Jacob Siebelink -  3 aug 2007 09:27 - Gewijzigd: 3 aug 2007 09:27

Vuurwerk op zak tegen ijsberen

Iedereen in Ny-Ålesund -het meest noordelijke dorp van de wereld- kent de Nederlandse onderzoeker Maarten Loonen en zijn bijna 14-jarige zoon Janwillem. Geen wonder, want het tweetal loopt steevast op gele klompen over de stoffige wegen van het pooldorp. Maar wat Janwillem nog meer bekendheid geeft: hij is de jongste onderzoeker ooit op Spitsbergen.

Natuurlijk, de gele klompen zijn een beetje voor de show, geeft Janwillem uit het Groningse Haren toe. „Voor de toeristen die hier aan land komen.” Maar het heeft ook een andere functie. „Je mag hier alleen op je sokken een gebouw binnengaan. Klompen doe ik zo uit.”

Janwillem helpt zijn vader voor het tweede jaar met het onderzoek naar het gedrag van ganzen. Daarnaast heeft hij zijn eigen onderzoek. Hij bekijkt hoe de poolvossen in Ny-Ålesund zich gedragen. „Er zit hier dit jaar een moeder met zes jongen. Ik bekijk buiten en via het computerscherm welk dier het meest dominant is. Dat vindt het meeste voedsel en heeft de meeste overlevingskans.

Een paar weken bivakkeren op Spitsbergen is volgens de jonge onderzoeker heel bijzonder. „Hier schijnt ’s zomers dag en nacht de zon. Het is totaal anders dan thuis. Bomen of struiken zijn er niet, toch is er veel leven. De gletsjers zijn ook spectaculair, vooral wanneer er een groot brok vanaf valt in het water.”

En ijsberen? „Die heb ik nog nooit gezien. Vanaf een boot lijkt het me best mooi, maar je wilt die echt niet hier in het dorp tegenkomen. Dan moet je zo snel mogelijk maken dat je wegkomt.” Omdat de kans op een ontmoeting met een ijsbeer wel aanwezig is, heeft Janwillem altijd een eenvoudig vuurwerksetje op zak, een soort balpen waarop hij een patroon schroeft. „Daarmee kan ik proberen een ijsbeer te laten schrikken. En als ik buiten het dorp op stap ga, gaat er altijd iemand mee met een geweer.”

Met de bootladingen toeristen die het eiland bezoeken, heeft Janwillem niet veel op. „Ik begrijp dat ze graag in het meest noordelijke postkantoor van de wereld een kaart op de bus willen doen, maar gisteren overspoelden in één keer 1200 toeristen ons dorp, waar 's zomers nog geen 200 mensen wonen. Sommigen lopen direct buiten de paden wanneer ze een poolvosje zien. Daardoor kunnen ze apparatuur van de wetenschappers beschadigen.”