezoeken worden signalen van geweld soms goed opgevangen, maar ook op dit vlak valt er de nodige winst te behalen, aldus de onderzoekers. Zij stellen dat ambtsdragers in een aantal gevallen te lang wachten met het inschakelen van professionele hulp.

Predikanten en ouderlingen zouden door middel van trainingen moeten worden toegerust in het signaleren en bespreekbaar maken van huiselijk geweld. Ook het organiseren van voorlichtings- en discussiebijeenkomsten wordt aanbevolen.

Movisie bepleit meer samenwerking tussen christelijke en algemene hulpinstellingen. Een deel van de orthodox-christelijke slachtoffers zou bewust hulp zoeken buiten de eigen kring. De hulp die daar geboden wordt sluit echter „vaak niet goed aan bij de taal en cultuur van deze doelgroep. Dit heeft tot resultaat dat cliënten eerder afhaken en niet de hulp krijgen die ze nodig hebben.”

Vanwege een mogelijk groeiende kloof tussen orthodox-protestantse ouders en hun kinderen pleiten de onderzoekers ervoor meer bekendheid te geven aan opvoedcursussen. Deze zouden specifiek aandacht moeten geven aan het beter bespreekbaar maken van gevoelig liggende thema’s zoals partnerkeuze en seksualiteit.