AAN BOORD HR. MS. EVERTSEN - De lucht is grijs, de zee is blauw. De straffe wind blaast witte schuimkoppen op de golven van de Indische Oceaan. Hr. Ms. Evertsen van de Koninklijke Marine ploegt zich met 196 man aan boord een weg door het water. Iets verderop bevindt zich het vrachtschip Rozen. Het lege schip danst op de sterke deining.

Het moderne Nederlandse fregat escorteert op verzoek van de VN vrachtschepen met voedselhulp van Somalië naar Kenia, van de hoofdstad Mogadishu naar de havenstad Mombasa. De Rozen, ingehuurd door het World Food Program (WFP) van de VN, heeft net tonnen voedsel afgeleverd voor de honger lijdende bevolking van Somalië.

De escorte is niet overbodig. Voor de kust van Oost-Afrika vinden veelvuldig kapingen plaats. De wateren van Somalië staat in de top 3 van meest risicovolle gebieden op zee. Piraten hebben vorig jaar alleen al op WFP-schepen drie aanvallen uitgevoerd. Drie weken geleden is een WFP-schip overmeesterd. Het totale aantal incidenten lag vorig jaar op dik dertig.

Marine in actie tegen piraterij.

Eind mei is de Amiya Scan van de Nederlandse rederij Reider Shipping uit Winschoten gekaapt. Het schip, varend onder de vlag van Antigua en Barbuda, ligt al twee weken in het noorden van Somalië. De piraten eisen 700.000 euro losgeld voor de gegijzelde Russische en Filipijnse bemanning.

De marine is verplicht schepen op volle zee te helpen tegen piraterij. De partijen CDA en VVD willen dat er harder wordt ingegrepen. De marine moet de piraten het leven zuur maken.

Gewapend optreden is niet zo eenvoudig, waarschuwt commandant Cees Vooijs op Hr. Ms. Evertsen. „Een kaping is in een uur beslist. Of de piraten slagen erin, of ze trekken zich terug.” De kapitein van een koopvaardijschip zou een aanval daarom direct moeten doorgeven aan een schip in de buurt.

Ook dan zijn de mogelijkheden nog beperkt. „Een aangevallen schip moet zich op maximaal één uur varen van de Evertsen bevinden. In een uur tijd kunnen wij op vol vermogen 25 mijl -pakweg 50 kilometer- afleggen.” Een andere mogelijkheid is gewapende manschappen uit de Lynxhelikopter aan boord te droppen.

De commandant van Hr. Ms. Evertsen moet in een crisisvergadering met zijn bemanning direct knopen doorhakken. „We checken eerst: Wat weten we wel, wat weten we niet. De vraag is ook of onze missie niet in gevaar komt. Een aanval op een ander schip kan een hinderlaag zijn om het marineschip weg te lokken van de WFP-escorte.”

Bevinden piraten zich eenmaal aan boord, dan is ingrijpen nog moeilijker. „We kunnen niet zomaar wild in het rond schietend tien man aan boord van een gekaapt schip brengen. We moeten eerst meer weten over de bouw, de indeling en de lading van het vaartuig.” Vooijs geeft niet de voorkeur aan militair ingrijpen. De commandant is het met de reders eens dat het betalen van losgeld de beste manier is om zo min mogelijk slachtoffers te maken. „Betalen lokt echter wel weer nieuwe piraterij uit.”

Mombasa komt in zicht. Twee nieuwe voedseltransporten liggen klaar voor vertrek.

Bekijk ook de slideshow met foto's vanaf de Hr. Ms. Evertsen of lees het artikel Piraten op de vlucht op refdag.nl.