Bert Monster - 30 jan 2009 12:16 - Gewijzigd: 30 jan 2009 12:16

Jacht op de geldzuchtige

Hij jaagt op fraudeurs in het bedrijfsleven, van malafide directeuren tot werknemers die zich schuldig maken aan diefstal, digitale inbraken, lekken naar de concurrent of belangenverstrengeling. Digitaal rechercheur Arjan Sturkenboom (33) van Hoffmann Bedrijfsrecherche: „Mensen die de regels overtreden, moeten worden ontmaskerd.”

De overheid en het bedrijfsleven verliezen per jaar niet minder dan 2,8 miljard euro door frauderende medewerkers. Schokkende cijfers die mede worden veroorzaakt door de laksheid van overheden en bedrijven om hun werknemers vooraf te screenen, vindt Sturkenboom. „Kloppen iemands diploma’s, kloppen zijn referenties? Duidelijkheid daarover voorkomt later een hoop ellende.”

 

Dagelijks is Sturkenboom achter zijn laptop te vinden. Vanaf die machine maakt hij verbinding naar onderzoeksapparatuur die bestaat uit geavanceerde computersystemen in het onderzoekslaboratorium. „Veel meer heb ik niet nodig”, zegt hij met een grijns.

De forensisch onderzoeker volgt mensen niet op straat en stelt geen min of meer zichtbare sporen van misdrijven veilig, zoals ’gewone’ rechercheurs bij de politie dat doen. Sturkenboom werkt vooral letterlijk achter de schermen om het bewijs tegen frauderende lieden rond te krijgen. Zoals de directeur van een groot bedrijf die werd verdacht van een al te gemakzuchtige omgang met de creditcard van het bedrijf. „De man had een geheime relatie in het buitenland. Een deel van de reisjes naar zijn vlam betaalde hij met bedrijfsgeld, evenals regelmatige bloemenzendingen naar de vrouw.”

Of de financieel medewerker die in drie jaar tijd enkele tienduizenden euro’s naar zijn privérekening boekte. „De man had zijn malafide praktijken steeds vakkundig geprobeerd weg te boeken. Maar op een gegeven moment kreeg de leiding van het bedrijf argwaan, omdat rekeningen onbetaald bleven liggen die volgens de boeken toch betaald waren. De man bekende toen hij door medewerkers van Hoffmann met de fraude van in totaal enkele tonnen werd geconfronteerd. Hij bleek een vriendin van rijke afkomst te hebben opgeduikeld die nogal wat wensen had. De man wilde volgens haar maatstaven leven en kocht daarom een groot huis en een dikke auto. Dat grapje moest wel betaald worden. De fraude heeft voor hem ingrijpende gevolgen gehad. Hij is niet alleen ontslagen, maar hij is ook voor altijd geweerd uit zijn beroepsgroepvereniging. Hij kan zijn vak nooit meer uitoefenen.”

Sturkenboom herinnert zich ook nog een onderzoek naar drie werknemers van een firma die afhankelijk was van contacten in Azië. „De drie reisden ontzettend vaak naar het Oosten. Zo vaak, dat het bij anderen voor vraagtekens zorgde. Het vermoeden werd door ons onderzoek bewaarheid. Ze hadden wel eens zakelijke gesprekken in het land, maar het gros van hun tijd besteedden ze aan lokale tripjes naar toeristische bezienswaardigheden. De foto’s die ze van die uitstapjes hadden gemaakt, waren opgeslagen op de laptops en servers van de zaak. We konden aan de hand daarvan en door hun e-mailverkeer een exacte reconstructie maken, met een tijdbalk wat ze daar in Azië allemaal in hun schild voerden.”

Sommige mensen blijken volgens Sturkenboom geen enkel idee te hebben welke digitale sporen ze nalaten door het gebruik van apparatuur als computers, mobiele telefoons en geheugenkaartjes. „Ooit vond ik op iemands computer een e-mail waarin hij rechtstreeks lekte over een bepaald product. Zo’n bewijs is natuurlijk onomstotelijk. Maar ook de niet direct zichtbare sporen kunnen bewijs leveren dat iemand fraudeert of vertrouwelijke informatie naar buiten brengt. De logbestanden op de server bijvoorbeeld geven informatie over iemands digitale activiteiten. Bovendien blijven fragmenten van documenten die iemand van zijn pc heeft gewist achter in de vrije schijfruimte.”

Sturkenboom is zich ervan bewust dat zijn werk grote gevolgen kan hebben voor anderen, maar dat belemmert hem niet in zijn functioneren. „Mensen die de regels overtreden, moeten worden ontmaskerd. Heel belangrijk is”, zo benadrukt hij, „dat een cliënt recht heeft op hoor en wederhoor. We spreken iemand aan op onze bevindingen die uit het onderzoek naar voren zijn gekomen. Negen van de tien keer heeft die persoon geen weerwoord. Dat gesprek is geheel vrijwillig, omdat wij iemand niet onder druk kunnen verhoren. Wij hebben immers niet alle bevoegdheden die de politie wel heeft.”

---------------------------------------------------------------------------------------------------------

Opleiding

* Hbo-informatica.
* Studieduur: drie tot vier jaar.
* Vergelijkbare werkervaring vereist bij politie of in bedrijfsleven. Sturkenboom werkte eerst bij de Rabobank Groep ICT, waar hij de servers voor alle lokale corporaties beheerde.
* Specialisatie in deelonderwerpen van de informatica is gewenst. Volg cursussen en houd ook zelf je kennis op peil over bijvoorbeeld de diepere werking en nieuwe ontwikkelingen van besturingssystemen als Windows, Mac OS X en Linux.
* Als persoon moet je integer zijn, communicatief vaardig, flexibel en in staat soms ad hoc te werken. Bovendien moet je in staat zijn technische kwesties in jip-en-janneketaal uit te leggen.