MAX - 22 jun 2009 09:11 - Gewijzigd: 22 jun 2009 09:11

COLUMN MAX: Pyjamaatje

Een naam die eind dit jaar zeker in de overzichten van overledenen zal voorkomen is die van Paul Nouwen. Paul Antoon, om precies te zijn. Bij de dood krijgt een mens z’n doopnaam terug.

Hij stierf op 18 mei 2009, aan een hartstilstand. Net als zijn veelgelezen broer in 1996, de priester-schrijver Henri Nouwen. Jongens uit Nijkerk, van oorsprong. Bij het sterven doet ook iemands geboorteplaats er weer toe. Paul werd 74.

Het deed me wat, zijn overlijdensbericht. Persoonlijke herinneringen liggen aan die ontroering –zo mag ik het wel noemen– ten grondslag. Dus las ik alle necrologieën en in memoriams die me afgelopen weken onder ogen kwamen met meer dan gewone belangstelling.

De feiten klopten doorgaans, maar het beeld dat uit die beschrijvingen oprees, wilde maar niet compleet worden. Kan dat dan, vraagt iemand. Nee, natuurlijk niet, maar ik dacht telkens: jullie vergeten iets, verzuimen een laagje Nouwen aan te boren. Hij was méér dan de noeste werker, de omnipresente netwerker zoals Berend-Jan van Voorst tot Voorst hem noemde in de Liber Amicorum-Kampioen die bij Nouwens afscheid als ANWB-directeur verscheen.

Het was rond dat feit dat hij en ik een lang gesprek voerden. Voordien kwamen we elkaar soms tegen in het veld, nu kon het wat uitgebreider, al was hij nog steeds erg druk. Ik pakte dat interview erbij. Curieus: het gesprek vond exact tien jaar voor zijn dood plaats.

Er staat: „De levensvisie van Paul Nouwen is voor een deel vervat in uitspraken als: we gaan allemaal in een pyjamaatje naar bed en hebben allemaal onze tobberijen over ziekte en problemen. Daarin zijn we allemaal gelijk. Overdag zijn we zo verschillend van gedrag, van positie, maar ’s avonds stapt ook de minister-president gewoon in bed. Ook de voorzitter van een grote onderneming piekert als hij in het donker ligt, voelt pijntjes, is zenuwachtig voor de volgende dag.”

Dat was een jaar nadat een eerste hartinfarct hem trof. Hij dacht veel na, zocht de stilte, meer dan voorheen. „Ik heb de laatste tijd meer begrafenissen dan bruiloften. Er zijn veel dierbaren om me heen weggevallen. Dat doet iets met je. Ik ben gelovig opgevoed, heb een katholieke achtergrond. Door al die moeilijke ervaringen zoek je God weer op. Mensen merken dat aan je. Ik kan me zeer betrokken voelen en heb er geen moeite mee dat te tonen.”

De ruimte in dit hoekje is te klein om veel te herhalen. Eén alinea past nog wel. „De verschijning van Jezus op aarde spreekt mij daarom aan, omdat die voor mij de brug naar God is.” Voor Nouwen is God „een geloof, een inspiratie, Degene naar wie ik onderweg ben, Degene voor wie ik leef, of Degene die de oorsprong van het leven is. Maar het blijft allemaal abstract, totdat de Zoon van God op aarde verschijnt om Zijn Kruis te dragen. Daarmee vertaalt God Zich naar iets wat voor mensen te begrijpen is. Daarin staat God dicht bij de mensen en dát raakt me diep.”

Ik ging huiswaarts met een fraai boekje dat hij me schonk: de dichtbundel van zijn overleden eerste vrouw, Marina San Giorgi. Voorin een opdracht: om de stilte te zoeken, om God te zoeken. Om de levensweg met Hem te gaan.

Ook dat was Paul Nouwen.