Het totaalaantal vuurwerkslachtoffers tijdens de laatste jaarwisseling ligt op 1253. Er werden 389 mensen behandeld op de spoedeisende hulp en 864 op de huisartsenposten. Tijdens de jaarwisseling van 2019-2020, de laatste zonder beperkingen door corona, waren er 1285 slachtoffers. De afgelopen twee coronajaren werden ‘slechts’ zo’n 400 en 800 mensen behandeld. In die jaren gold een vuurwerkverbod om extra druk op de zorg te voorkomen.

De cijfers van dit jaar betekenen een stijging van ruim 60 procent ten opzichte van de vorige jaarwisseling. „We zien dat het plaatselijke afsteekverbod in twaalf gemeenten niet tot een afname van het aantal slachtoffers heeft geleid”, concludeert Martijntje Bakker, directeur van VeiligheidNL desgevraagd. Dit kenniscentrum voor letselpreventie houdt sinds twintig jaar het aantal vuurwerkslachtoffers bij, samen met medisch personeel.

Van de slachtoffers is 18 procent onder de 12 jaar oud. Afsteken van vuurwerk is verboden onder deze leeftijd. Naast jonge kinderen lopen vooral jongens van 12 tot en met 15 jaar en mannen van 20 tot en met 29 jaar letsel door vuurwerk op. Zoals gebruikelijk is het overgrote deel van de slachtoffers man: 79 procent. Van de vuurwerkslachtoffers was 46 procent omstander.

Knalerwten

Sinds 2020 zijn knalvuurwerk en vuurpijlen verboden. Het resultaat van dit verbod is te zien in de cijfers. Het aantal gewonden door deze soorten vuurwerk daalde van 31 procent in 2019-2020 naar 20 procent dit jaar. Letsel bij 12- tot en met 15-jarigen werd met 38 procent wel vooral veroorzaakt door knalvuurwerk en vuurpijlen. Bij 20- tot en met 29-jarigen ontstond het letsel vooral door zwaar illegaal vuurwerk (23 procent) en legaal consumentenvuurwerk (21 procent). Over de hele linie was een stijging te zien van het aantal slachtoffers van vuurwerk uit de zogeheten F1-categorie, zoals sterretjes en knalerwten, van 1 procent drie jaar geleden naar 7 procent nu. Het aantal slachtoffers door zwaar illegaal vuurwerk steeg in dezelfde periode van 17 naar 24 procent.

Net als in eerdere jaren liepen slachtoffers vooral brandwonden (42 procent) en letsel aan de ogen (25 procent) op. De medische kosten van afgelopen jaarwisseling bedragen volgens een schatting van VeiligheidNL 3,9 miljoen euro.

Voor het eerst werd dit jaar ook gevraagd naar de rol van alcohol. Uit de resultaten blijkt dat bij ongeveer een vijfde van de slachtoffers boven de 16 jaar overmatig alcoholgebruik een rol speelde bij het ontstaan van het letsel. „Het kan dan gaan om mensen die zelf zeggen dat ze bijvoorbeeld vijf glazen wijn of acht biertjes ophebben, maar het kan ook de indruk van de arts of verpleegkundige zijn”, legt Bakker uit. Een andere veelgenoemde oorzaak van de ongelukken is het weer. „Een slachtoffer zei: „Ik stond op een flinke afstand, maar door de wind kwam het vuurwerk toch mijn kant op””, aldus Bakker.

De directeur van VeiligheidNL noemt het aantal verwondingen zorgelijk. „In veel gevallen houden mensen lang of zelfs blijvend last. Denk aan een oog dat blind raakt of huid die getransplanteerd moet worden bij een kind. Van de huid ondergaat iemand tot in lengte van dagen de gevolgen, omdat die niet meegroeit.”