Geplaatst:13 aug 2007 09:14 - Gewijzigd: 13 aug 2007 09:14

COLUMN MAX: Feike

Als ik in Zutphen ben, moet ik aan haar denken. Zoals dit voorjaar. Of ’s zomers af en toe, wanneer de orgelconcertseries op volle toeren draaien. Aan de kleine, frêle vrouw, met beugeltas en hoofddoek, bij kou een bontkraagje. Permanentje, schrandere oogjes. Type Simone de Beauvoir, Sartres vriendin.

Haar naam is me onbekend en die doet er ook niet toe. Ze behoorde tot de grote schare bewonderaars van Feike Asma, de legendarische orgelleeuw, maar ze ging in haar adoratie iets verder dan de gemiddelde aanhanger.

Zelf werd ik ook groot in de school van Feike -die op zijn beurt natuurlijk volop schatplichtig was aan vader Zwart- en daar schaam ik me nog steeds niet voor. Al bleek er later natuurlijk veel méér te genieten dan deze soms wat al te vrije vorm van romantisch orgelspel. En al zouden andere instrumenten, muziekstijlen en de menselijke stem om voorrang gaan vragen.

Vroeg in de jaren zeventig speelde Asma op een tweede paasdag ”Prélude, Fugue et Variation” van César Franck in de Sint-Bavo in Haarlem en ik was daarbij. Dat sloeg naar binnen en het ging nooit meer over. Het was het begin van een periode waarin ik Feike naliep. De zomer was daarvoor de ideale tijd. Overdag vakantiewerk, ’s avonds met de Tienertoerkaart van de NS het hele land door. Dat kostte toen een enkel tientje.

Feike in Amsterdam, ik in Amsterdam, Feike in Bolsward, ik in Bolsward, Feike in Middelburg, ik in Middelburg. Soms samen met een ander Feike-adept, dan weer alleen. Hij speelde zomaar zes concerten in een week, die ik dan wel niet allemáál bijwoonde, maar de meeste toch wel. Avond aan avond hoorde je deels dezelfde programma’s, maar dat gaf niet echt.

Om de man hing een wolk van mystiek, al was hij ook weer heel gewoon, zeker als je hem vooraf soms trof in een café in de buurt van de kerk waar hij zou ’voorgaan’. Hij bleek gewoon uitsmijters te eten, een neutje te nuttigen. Vergezeld door z’n vaste registranten: George en Wichert, de hulpjes van de orgeltovenaar. Feike zat in hemdsmouwen, met bretels, dikke sigaar in z’n hoofd. De icoon werd vervoerd -ik spreek over de jaren zeventig- in een blauwmetallic Volkswagen Variant. Die werd hem -zo werd verteld en ik geloof het nog steeds- geschonken door trouwe fans.

Goed, een beetje gek waren we natuurlijk wel. Maar we waren gek in commissie. Want avond aan avond kwam je dezelfde mensen tegen. Je begon elkaar te herkennen, te groeten, wisselde soms ervaringen en gegevens uit. Of bandjes. Een aantal nam de concerten op met van die joekels van bandrecorders met enorme spoelen. Regelmatig stond er een woud aan microfoons in de gangpaden: geen nootje dat aan Feikes vingers ontglipte, mocht verloren gaan.

Een van de vaste volgelingen was zíj. Ze ging onverstoorbaar haar weg, sprak met niemand, maar was er altijd als ik er was. Op zekere dag zaten we naast elkaar op de voorste bank van een zijvak in de Walburgiskerk in Zutphen, met uitzicht op het brede orgelfront. In afwachting van wat komen ging.

Feike komt op, neigt over de balustrade, applaus klinkt op en de grote meester neemt plaats achter de klavieren. In dat stille moment neigt Simone zich naar me toe en fluistert in mijn oor: „Hij kijkt eerst altijd even of ik er wel ben, want anders kan hij niet goed spelen.”

MAX