Geplaatst:30 jun 2008 20:18 - Gewijzigd: 30 jun 2008 20:18

Column Max: Been

Een wijnglas heeft een been. En géén poot en géén steel. Al gebruikt zelfs culinair schrijver Johannes van Dam, even vermaard als gevreesd, die laatste aanduiding: onlangs nog in zijn gastronomieprevelementje in Elsevier.

Hoe ik dat zo zeker weet? Ik was ooit in de leer bij de glasfabriek in Leerdam. Zelden zo’n interessante ochtend beleefd als daar, aan de oever van de Linge. Sinds die tijd kijk ik heel anders naar glas. Glas om uit te drinken en kunstzinnig glas, ze maken het er beide. Dat mag je natuurlijk niet op één hoop gooien.

Wie wetenschap (kennis) vermeerdert, vermeerdert smart, zegt Prediker. Ik interpreteer deze tekst veel te ruim als ik hem zomaar toepas op mijn wetenschap sinds dat bezoek aan de glasfabriek, dat snap ik ook wel. Maar toch: het heeft er zeker iets mee te maken. Vóór Leerdam dacht ik zelden of nooit na over glazen. En over het vasthouden ervan maakte ik me al helemaal geen zorgen.

Natuurlijk: je had mooie en lelijke, dure en goedkope, chique en huishouduitvoering. Maar verder: een glas was een glas. Brak het, dan moest je oppassen dat je je vingers niet sneed aan de scherven. Mijn kennis reikte niet verder dan groot en klein en dat je wijnglazen kocht in pakjes van drie stuks bij Blokker of Marskramer.

Hoe iemand een glas vasthoudt, dat zou me helemaal worst wezen. Als er een oor aanzat, leek me dat handig om te gebruiken, maar verder: laat zitten die flauwekul. Totdat ik bij de toenmalig Leerdamhuisontwerper Siem van der Marel aan tafel schoof en werd ingewijd in de geheimen van het glas - en dan vooral van zijn wijnglazen.

Sinds Leerdam is alles anders. Want ik zag hoe de glazen worden gefabriceerd. Hoe uit simpele grondstoffen als zand, kalk en soda de sierlijkste vormen ontstaan. Kelken, benen, voetjes: al dat moois wordt geboren uit een hete glasdruppel en wat lucht op de juiste tijd en plaats.

Van der Marel vertelde me over zijn uitdagingen: steeds hoger, steeds fragieler, nóg subtieler. Over zijn zoektocht naar de grenzen. Een been van 125 millimeter lengte, maar nog immer stabiel: de absolute wereldtop. Over zijn ”Elisabeth” uit 2001, met het hoogste been en de grootste kelk. Amerikanen willen er niet uit drinken, want zij vinden dat er zes glazen uit een fles moeten kunnen en ze weigeren te beginnen aan een glas dat minder dan halfvol is. Ik glimlach om zulke verhalen en ze beklijven.

Nee majesteit, niet bij de kelk!

Maar dan dus ook dit: drinken uit een wijnglas doe je door het bij het been te vatten. En alleen dáár. Want pak je het bij de kelk, dan ziet die er meteen smoezelig en vet uit. Houd je het glas vervolgens wat langer vast, dan warmt de inhoud ook nog eens op en dat is zeker niet de bedoeling.

Daar heb je het gegooi in de glazen dus: sinds Leerdam let ik er -het gaat vanzelf, ik kan het niet helpen- op hoe mensen hun wijnglas vastpakken. En ik griezel als een grote, altijd wat vettige mensenhand zich om een glanzende, parelende wijnkelk vouwt. Je probeert af en toe een vinologisch opvoedkundigheidje los te laten, maar dat wekt toch vooral bevreemding.

En wat lees ik bij Van Dam? Hij bestudeerde de foto’s van het recente staatsbezoek dat koningin Beatrix aan Estland bracht. Ze heft het glas en klinkt met de Estse president Toomas Ilves. Hij houdt zijn glas vast bij het been. En zij?

Lieve koningin, mag ik u iets vragen? En anders stuur ik Siem wel even bij u langs.

MAX