Het kabinet stevent af op een stevige confrontatie met de oppositie over Afghanistan. De twee kampen botsen over de vraag welke inspanning ons land is verschuldigd aan een groep Afghaanse beveiligers en hun familie. Het betreft de groep beveiligers die niet rechtstreeks in dienst was van Nederland, maar zich tijdens de missie in Uruzgan wel inzette voor onze militairen en het ambassadepersoneel.
Concreet luidt de vraag of zij alsnog het recht hebben naar Nederland over te komen, om hier asiel te krijgen.
Het kabinet ziet af van verdere pogingen daartoe, zo maakten de ministers Brekelmans (Defensie), Veldkamp (Buitenlandse Zaken) en Faber (Asiel en Migratie) vrijdag bekend. Het positioneert zich daarmee tegenover onder andere GroenLinks-PvdA en D66, die menen dat het kabinet een ereschuld heeft ten opzichte van deze Afghanen en willen dat die alsnog wordt ingelost.
Een debat over dit precaire onderwerp is om uiteenlopende redenen zeker op zijn plaats. Zo zou het beslist geen kwaad kunnen als woordvoerders nog eens in herinnering roepen hoe bij een substantiële minderheid van partijen in de Tweede Kamer scepsis over de slagingskansen van deze Afghanistanmissie altijd al de boventoon voerde. Zij somberden hardop over het risico op wéér een pijnlijke afloop, vergelijkbaar met die van het Srebrenicadrama uit 1995.
In dat licht mag het gerust verbazingwekkend heten dat geen van de bij deze exercitie betrokken kabinetten volgens de onderzoekscommissie-Ruys ooit onder ogen heeft gezien, dat de expeditie wel eens zou kunnen eindigen in een noodzakelijke evacuatie. Althans, dat aan de vraag welk lokaal personeel in dat geval wel of niet moest worden geselecteerd, in elk geval amper aandacht is besteed.
Voor de Tweede Kamer is een debat over de kwestie kortom een uitgelezen kans om het belang van een grondige en zorgvuldige voorbereiding op militaire missies weer eens onder de aandacht te brengen. Pleidooien daarvoor verdienen serieuze respons.
Te hopen is verder dat het kabinet in het debat kan uitleggen welke van de speculaties die nu de ronde doen over de achtergrond van de besluitvorming, houtsnijden en welke niet. De meest brisante uitleg vooraf is zonder twijfel dat VVD, NSC en BBB geen olie op het vuur wilden gooien nu er een crisissfeer is ontstaan over de vraag of het kabinet het noodrecht moet willen inzetten om meer grip te krijgen op asielmigratie.
Dat partijen iets dergelijks opperen, zegt veel over de reputatie van het kabinet. Tegelijk is een cynischer reden nauwelijks denkbaar. Te hopen is dan ook dat de ministers die aan het woord komen, deze theorie met kracht kunnen weerspreken. Er zou een nieuw dieptepunt zijn bereikt als na het debat de indruk blijft bestaan dat de Afghaanse beveiligers en hun familieleden zijn ingezet als wisselgeld voor een dossier dat in het ergste geval kan leiden tot de val het kabinet.
