Gijsbert Wolvers - 16 aug 2008 12:49 - Gewijzigd: 16 aug 2008 12:49

Dreunen op drie klavieren

Jantje Jacobsen en Fenna Schra bespelen orgel Martinikerk Bolsward

„Hij is open”, zegt Jantje Jacobsen tijdens de aankomst bij de Martinikerk. „Het orgel wordt bespeeld.” De klanken vullen het monumentale godshuis in het Friese stadje Bolsward, waar kosters en een enkele toerist rondlopen.

Fenna met organist Jan Mulder.

Is het bespelen van een kerkorgel een uitdaging? Voor amateurorganisten die nog volop in opleiding zijn wel. Zoals Jantje Jacobsen (17), autodidact in klavarskribo, en Fenna Schra (16), die vorig jaar als enige meisje meedeed met het Feike Asmaconcours in Ede. De Staphorster meiden lieten er de inkomsten van hun vakantiebaantje voor schieten.

„Wij kennen de orgels bij ons uit de buurt, van Hasselt en Kampen, maar dat van de Martinikerk in Bolsward niet”, zegt Jantje. „Dat is verder weg en heeft ook nog ’s drie klavieren. Er worden heel veel concerten op gegeven.” „Het lijkt ons geweldig om daarop te spelen”, vult Fenna aan, wier broertje Claude (10) ook mee is gekomen.

Jantje Jacobsen

Tweede organist Jan Mulder (69) van de Martinikerk kan dat niet ontkennen. Graag begeleidt hij de dames bij hun eerste schreden op een drieklaviersinstrument, een historisch Hinszorgel.

Fenna bijt de spits af met Psalm 84. De klanken van het ”Hoe lieflijk, hoe vol heilgenot” ruisen de stille kerk in. Mulder, gekleed in een korte broek, trekt er wat registers bij: een Octaaf 4-voet, een Prestant 4’, een Quintfluit 3’ en een Clarinet 8’. Bij de regel ”Mijn ziel bezwijkt van sterk verlangen” komt de 8-voets Trompet er overduidelijk bij. „Keurig”, complimenteert hij Fenna’s rustige spel. „Mooi orgel”, zegt zij glunderend.

Alternatief notenschrift
Dan mag Jantje. Zij trekt voor het pedaalspel haar schoenen uit, terwijl Fenna ze aanhield. „Ik speel klavarskribo”, zegt Jantje. Mulder waagt zich niet aan het alternatieve notenschrift. „Probeer het omslaan zelf maar te regelen”, zegt hij. Docerend: „Het bovenste klavier is redelijk zacht, het middelste mezzo, het onderste is behoorlijk stevig.” Af en toe wijst hij naar boven of naar beneden, om Jantje aan te geven dan ze van klavier moet wisselen.

Voetenwerk.

Na Jantjes optreden kritiseert Mulder de muziekkeuze van de dames. „Mm. Pieter Heykoop? Een wat rare muziekschrijver: kort voorspelletje, koraal, kaftje eromheen en verkopen maar.”

Fenna heeft wat anders bij zich: Psalm 72:7 van Feike Asma. „Hebben jullie alleen maar psalmen bij je?” vraagt Mulder. „Psalmen zijn mooi, hoor. Maar op muzikaal gebied is zo veel meer te koop.” „Ik heb een boek van Bach uit, en ben nu met Reger bezig”, antwoordt Fenna. Dat boek ligt echter thuis. Zelf geeft Mulder een voorbeeld door een stuk te spelen van de naoorlogse componist Robert Jones (1945), een klassiek stuk. „Met een schitterende melodie”, vindt Mulder.

Fenna speelt ”Wij knielen voor uw zetel neer” van Harm Hoeve. „Je bent een zacht meisje met een zachte aanslag”, zegt de docent in Mulder. „Je zou eens een jaar op pianoles moeten gaan. Dan leer je er goed op los te timmeren.” Fenna lacht. „Dat zegt mijn docent, Arjan den Hollander, ook: Ram er maar ’s flink op los.”

Jantje speelt een rustig stuk over Psalm 116, eveneens van Harm Hoeve. Mulder loopt even weg; omslaan doet hij toch niet. Fenna en Claude maken inmiddels diverse foto’s en filmpjes, van de kerk en van Jantjes orgelspel.

„Opschieten dames, het uur is bijna om”, roept Mulder als hij weer boven komt. Maar Fenna wil hulp bij de registratie. Mulder uit een krachtterm als hij ziet welk stuk de Staphorster organiste wil spelen: Psalm 42 van John Propitius. Een pittig stuk, zeker op de drie aan elkaar gekoppelde klavieren waarop het grootste deel moet worden gespeeld.

Fenna slaat zich er kranig doorheen. Rusteloos bewegen haar tengere handen zich over het onderste klavier, dat is gekoppeld aan het boven- en het rugwerk. De klanken denderen de lege kerk, met zijn schitterende preekstoel en koorbanken, in. „Zwaar”, zegt ze, als ze haar missie heeft volbracht. Maar haar gezicht lacht.

„Ik had hier ooit een meisje dat ditzelfde stuk speelde”, vertelt Mulder. „Toen ze klaar was, bleef ze met gebogen hoofd en met gevouwen handen zitten. Meneer Mulder, heb ik wel goed gespeeld?” Dat bleek zo te zijn.

Ook over Fenna is hij tevreden. Overigens benadrukt Mulder het belang van een goede opleiding. Voor Fenna wacht de volgende uitdaging. „Op 30 augustus doe ik weer mee aan het Feike Asmaconcours”, zegt ze bescheiden. „Hopelijk kom ik nu door de voorronde.”

Dit is het zevende deel in een serie.