Jan Mark ten Hove -  4 nov 2009 08:56 - Gewijzigd: 4 nov 2009 08:56

In de greep van triskaidekafobie

Waarom wordt het getal 13 gezien als het ongeluksgetal?

Hij was een geniaal musicus, de Oostenrijker Arnold Schönberg. Uitvinder van het atonale toonstelsel. Weinigen weten echter dat zijn leven beheerst werd door de angst voor het getal dertien.

Ook last van paraskevidekatriafobie?

Schönberg (1874-1951) kwam op 13 september ter aarde en overleed op 13 juli. Gedurende zijn leven leed hij aan de angst voor het getal dertien, in vaktermen ook wel tris-kaidekafobie genoemd. Over de oorzaak van zijn angst zijn wetenschappers al decennia aan het gissen.

Een variant op triskaidekafobie is paraskevidekatriafobie, een specifieke angst voor vrijdag de dertiende. Hoever dat kan gaan, blijkt uit de volgende gebeurtenis: op vrijdag 13 augustus 2004 overleed een Roemeen, omdat hij zijn huis niet durfde verlaten uit angst voor naderend onheil. Hij dacht veilig thuis te zijn, maar dat bleek toch niet het geval. Een wespensteek maakte een einde aan het leven van de Oost-Europeaan.

De combinatie ”dertien” en ”ongeluk” zou een Bijbelse achtergrond hebben. Aan het laatste avondmaal zaten dertien personen: Jezus en de twaalf apostelen, onder wie Judas Iskariot. Volgens de ongewijde geschiedschrijving zou Judas Jezus op vrijdag de dertiende van het jaar 31 –een variatie op het getal dertien– hebben verraden.

Het ongeluksgetal hield ook de Romeinen bezig. Zij zagen het getal dertien als een symbool van dood, verwoesting en ongeluk, omdat dertien niet in het twaalftallig stelsel van de toenmalige wiskunde zou passen.

In de occulte wereld heeft het getal dertien een heel andere functie. Twaalf heksen komen dertien keer per jaar in een heksenkring samen om het feest van de volle maan te vieren. De resterende dertiende plaats is gereserveerd voor satan. Daarom wordt dertien ook wel het duivelsdozijn genoemd.

Anno 2009 is het bijgeloof rond het ongeluksgetal nog steeds springlevend. Denk alleen al aan het veelgeciteerde spreekwoord ”twaalf ambachten, dertien ongelukken”. Loop een flat binnen en de kans is groot dat je na de twaalfde verdieping op de veertiende uitkomt. Hetzelfde geldt voor vliegtuigstoelen: het getal dertien zul je in de meeste gevallen tevergeefs zoeken. Het Westen lijkt voorlopig nog niet verlost uit de greep van triskaidekafobie.

Kijk op yord.nl/daarom voor meer antwoorden die je altijd al wilde weten.

Heb jij ook een bijzondere vraag waar je maar geen antwoord op kunt vinden? Mail hem naar achterkrant@refdag.nl.