De emoties liepen hoog op tijdens het getuigenis van de Britse ex-premier Boris Johnson. De afgelopen twee dagen verscheen hij voor de publieke commissie die onderzoek doet naar de reactie van zijn regering op de coronapandemie. De premier was op een gegeven moment bijna in tranen. Maar toen hij aan het begin van zijn getuigenis zijn excuses wilde aanbieden, werd de orde in de zaal verstoord door nabestaanden van coronaslachtoffers die niet op zo’n spijtbetuiging zaten te wachten.

Vier vrouwen op de publieke tribune stonden tijdens Johnsons excuus op en hielden zwijgend een bord omhoog met de tekst ”De doden kunnen je excuses niet horen”. De commissievoorzitter liet hen uit de zaal verwijderen, nadat de vier geen gehoor gaven aan een oproep om weer te gaan zitten.

Tijdens de coronapandemie stierven in het Verenigd Koninkrijk meer dan 230.000 mensen. Volgens velen had dit aantal lager kunnen zijn als Johnson het land eerder op slot had gedaan en als het beleid van zijn regering doeltreffender was geweest. Het gaat vooral om de beginperiode van de pandemie, voordat er coronavaccins beschikbaar kwamen.

Fouten

„Ik begrijp de gevoelens van de slachtoffers en hun families”, zei Johnson. Hun „pijn, verlies en lijden” speten hem diep. Toch verdedigde hij vervolgens veel van zijn regeringsbeleid. Hij gaf toe dat er fouten werden gemaakt; zeker aan het begin van de pandemie waren de risico’s „enorm onderschat”. Maar hij stelde toch ook vast: „Ik denk dat we, gezien de informatie die ik tot mijn beschikking had, op dat moment ons uiterste best deden.”

De oud-premier kon 5000 WhatsAppberichten niet bij de commissie aanleveren. Volgens hem kwam dat door een technisch probleem. Geconfronteerd met enkele van zijn uitspraken in aantekeningen die anderen wél aan de commissie overhandigden, reageerde hij fel. Zo zou hij hebben gezegd dat de lichamen maar moesten worden opgestapeld, omdat hij geen nieuwe lockdown wilde uit angst voor de economische gevolgen.

„Onzin”, beweerde Johnson. Er was toch wel degelijk snel een tweede lockdown gekomen? En ook zou hij op een gegeven moment hebben gezegd dat het virus zich maar gewoon moest kunnen verspreiden. De uitleg van Johnson op dat punt: hij speelde in besprekingen met wetenschappers graag advocaat van de duivel. De ex-premier wees elke beschuldiging van de hand dat het lijden in zijn land hem niet zou hebben aangegrepen. „Dat is gewoon niet waar”, zei hij.

Vreselijke ziekte

Johnson raakte geëmotioneerd toen hij zijn eigen ervaringen deelde. In april 2020 werd hij met Covid-19 opgenomen in het ziekenhuis. Hij zag daar mensen van alle leeftijden vechten voor hun leven, vertelde hij, en had zo met eigen ogen gezien wat een „vreselijke ziekte” Covid-19 is. Van onderschatting was daarna nooit meer sprake.

Het klonk oprecht. Maar het probleem voor Johnson is dat veel van de nabestaanden, die na hun verwijdering uit de zaal buiten verder demonstreerden, niet in zijn oprechtheid geloven.