Gerald Harbers - 14 jul 2007 00:57 - Gewijzigd: 14 jul 2007 00:57

Geen fluitje van een cent

Adrianne Mourits (17) neemt kijkje in keuken dwarsfluitbouwer

„Nou, hier gaat het om.” Dwarsfluitbouwer Anton Vroom legt twee zwarte koffertjes op de keukentafel in zijn huis in Driebergen. Uit het exemplaar met de gouden slotjes komt een roodgouden dwarsfluit, in de koffer met de zilveren sloten ligt op het donkere fluweel een zilveren exemplaar.

Aan de keukentafel van Vroom zit Adrianne Mourits. Samen met Magneet neemt ze een kijkje achter de schermen bij een dwarsfluitenbouwer. Adrianne: „Ik speel sinds een jaar of acht dwarsfluit en zou graag eens zien hoe zo’n instrument wordt gebouwd.” De, naar eigen zeggen, enige sopraandwarsfluitenbouwer in Nederland reageert onmiddellijk enthousiast op haar verzoek.

De vaktermen vliegen direct over tafel als Vroom en Adrianne zich over de instrumenten buigen. Adrianne wijst naar een klep: „Hé, er zit een b op. Die noot ontbreekt op mijn dwarsfluit.” Vroom, bij een klep met een gaatje: „De kleppen zijn open.” Adrianne: „Dat is lastiger om te spelen.” Vroom: „Klopt, maar dat willen de professionele dwarsfluitspelers zo.”

De bouwer geeft de gouden dwarsfluit aan Adrianne. „Speel er maar eens op.” Voorzichtig plaatst ze haar vingers op de kleppen en blaast. Uit de pijp komt een iel geluid. Adrianne lacht: „Ik ben het niet gewend om met open kleppen te spelen.” Vroom neemt het instrument over en speelt erop. Daarna pakt hij het zilveren exemplaar en speelt hetzelfde deuntje. Adrianne: „De klank klinkt heel verschillend. Die van de gouden dwarsfluit is warmer.”

Katten
„Kunnen de dwarsfluiten gewoon blijven liggen, als wij in de werkplaats zijn?” vraagt Adrianne. Vroom knikt: „Geen probleem, alleen de katten moeten naar buiten. Als ze op tafel springen en een van de fluiten valt, ben ik niet blij. Een krom exemplaar is vrijwel niet te repareren.” Vroom houdt een tuindeur open en beide bruingestreepte katten glippen de buitenwereld in.

De werkplaats staat vol machines. Vroom knipt een lampje boven een werkbank in het atelier aan. Tientallen onderdelen die op het werkblad liggen, glimmen in het licht. In houders staan zilveren pijpen. Vroom pakt er één. „Dit is de basis voor een kopstuk, het onderdeel waarop een dwarsfluitist blaast. Daarin komt een gat, waarop ik een mondstuk soldeer. Ik maak alles zelf. Zelfs de hulpstukken op de apparaten.”

Volgens Vroom moet het werk nauwkeurig worden gedaan. Bij een apparaat: „Hiermee boor ik de gaatjes in de pijp waarop uiteindelijk de klepjes komen.” Voorzichtig schuift hij een pijp over een houder. Hij draait aan een wieltje. „Hiermee kan ik de boor op precies de juiste plaats en hoek op het zilver zetten.” Tegen Adrianne: „Kijk, het gat voor de gis moet op precies 13,259 millimeter van het einde worden geboord.”

Adrianne: „Gaat er nooit iets mis? Bijvoorbeeld dat een kopstuk mislukt?” Vroom schudt zijn hoofd. „Nee, ik weet precies waar ik mee bezig ben. En ik heb al honderden kopstukken gemaakt in de afgelopen jaren.”

Maand werk
De dwarsfluitbouwer werkt gemiddeld een maand aan een instrument. Vroom: „Als het nodig is, maak ik series onderdelen. Als ik van alles voldoende heb, bouw ik de instrumenten één voor één.” Hij houdt een ingewikkeld onderdeel omhoog. „Aan deze klep voor de pink werk ik twee dagen.”

Logisch gevolg van de werktijd en het materiaal zijn de kosten van een dwarsfluit. „Een zilveren exemplaar kost ongeveer 9000 euro, voor een gouden fluit moet iemand 16.000 euro betalen.” Adrianne: „Da’s een stuk duurder dan die van mij.” Vroom: „Geen probleem, je kunt ook een los kopstuk kopen. Kost bijna 700 euro, inclusief inscriptie.” Hij toont een zilveren pijp, waarop vijf keer dezelfde tekst staat. „Hierop oefen ik de teksten en kijk ik of ze passen. Een dame kocht voor haar veertigste verjaardag zo’n mondstuk. Weet je wat erop moest staan? „Alles wat adem heeft, love den Heere.””