Gertrude Brouwer - 30 jan 2009 09:57 - Gewijzigd: 30 jan 2009 09:57

Bruine tanden met groene grassprieten

Door het glooiende Brabantse landschap rijdt de bestelbus van Equidental, op weg naar een manege in Nederasselt. Achterin staat een verrijdbare kast vol grote vijlen, boren en tangen. Voorin zit Anke Oerlemans, paardentandarts.

Op de manege staat paardenliefhebber Marloes (24) al te wachten. Graziano, haar paard van drie jaar oud, is tanden aan het wisselen. Of Oerlemans eens wil kijken of de volwassen tanden goed doorkomen.

Het duurt echter even voor de tandarts dat mag doen van Graziano. „Rustig maar, jongen”, spreekt ze het paard kalmerend toe. Die lijkt echter alleen maar angstiger te worden, hoe voorzichtig hij ook wordt benaderd. „Misschien heeft hij een keer een klap gehad. Hij is zo bang.”

Als Marloes haar arm om de hals van het paard slaat, wordt het dier wat rustiger. Oerlemans tilt de donzige lippen van het paard op. Een rij bruine tanden verschijnt, met ertussen nog een paar verse groene grassprieten. „Zijn tanden zijn behoorlijk scherp en het oppervlak is niet helemaal gelijk. Zometeen ga ik de randjes er vanaf vijlen. Eerst een roesje.”

De voormalige dierenarts neemt de stethoscoop om te luisteren naar het hart. „ Aan de hand van de hartslag, het temperament en het gewicht van het paard stel ik vast hoeveel medicatie het paard nodig heeft om suf te worden.” Oerlemans vult de spuit en dient het middel toe.

Tong van 30 centimeter
Graziano begint intussen erg lodderig te kijken. Zijn onderlip hangt naar beneden en zijn ogen zakken dicht. De tandarts hangt zijn hoofd in een halster, zodat ze er goed bij kan. Met een grote pomp met warm water spoelt ze de voedselresten tussen zijn tanden weg. Met een lampje op haar hoofd kan ze tot achter in het keelgat kijken. Een tong van wel 30 centimeter lang duwt ze aan de kant. „Rond de mond zitten allemaal wondjes. Heeft hij gevochten?” vraagt Oerlemans. „Hij heeft in de wei gestaan met een paar andere paarden”, zegt Marloes. „Die hebben hem vast te grazen genomen.”

Oerlemans schuift de kaken van het paard heen en weer. Om te zorgen dat het paard goed kan kauwen, pakt ze een grote elektrische vijl en haalt de scherpe randjes van Graziano’s tanden. „Dit deed ik als dierenarts ook. Het komt erg nauw. Als dierenarts ben ik begonnen met alleen de scherpe randjes eraf vijlen, maar dat is lang niet genoeg voor een optimale paardengezondheid. Soms moest ik aan eigenaren vertellen dat ik hun paard niet kon helpen, omdat ik er niet de kennis voor had. Dat frustreerde me zo, dat ik op zoek ben gegaan naar meer kennis over paardentandheelkunde. Alleen in Amerika kon ik een school vinden die van goede kwaliteit was.”

De Brabantse gaat nu drie keer per jaar naar Amerika om cursussen van twee weken te volgen. Na de eerste vier keren mocht ze een examen afleggen in theorie en praktijk. „Toen ik voor het eerst naar Amerika ging, had ik al heel wat paardengebitten gezien, maar ik wist maar 1 procent van wat ik nu weet.” Inmiddels is ze twee jaar paardentandarts en merkt ze iedere keer hoe belangrijk een goed gebit is. „Sinds zeven jaar zijn er paardentandartsen in Nederland. Daarvoor werd alles door de dierenartsen gedaan, die op dit gebied niet altijd even deskundig zijn. Paarden werden soms onhandelbaar door de pijn, of broodmager omdat ze te weinig eten binnenkregen.”

Tandendoosje
Bij het vijlen blijkt een melktand los te zitten. Oerlemans pakt een hevel en probeert het lastige ding uit het tandvlees te wippen. Na even wrikken ligt er een bloederig stompje in haar hand.

Ook een wolfstandje, een klein tandje voor de eerste kies, verwijdert ze uit het gebit. „Het is mijn ervaring dat paarden daar soms last van kunnen hebben bij het rijden. Omdat ik vroeger zelf ook heb gereden, weet ik dat het paard kan gaan protesteren wanneer het bit tegen zijn wolfstand aankomt.”

Marloes vraagt of zij de tanden mag hebben. „Vaak vinden eigenaren dat leuk, want tanden raken normaliter kwijt in de voerbak of het stro.” Ter illustratie trekt de tandarts een la open, waarin een hele voorraad tanden en kiezen van andere paarden en pony’s ligt. Het geronnen bloed zit er nog aan.

Graziano is klaar. Met een staalborstel maakt de dierenliefhebber haar instrumentarium schoon. „Het beroep van paardentandarts ontstond tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen paarden nog volop meededen in de oorlog. De soldaten ontdekten dat de paarden toekonden met minder voer wanneer het gebit in orde was. Artsen in het leger hielpen de paarden door de tanden te vijlen of te trekken. Ook nu geldt nog dat paardentanden goed bijgehouden moeten worden. Daarmee kun je veel leed voorkomen.

Wat belangrijk is in dit beroep, is dat je fysiek sterk bent. Ik sta vaak hele dagen buiten en gebruik zwaar gereedschap. Mannen kunnen meer paarden per dag doen dan ik. Maar als vrouw ben ik beter in staat om de paarden op hun gemak te stellen.”

Anke rolt de gereedschapskar weer naar haar bestelauto. Op naar het volgende paard.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Opleiding

In de opleiding diergeneeskunde is ook tandheelkunde inbegrepen.

* In het Amerikaanse Idaho is een opleiding die alleen gericht is op paardentandartsen. Er is geen specifieke vooropleiding nodig.

* Om een diploma te behalen is ook praktijkervaring nodig. Voor het basisdiploma moet de cursist vijftig uur stage doen.

equinedentalacademy.com.