Jacomijn Hoekman -  8 feb 2008 21:19 - Gewijzigd: 8 feb 2008 21:18

Nooit naar school

Bauke (12): Mijn vader geeft mij gym

Met een enorme stapel boeken in zijn armen komt hij de deur van de woonkamer binnen. Elk honderden pagina’s dik, met klinkende Engelse titels als ”Geometry”, ”Human Body”, ”Physics” en ”Chemistry”. Geen schoolboeken, maar studieboeken. Bauke Stelma (12) uit het Friese Franeker gaat namelijk niet naar school. Nooit. Hij krijgt thuisonderwijs.

Bauke vindt het wel best. Hij mist school niet. „Ik kan mezelf prima vermaken. Ik vind het wel lekker rustig zo.”

Bauke Stelma (12) uit Franeker krijgt les van zijn moeder.

Zeven jaar heeft hij op de basisschool gezeten. Groep 2 mocht hij overslaan. Het laatste jaar van de basisschool kreeg hij problemen. „Bauke scoorde op de Cito-toets qua intelligentie erg hoog, maar zijn resultaten waren er niet naar”, zeggen zijn ouders. „Hij verveelde zich op school. De school wilde de lessen niet aanpassen, dus gaven wij hem extra lessen Engels. Binnen een paar maanden las hij de Narniaserie van Lewis in het Engels. In de lessen zat hij er toen voor spek en bonen bij. Daarom zijn we Latijn in plaats van Engels gaan geven.”

Toen hij in augustus 2006 naar het gymnasium moest, besloten zijn ouders hem thuisonderwijs te geven. Latijn geven ging goed, dus waarom de andere vakken niet? Reden: „Dicht bij huis, op fietsbare afstand, was geen enkel conservatief-christelijk gymnasium te vinden”, zeggen zijn ouders, die lid zijn van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.

Bauke: „Ik had al lang van tevoren gehoord dat ik misschien thuisonderwijs zou krijgen. Aan het eind van het jaar vroeg ik aan mijn moeder: Hoe zit dat nou, gaat het nog door of niet?” Lachend: „Ze zei: O, ben ik dat vergeten te vertellen dan?”

…moeder als lerares…

Nu krijgt hij al anderhalf jaar thuisonderwijs. Baukes ouders kochten Amerikaanse schoolboeken. In Amerika is het veel gewoner om kinderen thuis les te geven, dus hebben ze er daar speciale boeken voor. Bauke: „Alles is in het Engels. Maar dat vind ik nu niet moeilijk meer. Alleen weet ik soms de woorden beter in het Engels dan in het Nederlands. Als ik aan mijn neef vertel wat ik leer, denk ik soms: wat was dat woord ook alweer?”

Bij bijna elk boek zit een cd, met de tekst van het boek. Die zet Bauke tijdens het lezen van de teksten aan. „De stem stopt niet, dus je móét doorlezen.” Bauke graait in de stapel boeken, op zoek naar een cd met scheikundeproefjes. „Dat is een cd met proefjes die je zelf thuis niet kunt doen. Ontploffingen en zo”, legt hij uit. Hij stopt een cd in de laptop die voor hem staat. Twee wetenschappers laten een heliumballon en een gewone ballon ontploffen. Bij de eerste ontstaat er een grote steekvlam, de tweede wordt in stukken gereten. De wetenschapper zegt droog: „Dit vind ik zo leuk; ik doe het nog een keer.” „Grappig hè”, lacht Bauke.

Buiten leren
Voordeel van thuisonderwijs is volgens hem dat je alles op je eigen tempo kunt doen. „En ’s zomers leer ik buiten. Dat kan op school niet.”

…dikke boeken…

Bauke -hij wil later piloot of boswachter worden, en liefst allebei tegelijk- krijgt vijftien vakken per jaar. Niet allemaal in één week, zoals op school. Hij werkt eerst het ene boek uit en dan het andere. Elk dik boek is bedoeld voor een heel schooljaar. „Soms vragen vrienden aan mij: Heb jij dan nóóit huiswerk? „Juist heel veel”, zeg ik dan.”

Baukes dagen zijn net zo vol met leren als die van leeftijdsgenoten. Hoe laat hij uit bed komt? „Mijn wekker staat op acht uur”, zegt hij diplomatiek. Wat niet betekent dat hij onmiddellijk uit bed springt. „Soms ging ik in bed nog een boek lezen, maar nu heb ik met mijn moeder afgesproken dat ik me eerst aankleed en naar beneden kom. Om negen uur beginnen we. Kijk hier studeer ik.” Hij loopt naar de hoek van de keuken, waar een vierkante tafel staat met een stapel boeken. „Mijn moeder helpt me met het lezen van de teksten en geeft uitleg.” Techniek en gym krijgt hij ook: „Vanmorgen ben ik bezig geweest met mijn timmercursus. Ik ben een stoel aan het maken. Mijn vader geeft me gym: we gaan soms weg op de racefiets, joggen, zeilen of kanoën.”

Zijn omgeving kijkt er soms raar van op dat hij thuisonderwijs krijgt, zegt Bauke. „Mensen vragen heel vaak: Heb je dan wel genoeg vriendjes? Maar je hoeft toch niet alleen op school vrienden te krijgen?”

Ook schooluitjes mist hij niet. Regelmatig gaat hij met zijn ouders naar een museum. „Klassen rennen meestal snel door een museum heen. Ik vind het veel leuker om er op mijn gemakje rond te lopen.”

Er is wel één nadeel aan het thuisonderwijs. „Als de lerares ziek is, moet ze gewoon lesgeven”, grapt zijn moeder. Bauke: „En als ik ziek ben, is er geen school meer.”

Dit is het eerste deel in een serie over verschillende soorten onderwijs.

Leerplicht
Thuisonderwijs komt niet veel voor in Nederland. Het is niet verboden, maar het is ook geen wettelijke manier om aan de leerplicht te voldoen. Daarom is thuisonderwijs alleen mogelijk voor leerlingen die vrijgesteld zijn van de leerplicht. Leerlingen kunnen een vrijstelling krijgen op grond van drie factoren:

- De leerling moet ernstig lichamelijk of psychisch letsel hebben, zoals een sterk beperkt verstandelijk vermogen of hij moet in coma liggen.
- De ouders hebben bezwaar tegen de richting van de scholen op redelijke afstand van hun woning, omdat die strijdt met hun levensovertuiging.
- De leerlingen staan ingeschreven op een school in het buitenland.
- Als leerlingen een vrijstelling hebben gekregen, zijn ouders niet verplicht hun thuisonderwijs te geven. De leerling mag dan ook zonder onderwijs doorgaan. Ook examens worden dan niet afgenomen, maar kinderen hebben wel de mogelijkheid om een staatsexamen af te leggen.
- Geen enkele instantie houdt bij hoeveel gezinnen in Nederland aan thuisonderwijs doen. De schattingen lopen uiteen van zo’n 200 tot 300 gezinnen.

Bron: www.oudersvo.kennisnet.nl.