Geplaatst:13 mei 2009 08:33 - Gewijzigd: 13 mei 2009 08:33

Noordse impressie

Op gevaar af dat bij de geliefde lezer de mening postvat dat het leven van een emeritus predikant voortkabbelt van vakantie tot vakantie, wil ik u toch laten delen in een ervaring die ik had tijdens een recent verblijf in de noordelijke streken van ons land. Deze keer in Pieterburen. Of ik bij de zeehonden van Lenie ben geweest? Nee, ik heb niet zo veel met zeehonden, al helemaal niet als je ziet hoeveel parkeerruimte ze vragen. Typisch zoals men het milieukwaad waaraan zeehonden lijden bestrijdt met ander kwaad dat een aanslag pleegt op het aanzicht van dit leuke dorpje.

We bezochten ”Domies Toen” en de kerk van Pieterburen. Die ”toen” is een tuin en de ”domie” is een dominee. Allemaal van vroeger. En het aardige catechisatiegebouwtje in de toen van domie is herschapen tot een theeschenkerij. Het is een waar lustoord. De enorme weem (= pastorie) die er ooit stond is al meer dan een eeuw geleden afgebroken. De kerk is een juweel maar ze wordt niet meer gebruikt voor de zondagse erediensten; de kanselbijbel is opgeborgen. Een mooi, maar o zo stil monument rest.

Er was een meneer in de kerk die veel wetenswaardigheden van kerk en orgel en domies en toen wist op te dissen. We raakten in gesprek en het bloed van domies kruipt altijd waar het niet gaan kan. Ik was benieuwd of hij „er ook nog wat aan deed” en of zijn interesse verder reikte dan de historie. Maar nee, hij had niets met instituties als de kerk, had zich al lang geleden uit de registers laten uitschrijven – al in hetzelfde jaar waarin ik domie werd. Daar sta je dan. Had hij mogelijk niet wat met de kerk van God maar nog wel met de God van de kerk? Nee. Het hoefde voor hem niet. En het was zo’n ongelooflijk aardige man…

Aan de avond van diezelve dag aten wij met vrienden wat in een restaurant op het park. Naast ons druppelde een gezelschap Groningers –aan de taal te horen– binnen voor een broodmaaltijd. Allemaal minstens vijfenzestigplussers. Ik kan het niet helpen maar ik let er altijd op of mensen bidden voor het eten. Maar nee, de hele club viel zonder omwegen aan, zonder zelfs maar een ogenblik stilte. Opnieuw, net als in domies kerk, was ik geraakt, ontroerd. Symptomen van een dramatische afval. Op kleine schaal beleefd maar op ontzettend grote schaal voltrokken.

Kan een volk herkerstend worden? Terug in ons vakantieverblijf sloeg ik het aangrijpende boek van J. H. Bavinck weer op: ”En voort wentelen de eeuwen”. Ik was gebleven bij het visioen van de vier paarden in Openbaring 6. Nu las ik verder en wat ik las trof mij diep na de ervaringen van deze dag. Bavinck schrijft over de prediking van het Evangelie die in een volk wakker roept een sterke behoefte aan vrijheid en zelfstandigheid. Maar raakt die drang los uit het raam van nederige en kinderlijke onderworpenheid aan God, wordt ze eigenmachtig, dan is het gevaar van verwording en ontaarding van dag tot dag groter. Er gaat dan iets optreden van nietsontziende driestheid en normloosheid… dan gaat de mens zich proclameren als de vrije mens, de mens die alles kan en alles mag. En dan wordt op datzelfde moment dat wat zijn adeldom was zijn verderf. Zo wordt domies toen tot theetuin…

Ds. A. Beens, Barneveld