Gerald Harbers - 11 aug 2007 01:46 - Gewijzigd: 11 aug 2007 01:46

Adembenemend uitzicht

Steven van der Burg (14) kijkt mee op de schermen van de luchtverkeersleiding

Tientallen puntjes lichten op. Langzaam schuiven ze kriskras door elkaar. Elk vlekje op het radarscherm is een vliegtuig. Verkeersleider Manfred Smit zit relaxt op een bureaustoel achter het scherm. Naast hem zit Steven van der Burg (14) uit Benthuizen. Hij kijkt een dagje mee bij Luchtverkeersleiding Nederland, met als letterlijk hoogtepunt een bezoek aan de ruim 100 meter hoge verkeerstoren op Schiphol.

Smit pakt een microfoon: „Two-nine-zero-four, ten degrees to the right please.” „Ten degrees to the right”, bevestigt een piloot. Smit tegen Steven, zonder z’n ogen van het scherm te wenden: „Als ik niets doe, ontstaat er over 20 mijl een conflict. De vliegtuigen kruisen elkaar. Om dat te voorkomen, heb ik contact met hen en zeg ik hoe ze moeten vliegen.” Hij wijst naar de stip. „Kijk, nu buigt-ie bij.”

Tientallen radarschermen staan in een grote ruimte, de operationele zaal in het verkeersleidingscentrum van Luchtverkeersleiding Nederland. Daglicht valt naar binnen door ramen die uitzicht bieden op een betonnen parkeergarage. Vanuit deze zaal, die ongeveer 60 bij 40 meter -ongeveer een half voetbalveld- groot is, wordt een groot deel van de burgerluchtvaart boven Nederland aangestuurd.

De luchtverkeersleiders zijn in drie groepen verdeeld. De mannen en vrouwen op de verkeerstoren begeleiden het landen, taxiën en vertrek vanaf Schiphol. De collega’s van nadering en vertrek, ze noemen het zelf ”approach”, begeleiden de toestellen tot een afstand van ongeveer 30 mijl - ruim 50 kilometer. Daarna nemen de verkeersleiders van het Aera Control Center (ACC) het over. Wanneer het vliegtuig buiten de landsgrenzen vliegt of boven de 7500 meter komt, dragen zij het vliegtuig over aan buitenlandse verkeersleiders of aan Eurocontrol in Maastricht.

Tankvliegtuig
Smit zit rustig achter het scherm. Zijn verantwoordelijkheid is groot. Smit lijdt er niet onder. Integendeel. „Hoe drukker, hoe leuker. Nee, ik denk niet bij elk stipje: die heeft zoveel passagiers en is bijvoorbeeld geel.” Meer tijd om Steven te woord te staan heeft hij niet. Een tankvliegtuig van de luchtmacht dat hij dwars door het burgerverkeer moet loodsen, vraagt zijn aandacht.

Zijn collega Akos van der Plaat heeft wél tijd. Hij heeft pauze. Van der Plaat meldde zich destijds aan voor de opleiding zonder te weten wat het beroep precies inhield. „Daar hebben we nog steeds mee te maken. Veel mensen denken dat we de mannen op de platforms, even simpel gezegd, met die pingpongbatjes zijn. Niets mis met dat werk, maar dat van verkeersleider is totaal anders. Een ander beeld is dat we allemaal op de verkeerstoren zitten. Dat klopt niet. Ik zie op een dag alleen vliegtuigen wanneer ik naar huis rijd. Verder zie ik alleen groene stipjes op de radar. Mijn werk is, kortweg gezegd, de toestellen veilig, efficiënt en milieuvriendelijk -met de minste herrie- op de juiste plek te brengen.”

Volgens Van der Plaat is het zoeken naar de juiste balans tussen veiligheid, efficiency en milieu een van de leuke kanten aan zijn werk. „Voordelen zijn veel vrije tijd, het salaris -een net afgestudeerde verkeersleider verdient per jaar 58.000 euro- en mijn honger naar kennis wordt gestild. Mijn werkgever stimuleert studeren met verlof en een financiële tegemoetkoming.”

Seconden
De tijd tikt verder op de klokjes naast de schermen. Seconden gaan voorbij in de grote ruimte. Henk Stap legt uit wat hij en zijn collega’s van approach doen als ze vliegtuigen die Schiphol naderen, overnemen van het ACC. „Als wij de piloten aanwijzingen geven, moeten de passagiers in de gordels. Wij vlechten het verkeer ineen, zodat het recht voor de landingsbanen komt. En we begeleiden de vliegtuigen bij het vertrek.” Stip na stip sluit aan voor een klein streepje - een landingsbaan. Vanaf een ander streepje vertrekt een stipje.

Het werk geeft een kick, zegt Stap. „Iedereen luistert naar je. Ik zeg: „Naar links”, en een toestel gáát naar links. Toen ik net los mocht op de toren vond ik het machtig dat ik tegen de piloot van een Boeing 747 zei: „Tien graden naar rechts” en dat zo’n gigant met 400 passagiers aan boord dan daadwerkelijk naar rechts draait.” Lachend: „En als ik thuis zeg: „Koffie”, antwoordt m’n vrouw: „Haal het zelf.”

Rookwolkjes
Letterlijk hoogtepunt van Stevens bezoek is een kijkje op de toren. Het uitzicht is adembenemend. Utrecht, Den Haag en Amsterdam liggen aan de horizon. Vliegtuigen vliegen af en aan. Steven wijst naar een stipje dat snel groter wordt: „Een triple-seven - Boeing 777. Een prachtig toestel.”

Rookwolkjes zijn te zien als de wielen van het toestel de landingsbaan raken. Even klinkt het gieren van de motoren als het afremt. Steven loopt heen en weer door de ruimte. Links daalt een Boeing 747. Bijna recht onder de toren wordt een toestel van de Italiaanse maatschappij Alitalia weggeduwd.

Een kop koffie later vraagt woordvoerder Marjolein Wenting toestemming om met Steven naar de hoogste verdieping te gaan. Dat is de plek waar de verkeersleiders die het verkeer óp Schiphol begeleiden, werken. „Het is daar krap, er kunnen maximaal acht mensen werken. Die zijn meestal te druk om zich bezig te houden met bezoek.”

Supervisor Jaap Wichers, die er op dit moment de leiding heeft, geeft toestemming om naar boven te komen. Enkele verdiepingen hoger zitten vier mensen. „Een hele goede middag, ik ben er”, meldt een piloot zich over de radio. Hij wordt geleid naar een plekje aan een van de pieren.

Steven is laaiend enthousiast. „Ik ga zeker solliciteren voor verkeersleider.” Wichers: „Wie weet, zien we je terug. Ik hoop het. We hebben altijd mensen nodig.”

Zie ook www.luchtverkeersleider.nl.