Op zijn kamer in Maastricht pakt Benoit Wesly donderdagmiddag zijn telefoon. Hij krijgt net een bericht van zijn oudere zus Leni. Zij woont in Israël. Wesly leest haar hartenkreet voor: „Benoit, misschien kun je een gepantserde wagen kopen, met kogelwerend glas. Ik ben heel serieus.”

De Maastrichtenaar, honorair-consul van Israël, zoekt in zijn telefoon naar een bericht over een recente oproep van Hamas-kopstuk Khaled Mashal. „Die man verklaart Joden wereldwijd tot schietschijf. Mijn zus Leni maakt zich meer zorgen over mij hier in Nederland dan over zichzelf.”

Vergast

„Vorige week zaterdagochtend rond half acht drong tot me door dat Hamas Israël was binnengevallen en dat het een grootschalige actie was. Ik moet deze dagen aldoor denken aan mijn broertje Leon. De nazi’s hebben hem in de Tweede Wereldoorlog in Auschwitz vergast. Hij was 3 jaar. Leon zat samen met zijn oudere zus Leni ondergedoken in het Limburgse Voerendaal. Ze zijn verraden.

Op het politiebureau in Maastricht zat het kleine manneke twee dagen vast. Hij kreeg alleen water en brood. Toen is Leon via Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd. De Holocaust kostte 52 van mijn familieleden het leven. Mijn vader, moeder en zus Leni overleefden de oorlog. Leni was blond, daardoor ging ze vermoedelijk vrijuit. Leon had donker haar. Dag in dag uit denk ik aan hem. Nooit heb ik als broer lekker tegen hem aan kunnen praten. Guusje en ik zijn in augustus 1945 geboren, ongeveer een jaar na de bevrijding van het zuiden van Nederland.

Rond een uur of tien vorige week zaterdagochtend ben ik naar de sjoel in Maastricht gelopen. Daar in de synagoge kom ik tot rust. Ik ben meer dan veertig jaar voorzitter geweest van de joodse gemeente Maastricht. Ik zie mezelf niet als religieus. Wat is dat? Ben je religieus als je op de sabbat niet in een auto rijdt? Of als je als rooms-katholieke man de mis bezoekt, daarna een kroeg induikt en thuis je vrouw de huid vol scheldt?

Ik geloof wel in de Almachtige. Al kan ik me daar geen voorstelling van maken. Sommige mensen zeggen dat God alles bestuurt en ze vragen dan: Waar was God in de Holocaust? Of: Was God vorige week zaterdag in een kibboets die is uitgemoord? Mijn filosofie is: Ménsen doen dit elkaar aan.”

Nerveus

„Tijdens de wandeling vorige week zaterdagmorgen naar de sjoel belde ik mijn geliefden in Israël. Mijn vrouw Bella is daar nu, zij woont een deel van het jaar in Tel Aviv. Ik had ook contact met mijn zus Leni, die in Kfar Saba woont. En met mijn tweelingzus Guusje, woonachtig in Hod Hasjaron. Ook belde ik met mijn zoon Ardon, hij woont met zijn vrouw en zoontje van nog geen halfjaar bij Tel Aviv. Allemaal waren ze zeer bedrukt, gespannen en nerveus. Ik vroeg mijn familie of ze naar Nederland wilden komen. Dat vonden ze bijna een beledigende vraag. Ze willen in Israël blijven, hun land steunen.

Ik schrok van een opmerking van mijn zoon Ardon. Hij zei: „Ze moeten van de Gazastrook een parkeerplaats maken.” Hij bedoelde: Vernietig alles daar. Ik dacht: wat bezielt jou? Ik heb het even laten bezinken. Later nuanceerde Ardon zijn woorden. Ardon wil dat het Israëlische leger Hamas totaal uitschakelt.”

Hondje

„Het hondje. Dat beeld op tv is me bijgebleven. De pers kreeg afgelopen week toegang tot een kibboets waar de Hamas-terroristen aan het moorden sloegen. Een Israëlische soldaat zei: „Het stinkt hier naar lijken.” Hij nam een hondje in zijn armen en zei: „Dit is hier het enige teken van leven nog.” Toen dacht ik: „wat een rapaille. Of, zoals ze in Maastricht zeggen: wat een crapuul, dus gespuis. Hoe kun je een invalide vrouw van tachtig overhoop schieten? Hoe kun je vrouwen verkrachten en daarna vermoorden? Het is toch te gek voor woorden dat die terroristen honderden festivalgangers als ratten hebben afgemaakt?

Hamas-terroristen zijn erger dan beesten. Beesten doen dit elkaar niet aan. In de dierentuin van Antwerpen hing vroeger een groot bord met daarop de tekst: ”The most dangerous animal in the world” (Het gevaarlijkste dier ter wereld). Onder dat bord hing een spiegel. De mens is dus het gevaarlijkst. Zo is het.

Voor veel Joden is 7 oktober 2023 de zwartste dag sinds de Holocaust. Mijn zus Leni emigreerde zo’n 45 jaar geleden vanuit Amerika naar Israël. Dat deed ze vanuit de overtuiging: In Israël kan mij als Jood niks gebeuren. Je kunt in Israël over een bananenschil uitglijden, onder de trein komen, een auto-ongeval krijgen. Maar daar gaat het hier natuurlijk niet om. Het vertrouwen van de Joden in Israël heeft een enorme deuk gekregen. Dat vertrouwen is gewoon weg. Israël loopt nota bene voorop op het gebied van elektronische beveiligingssystemen en gezichtsherkenning. Er zullen binnen de regering koppen moeten rollen. Je kunt niet toestaan dat mensen die wakker moesten zijn, aan het slapen waren.”

Luchtalarm

Mijn zus Leni bleef op advies van de Israëlische regering zaterdag, zondag en maandag thuis. Afgelopen dinsdag ging ze de deur uit om boodschappen te doen. Toen ging het luchtalarm. Ze vluchtte haar auto uit en ging plat op straat liggen. Om te overleven. Dat is nogal wat voor iemand van dik in de tachtig. Leni moest denken aan haar onderduiktijd in Voerendaal. De Holocaust trekt deze dagen weer als een film aan veel oudere Joden voorbij. Er wordt momenteel heel veel zout in wonden gestrooid.

In Israël kent, bij wijze van spreken, iedereen elkaar. Mijn vrouw had afgelopen week op één dag naar drie begrafenissen moeten gaan. Ze koos er een uit, maar ging vroegtijdig weer weg. Ze kon het niet aan.

Ik had afgelopen dagen meermalen contact met het Joodse echtpaar Pinczowski, verbonden aan de Joodse gemeente Maastricht. Zij verloren in 2016 hun twee kinderen bij een aanslag van terreurgroep IS op vliegveld Zaventem in Brussel. Onlangs reisde ik met het echtpaar naar New York, om daar as van hun vermoorde kinderen uit te strooien. Door de aanval van Hamas zit de familie Pinczowski er nu helemaal doorheen.”

Aardappelschilmesjes

Hamas heeft een lont in het kruitvat aangestoken en krijgt daar spijt van. In de Tweede Wereldoorlog namen de Joden op weg naar de vernietigingskampen aardappelschilmesjes mee. Ze verkeerden in de veronderstelling dat ze aardappels zouden gaan schillen. Maar ze werden vermoord.

Israëlische soldaten nemen nu geen aardappelschilmesjes mee, maar uzi’s. En ze schieten. Anders wordt er over hen heengelopen. Hamas is onkruid. En dat moet je uitroeien. Hoe hard dat ook klinkt.

Intussen vind ik de beelden van door Israël verwoeste gebouwen in Gaza verschrikkelijk. Daar sterven mensen. Een mens is een mens.

Palestijnen in onder meer Gaza zeggen dat ze worden onderdrukt door Israël. Mijn beste vriend, een cardioloog in het academisch ziekenhuis in Maastricht, is een Palestijn met een Israëlisch paspoort. Hij spreekt met respect over Joden. Maar in zijn optiek discrimineert Israël de Palestijnen. Ik ben het op sommige punten met hem eens. Op de Westelijke Jordaanoever hebben Palestijnen het minder slecht dan in de Gazastrook. Grootste probleem voor de Gazanen is dat ze onder het terroristische regime van Hamas leven.

Veel Israëliërs hebben grote moeite met de ultraorthodoxe regering onder leiding van Benjamin Netanyahu. Ik hoor ook bij die critici. Netanyahu wil de macht van het hooggerechtshof inperken. Maar daarmee ondergraaft hij de rechtsstaat en stapt hij op een zinkend schip. De ultraorthodoxen willen de Thora opleggen aan heel de Israëlische samenleving. Maar die kant moeten we niet op. Veel Joden zijn seculier. Alle godsdiensten moeten in Israël hun plek kunnen krijgen.

Israël zal iets moeten doen voor de Palestijnen, al is nu wel de eerste prioriteit de strijd tegen Hamas. Ik bepleit een tweestatenoplossing. Met voor elke staat veilige grenzen. Al kun je niet om tafel gaan zitten met Hamas. Ik denk dat in de toekomst Saudi-Arabië een bemiddelende rol kan spelen bij onderhandelingen. Palestijnen zullen een betere kwaliteit van leven moeten krijgen. De Bijbel zegt dat je beter voor je buurman moet zorgen dan voor jezelf. Een Joodse filosofie is: Wij mensen zijn allemaal gelijk en moeten elkaar beschermen.”

Bal

„Mijn tweelingzus Guusje kijkt geen televisie meer sinds de ultraorthodoxe regering in Israël aan de macht is. Zij ging tot voor kort heel regelmatig naar de grens met Gaza. Daar haalde ze ernstig zieke Gazanen op. Die bracht ze naar Israëlische ziekenhuizen. Guusje vindt dat alle mensen zich vrij moeten kunnen bewegen, en dat kunnen mensen in Gaza niet.

Ik trek een vergelijking met een plastic bal in een badkuip. Als je die bal een beetje onder water duwt, schiet hij met een vaartje weer naar boven. Druk je die bal dieper onder water, dan vliegt hij met grotere snelheid naar boven. De drang naar vrijheid van een volk is niet te onderdrukken. Dat zagen we ook in Zuid-Afrika. Als je niet zorgt dat je buren uitzicht hebben op betere leefomstandigheden, word je daar zelf de dupe van. Ik zeg er dit wel bij: dat de mensen in Gaza benadeeld zijn door Israël en door Hamas zelf is totaal geen excuus voor wat terroristen vorige week zaterdag hebben uitgespookt.”

Urk

„Ik was afgelopen dinsdag in Den Haag op bezoek bij een topambtenaar bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Dat overleg was maanden geleden al gepland. Uiteraard ging het over de huidige oorlog. De topambtenaar en zijn secretaresse waren overdonderd door de ontwikkelingen. Ik was naar Den Haag afgereisd om een plan voor de bestrijding van antisemitisme te bespreken. Waarom is het nodig dat mijn kantoor in Maastricht met camera’s wordt beveiligd? Waarom zijn deze week in Urk Israëlische vlaggen verbrand? Tijdens bijvoorbeeld Dodenherdenking of de herdenking van de val van Auschwitz zal veel meer de nadruk moeten liggen op het voorkómen van Jodenhaat.

Confronteer jongeren direct met de verschrikkingen van de Holocaust. Heel goed vind ik bijvoorbeeld dat een school in het Limburgse Echt leerlingen een paar dagen op excursie stuurde naar Auschwitz. Ik was erbij toen die jongeren bij terugkomst in Nederland vertelden over hun ervaringen. Mij liepen de rillingen over de rug. Ze vertelden bijvoorbeeld geschokt hoeveel Joden in een treinwagon werden gepropt.”

Gegijzelden

Bij het foto’s nemen, na afloop van het vraaggesprek, loopt Wesly in hartje Maastricht een ouder Joods echtpaar tegen het lijf. Bezorgde blikken. De drie steken elkaar een hart onder de riem.

Intussen houdt Wesly zijn hart vast. „De situatie is zeer ontvlambaar. Ik vrees dat er bij een grondoffensief in Gaza veel doden gaan vallen en dat de oorlog lang gaat duren. Mensen zullen sterven als vliegen. Ik ben bang dat veel door Hamas gegijzelde mensen de oorlog niet zullen overleven. Ik ben blij dat westerse leiders, onder wie Joe Biden en Mark Rutte, Israël steunen. Maar is dat over een week nog zo, als Israël mogelijk een grondoffensief is begonnen en er akelige tv-beelden de wereld over gaan? Ik loop al wat langer mee. Ik ben er niet gerust op. Onder druk wordt alles vloeibaar.”