Ds. A. Beens, Barneveld - 26 aug 2009 09:17 - Gewijzigd: 26 aug 2009 09:17

Na veertig jaar

De afgelopen zondag bracht een bijzondere ervaring. Ik ‘geniet’ van een lange periode van gedwongen rust. In domineeskring heten zulke zondagen ”stomme zondagen”. Je preekt niet en dat went heel erg moeilijk.

Enfin, er liep me onlangs een oud cassettebandje in de hand en dat bracht ons een ingeblikte kerkdienst. Datum: 1 februari 1970. Plaats van handeling – en dat wás het: de kerk waarin ik geboren, gedoopt en getogen ben.

Het was een herdenkingsdienst in het kader van het 40-jarig ambtsjubileum van dr. H. Bout, een der oud-predikanten van de gemeente. Enkele weken daarvoor was hij met emeritaat gegaan, na vele jaren de hervormde gemeente van Utrecht te hebben gediend. Hij had altijd een sterke binding met Genemuiden behouden, al was het lang geleden dat hij er stond. Na twee jaar in Leerbroek had hij zich in 1932 aan de gemeente in mijn geboortedorp verbonden, midden in de grote crisis van die jaren. Vier jaar lang deelde hij lief en (veel) leed met haar. Later riepen Rotterdam-Delfshaven, het leger en toen de stad Utrecht.

De Bijbel roept ons op onze voorgangers die ons het Woord Gods gepredikt hebben, in gedachtenis te houden en hun geloof na te volgen, ziende de uitkomst van hun wandeling. In dat kader staat dit stukje.

Welnu, ik weet nog goed hoezeer mij op die eerste dag van februari de tekstkeuze verraste en vooral verbaasde. Niet omdat hij uit de Psalmen preekte want dat deed hij nogal eens. Maar wel dat hij sprak –met zijn wat hoge, zangerige stem en in een heel apart timbre– over Psalm 19:13: „Wie zou de afdwalingen verstaan? Reinig mij van de verborgen afdwalingen.”

’k Vond het toen helemaal geen tekst voor een jubileum. Zondagmorgen, bijna veertig jaar later, hoorde ik de preek opnieuw en ik begréép. Niet alleen de tekst, maar ook de preek, waarvan ik mij niets meer herinnerde.

Wij moeten vandaag de dag vooral actueel preken, zo heet het. Ik vind het allemaal goed en niemand kan zich buiten de tijd plaatsen waarin wij leven, ook niet op een preekstoel. Maar dit alles was op de een of andere manier zo gezegend boventijds dat het volstrekt niet was verouderd.

Daar sprak een man in de worsteling van het Woord met de mensen in dorp en stad en met soldaten in het leger. Zó diep, zó teer, zó scherp en veroordelend en zó bevrijdend, in een vol Evangelie. Bout had iets seigneuraals over zich en toch, dit was een preek van een zondaar die met de zondaren terechtkwam aan de voet van het kruis.

Kijk, daarom sprak ik hiervoor over de kerk als een ”plaats van handeling”. Het Evangelie prediken én horen, is een handeling. Mensen onder het oordeel van God preken –ik vind dat we dat vandaag te zeer missen!– én hun ‘het hemelrijk openen’ in de sleutelmacht van de verkondiging van het Evangelie. Het snijdt ons de adem af, het zet ons door het geloof in Christus óók in de ruimte. Niet alleen in 1932 of 1970 maar ook in 2009.

Toen ik de preek de eerste keer hoorde, was ik 23. Bijna klaar met de studie voor predikant. Maar toch had ik die preek niet begrepen. Nu ben ik 63. En zo oud kunnen wij niet worden of dit gebed uit de oude psalm blijft aan de orde.

Ds. A. Beens, Barneveld