Geplaatst:27 dec 2007 09:13 - Gewijzigd: 27 dec 2007 09:13

COLUMN OFER: Feestdagen (I)

Ik ontkom er niet aan. Aan het einde van het jaar, als de dagen kort zijn en de nachten lang, komt vroeger boven. Zomaar ineens schuift de lade open waarin alle jeugdherinneringen zijn opgeborgen. Niet netjes op stapeltjes en keurig gerubriceerd, maar volstrekt willekeurig. Alles ligt door elkaar. Het lijkt een chaos en toch weet het brein precies de herinnering te vinden die bij die ene gebeurtenis past.

Of het te maken heeft met m’n leeftijd, weet ik niet. Ik ben eigenlijk altijd wel iemand geweest die herinneringen koestert. Of, iets eerlijker gezegd: die kan zwelgen in een gevoel van melancholie. Zou het angst voor de toekomst zijn? Of een vlucht uit het heden? Niets is immers zo veilig als de sprong naar achteren. Terug naar de tijd dat je er nog vóór stond. Een bad nemen in een tot de rand gevulde tobbe met warme, persoonlijke herinneringen.

Juist aan het einde van het jaar is voor mij de verlokking van die volle tobbe amper te weerstaan. Wanneer de klok weer een uur teruggezet wordt, slaak ik stiekem altijd een zucht van verlichting. Gedaan is het met die lange, lichte avonden waarop je van alles moet terwijl je er eigenlijk geen zin in hebt. Terwijl velen jammeren over het feit dat de nachtschuit weer komt aangevaren, reik ik al hunkerend naar de touwen om hem vast te leggen aan de oever. Het wordt eindelijk weer gezellig.

Zo’n voorliefde zal voornamelijk genetisch bepaald zijn. Maar het heeft vast ook veel te maken met opvoeding. Mijn moeder heeft ons gevoel voor sfeer met de paplepel ingegoten. Felle verlichting? Daar moest ze niets van hebben. In de tijd dat de lampenwinkel nog niet wist van flamelampen en dimmers kleurde ze stiekem de bolletjes met een donkere stift. Dat gaf toch net een andere gloed aan het licht, zo had ze ontdekt.

Helemaal uitleven kon ze zich in de donkere maanden aan het eind van het jaar. Natuurlijk werd er niet eens gedacht over de aanschaf van kerstverlichting. Maar een extra kaars op een strategische plek, daar kon natuurlijk niemand iets van zeggen. En een kerstster -zo’n plant met groene en rode of witte bladeren- was toch puur natuur? Dus stond die, als de tijd er rijp voor was, bij ons in de vensterbank.

In dit brede kader moet ook de gewoonte bezien worden om bij ons thuis niet over de kerstdagen maar over de feestdagen te spreken. Dan rek je de boel namelijk ongemerkt wat op en neem je en passant ook oud en nieuw mee. Zélfs sinterklaas past binnen die formulering, ook al werd dat officieel stellig ontkend.

Hoe dan ook, door de benaming feestdagen te gebruiken, kon al het bijzondere van de decembermaand weggeschreven worden onder de post ”gezelligheid”. Noem het een dogmatisch verantwoorde sluiproute.

„Kaarsjes brand ik het hele jaar door”, placht m’n moeder te zeggen als ze voelde dat er tijdens een visite veroordeling in de lucht hing omdat het toch wel erg gezellig begon te worden met al die flakkerende lichtjes.

En de feiten stelden haar in het gelijk.

Dat er in december echter veel méér kaarsjes gebrand werden dan in juli, had natuurlijk niets te maken met Kerst. Dát kwam weer volledig voor rekening van de feestdagen.

En zo bleef de begroting ethisch gezien toch sluitend.

OFER