De Britse ex-premier Boris Johnson lijkt tijdens de coronacrisis weinig medeleven te hebben gevoeld met de ouderen in zijn land. Uit dagboeknotities van Patrick Vallance, wetenschappelijk adviseur van de regering tijdens de pandemie, blijkt dat Johnson eind 2020 zou hebben gezegd dat hij het „niet oneens” was met enkele politici van zijn Conservatieve Partij die stelden dat de pandemie een „manier van de natuur” was om „met oude mensen om te gaan”.

Vallance had vier maanden eerder al geschreven dat Johnson geobsedeerd raakte door het idee dat „ouderen hun lot moeten accepteren en jongeren moeten laten doorgaan met leven”. De dagboekaantekeningen kwamen deze week naar buiten tijdens een ronde getuigenissen voor de nationale commissie die de Britse overheidsreactie op de coronapandemie onderzoekt. Onder anderen Johnsons vroegere vertrouweling Dominic Cummings en kabinetsmedewerker Helen MacNamara kwamen de afgelopen dagen aan het woord.

Voorafgaand aan de getuigenis van Cummings was al het nodige moddergooien verwacht. Sinds een ruzie tussen hem en Johnson eind 2020 laat Cummings, ooit een van de belangrijkste spindoctors achter Johnsons brexitcampagne, geen kans onbenut om de ex-premier in diskrediet te brengen.

Macho

In berichten aan Cummings in maart 2020 zou Johnson hebben geschreven dat hij meende dat het virus „niet veel voorstelt”. Een maand later werd de premier echter zelf in het ziekenhuis opgenomen met een Covid-19-infectie. Cummings stelde dinsdag voor de onderzoekscommissie dat er tijdens de pandemie sprake was van een „algeheel disfunctioneel systeem” binnen de regering. Er bestond geen plan van aanpak en veel mensen op belangrijke posities waren volgens hem incapabel.

MacNamara, een kabinetssecretaris onder Johnson, beaamde woensdag in haar getuigenis dat Johnson aanvankelijk nonchalant en „zonder aarzeling” dacht dat de boel wel zou loslopen. Hij handelde „zelfverzekerd en macho”. MacNamara zei zeker te weten dat „honderden” ambtenaren, en wellicht ook ministers, de lockdownregels schonden. Ze uitte „diepe spijt” dat zij dit zelf ook deed.

Uit de verschillende getuigenverklaringen rijst kortom een beeld van chaos, onderlinge spanningen en onderschatting. Dat was niet alleen Johnsons fout. Ook Cummings zou hebben bijgedragen aan een „giftige atmosfeer”. Zo schold en foeterde hij in WhatsAppberichten heel wat af. Cummings erkende dinsdag dat zijn taalgebruik inderdaad „verschrikkelijk” was, maar stelde dat de beleidsfouten en het leiderschap waarop zijn woorden zich richtten nog „duizend keer erger” waren.

Ook Lee Cain, Johnsons voormalige hoofd communicatie, zei dinsdag dat zijn vroegere baas de „verkeerde” premier was tijdens de coronacrisis. Johnson zou vaak van gedachten zijn veranderd en belangrijke keuzes te lang hebben uitgesteld.