Geplaatst:26 okt 2007 21:28 - Gewijzigd: 26 okt 2007 21:28

Wat is gospelmuziek?

Gospel is het Engelse woord voor Evangelie. Gospelmuziek is popmuziek met religieuze teksten. Er zijn drie soorten: de traditionele gospel, eigentijdse christelijke muziek en praisemuziek. Deze indeling wordt over de hele wereld in de gospelindustrie gebruikt.

Traditionele gospelmuziek ontstaat op de Zuid-Amerikaanse katoenplantages, begin 1900. De slaven zingen liederen -spirituals- om elkaar te bemoedigen. Voorbeelden zijn ”Nobody knows the trouble I’ve seen” en ”Go down Moses”.

Ook de zwarte kerken in Zuid-Amerika gaan gospels zingen. Omdat de meeste slaven niet kunnen lezen en schrijven, zingt een solist de teksten. Hij wordt afgewisseld door een koor dat de herhalingen -het refrein- zingt. Om de boodschap zo goed mogelijk op de kerkgangers over te brengen, worden de solisten steeds uitbundiger en geven zij zich over aan hun emoties.

Eigentijdse gospelmuziek omvat alle stijlen die in de popmuziek voorkomen: rap, hiphop, heavy metal, hardrock. In de begeleidingsband spelen keyboard, akoestische gitaar en slagwerk een belangrijke rol. Tijdens concerten staan de zangers vaak swingend op het podium. Ze zingen meestal religieuze teksten, maar gaan ook in op alledaagse onderwerpen zoals liefde, respect en verdraagzaamheid.

Vanaf 1960 wordt eigentijdse gospelmuziek -inmiddels de helft van alle gospelmuziek- populair. De Jesus Movement, een evangelische beweging in de Amerikaanse kerken die vooral jongeren aantrekt, speelt daarbij een belangrijke rol. Er ontstaan alternatieve kerken zoals de Calvary Chapel in Californië. De kerkgangers worden opgeroepen God te loven; het maakt niet uit in welke muziekstijl ze dat doen.

Praisemuziek wordt vooral gebruikt in evangelische kerken en gemeenten. De muziek heeft de functie van aanbidding. Internationaal populaire gospelartiesten zoals Michael W. Smith, Darlene Zschech en Rebecca St. James, maar ook in eigen land bekende zangers als Gerald Troost en Kees Kraayenoord, hebben praise en worship (lofprijzing en aanbidding) in hun repertoire.

Vader
De Amerikaanse componist en zanger Thomas A. Dorsey (1899-1993) wordt gezien als de vader van de gospelmuziek. Hij ontwikkelt vanaf 1930 een eigen stijl die later de inspiratiebron wordt voor veel andere gospelartiesten. Zijn bekendste lied is ”Take my hand, precious Lord”. Hij maakt het in 1932. Ook Mahalia Jackson (1911-1972) draagt wereldwijd bij aan de populariteit van gospelmuziek. Een bekend nummer van haar is ”Down by the riverside”.

Gospelmuziek heeft drie doelen: evangelisatie, bemoediging van christenen en ontspanning. Die derde functie is lange tijd op de achtergrond gebleven, maar gospelartiesten zien zichzelf tegenwoordig ook als christelijke entertainers. Sommigen geven hun cd’s bij de grote, niet-christelijke platenmaatschappijen uit om een breder publiek te bereiken.

In Nederland is de Evangelische Omroep een belangrijke promotor van gospelmuziek. De omroep heeft een gospelprogramma, Xnoizz, op de radiozender 3FM en laat tijdens massabijeenkomsten zoals de EO-Jongerendag vooral gospelmuziek horen. Ook op het jaarlijkse Flevofestival klinkt veel gospel. GMC Choral Music in Dordrecht is een belangrijke uitgever van gospelmuziek.

In reformatorische kring leven grote bezwaren tegen gospel. Mensen wijzen dan op de heftige muziek die veel weg heeft van popmuziek. Zij vinden dat de heiligheid van God wordt aangetast en ze zijn bang dat jongeren door het luisteren naar gospelmuziek makkelijk zullen overstappen op popmuziek. Ook hebben ze moeite met de teksten, omdat die veel over loven en prijzen gaan en weinig over zonde, schuld en de noodzaak van bekering.