Gerard ten Voorde - 29 mei 2009 21:08 - Gewijzigd: 29 mei 2009 21:08

Examen via de koptelefoon

Dik twintig leerlingen nemen plaats in het ict-lokaal van het Ichtus College in Veenendaal. In de computers ligt een cd-rom met de opgaven voor muziek.

Vooraf opent een leraar de dag. Met een toepasselijke bijbelgedeelte. Psalm 150. Looft God met geklank. Bazuinen, luiten, harpen, trommels, snarenspel, klinkende simbalen en orgel komen langs.

De klok tikt richting half twee. Het uur U is aangebroken. De leerkracht laat de leerlingen even de envelop zien. Wettelijk voorschrift. Dan scheurt hij met een forse ruk de gevreesde envelop open. Rap delen twee docenten een uitwerkbijlage uit.

Op twintig computerschermen staat een blauw vlak met witte letters: “CSE Muziek vmbo GL/TL 2009.” Met een waarschuwing eronder: „Heb je de koptelefoon wel op?” Vlug grijpt een leerling haar apparaat.

Surveillanten houden een oogje in het zeil. Houten schotten tussen elke examenplek moeten jatgedrag onder leerlingen voorkomen. Een van de eerste opgaven handelt over Händel. De vmbo’ers moeten een vraag over een dans uit Water Music van Georg Friedrich (1685-1759) beantwoorden.

De muziek is geschreven voor de Engelse koning en voor het eerst opgevoerd op de Theems. Op het scherm verschijnen twee foto’s van muzikanten op de Theems. “Waarom passen deze foto’s goed bij deze muziek van Händel”, wil de vragensteller weten. Hier en daar klinkt een zucht.

Vraag 4 stelt het motief in een luisterfragment aan de orde. “Bij welk cijfer daalt de toonhoogte bij het motief?” Vraag 6. Weer een luisterfragment. Met videootjes, fotootjes en geluidsopnames wordt de kennis van de leerlingen getest. Even later moeten ze instrumenten herkennen, melodieën herkennen en ritmes vaststellen.

Volgens muziekdocent Van Kooten sluit het examen „redelijk goed” aan de bij de behandelde stof in de les. „Leerlingen moeten daardoor goed beslagen ten ijs komen. Over het algemeen is het examen dit jaar niet al te moeilijk. Een leerling die zich voldoende heeft voorbereid moet een voldoende kunnen halen.”

De examenkandidaten zijn veelal zelf geïnteresseerd in muziek, weet Van Kooten. „Of door zelf muziek te maken, of door muziek te beluisteren.” Het examen richt zich op de volle breedte van de muziekbeoefening in Nederland. „We moeten niet de illusie hebben dat bepaalde muziekstijlen onze jongeren voorbijgaan. Als school reiken we hen tools aan om daar mee om te gaan. We houden zelf onze eigen voorkeuren.”

De reacties van leerlingen op het examen zijn wisselend. „Best wel moeilijk”, zegt de een. „Viel me hard mee”, oordeelt een ander. De verklaring lijkt duidelijk. „Ik had niet zo goed geleerd”, geeft een meisje toe. „Muziek kun je ook moeilijk leren”, vindt ze.

Wat ze later met muziek wil gaan doen, weet ze niet. „Misschien handig voor een bijbelweek. Kan ik mooi begeleiden.” Voorlopig doen de leerlingen even niets. „Lekker weekend houden. Dinsdag zien we wel weer verder.”