Bas van Dijk - 16 sep 2009 13:37 - Gewijzigd: 16 sep 2009 13:37

DAAROM: Krimpend lichaam, groeiende oren

De vraag van deze week is: Waarom krijgen oude mensen steeds grotere oren?

Naarmate een mens ouder wordt, worden zijn oren groter. Dat is op zich geen verrassende mededeling. Hetzelfde geldt immers van alle ledematen, gerekend vanaf de geboorte. Maar als die stoppen met groeien, gaan de oren –en neus– door.

Vanaf het 21e levensjaar is de mens volgroeid. De Nederlandse man heeft dan gemiddeld een lengte bereikt van zo’n 1,84 meter, de Nederlandse vrouw ongeveer 1,72 meter.

Wereldwijd verschillen die nationale cijfers enorm. De gemiddelde lengte van de Japanner ligt, afhankelijk van het geslacht, tussen de 1,53 meter en de 1,65 meter; dat zijn ongeveer de gemiddelden van de Nederlander rond de middeleeuwen. De Mbuti’s, een Afrikaanse stam uit de Democratische Republiek Congo is opzienbarend: met hun 1,35 meter benaderen deze Afrikanen de Nederlandse groep 8-leerling.

Onder invloed van de zwaartekracht gaat alles een beetje doorhangen.

Na de 21e verjaardag staat de groei stil en –sterker nog– gaat het menselijk lichaam krimpen. Dat komt doordat er minder bot wordt aangemaakt, de botten uitdrogen en het kraakbeen krimpt. De botten zitten dichter op elkaar, zeker in de wervelkolom, waar de wervelschijven dichter op elkaar zitten door de afname van het kraakbeen.

De mens wordt dus kleiner naar gelang hij ouder wordt. De oren echter vertonen het tegengestelde: ze worden groter, evenals de neus. Maar echt groeien is het niet. Neuzen en oren bestaan hoofdzakelijk uit kraak­been. Het zogenaamde groeien wordt veroorzaakt door het verouderen van het kraakbeen van de neus en het oor.

De kwaliteit van het kraakbeen gaat erop achteruit. De elastische vezels van het kraakbeen worden grover, de substantie tussen de vezels van het kraakbeen verslapt en onder invloed van de zwaartekracht gaat alles een beetje doorhangen. Eigenlijk is dat wat voor groeien wordt aangezien een soort optisch bedrog.

Op latere leeftijd wordt dat effect nog versterkt door andere factoren. Bij het verouderen worden de boven- en onderkaak een beetje smaller en daardoor lijkt het alsof de oren groter worden. Ook verdwijnt er vetweefsel onder de huid van het hoofd, het hoofd wordt dus iets minder dik en de neus lijkt daardoor groter geworden te zijn. Kaalheid kan het idee van grote oren en neus verder versterken.