Gerald Harbers - 29 jun 2007 21:26 - Gewijzigd: 29 jun 2007 21:26

Prutsen met duizenden onderdeeltjes

Jan-Willem (15) knutselt uren met technisch lego

Tandwielen, steentjes en slangetjes. In zwart, grijs, groen, rood en geel. Tussen honderden lego-onderdeeltjes zit Jan-Willem Duiveman (15) uit Renswoude op de grond. Hij priegelt aan een besturingsmechanisme voor een zeswielig voertuig. „Alles moet passen en werken, dat is het mooiste.”

Vijftig jaar geleden kwam Lego in Nederland op de markt. Het Speelgoedmuseum in Deventer heeft er een expositie aan gewijd. Daarin staat de geschiedenis van het speelgoed centraal.

Prutsen met de blokjes en er iets van maken, is Jan-Willems hobby. „Het is allemaal begonnen met Duplo. Op m’n zesde ben ik overgestapt op Lego. Nu houd ik me vooral bezig met technisch lego.”

De zolderkamer van Jan-Willem ligt bezaaid met onderdelen van het speelgoed. Ertussen staat een gele miniatuurtrekker, ook van lego. „Die heb ik vanmiddag gebouwd.” Achter het voertuig staat een kar. Jan-Willem: „In het blok dat erop staat, zitten batterijen. Daarmee kan ik een motortje laten draaien en gaat de trekker vooruit.” Hij draait het voertuig om: „Hier aan de onderkant kun je zien hoe het werkt.” Een massa tandwielen draait als Jan-Willem het motortje even aanzet. De wielen draaien langzaam rond. „Helaas, de batterijen zijn bijna leeg.”

De trekker is niet het enige dat Jan-Willem in de afgelopen weken bouwde. Hij toont een zwarte vrachtwagen met hijskraan. Achter een klepje zit een wieltje, Jan-Willem draait eraan. Langzaam schuift de hijskraan uit. „Volgens het boekje zitten er ruim 1400 onderdelen in deze truck.”

Luchtdruk
Volgens Jan-Willem is het leuke aan lego dat hij in de voertuigen allerlei functies kan bouwen. „Ik ben ergens uren mee bezig, maar dan werkt het ook. Bij de vrachtwagen kan ik de hijskraan met luchtdruk op en neer laten gaan. Zodra ik de vrachtwagen laat rijden, bewegen onder de motorkap de zuigers in de cilinders en draait een propeller voor de koeling.”

Het combineren van onderdelen en zelfs iets ontwerpen is voor Jan-Willem een andere reden om met technisch lego bezig te zijn. „Ik verzin iets, bijvoorbeeld een graafmachine, en bedenk dan hoe ik het moet bouwen. Vervolgens ga ik aan het werk. Vanaf het begin moet ik met van alles rekening houden. Alles moet passen en werken, dat is het mooiste.”

Het mooiste wat Jan-Willem ooit bouwde was een tractor met een hefkraantje. „Daar zaten stempels aan zodat-ie niet omviel als ik de hefkraan gebruikte. Zo’n voertuig bouw ik van onderaf op. Ik begin met de bodemplaat en de besturing voor de wielen. Tegelijk moet ik rekening houden met de leidingen voor bijvoorbeeld de hefkraan die op lucht werkt. Uiteindelijk ben ik met zoiets uren bezig, in totaal kost het me drie of vier middagen.”

Kwijtraken
Op de grond staan twee grote koffers met vakjes. „Daar berg ik alles gesorteerd in op. Ik wil geen onderdelen kwijtraken. En niets is zo vervelend als lang te moeten zoeken tijdens de bouw van het een of ander.” Zijn moeder: „De zakken van de stofzuiger controleer ik voordat ze in de container gaan. Regelmatig haal ik er een onderdeeltje uit.”

De hobby van Jan-Willem is niet goedkoop. „Voor een groot voertuig betaal ik al snel 100 euro. Meestal krijg ik de lego voor m’n verjaardag. Soms koop ik het zelf. Voordeel is dat het bijna niet kapotgaat. Een as verbuigt wel eens, maar nog nooit is een onderdeel doormidden gebroken. Alles bij elkaar heb ik meer dan tienduizend stukjes.”

Jan-Willem is bezig met een voertuig tot het af is. En dan? Hij glimlacht: „Dan staat het in m’n kamer of de huiskamer totdat ik iets anders wil bouwen en de onderdelen weer nodig heb. Het bouwen is gewoon het leukst.”

Het bouwpakket van de vrachtwagen is de laatste aanschaf. „Ik stap over op een andere hobby: miniatuurtrekkers sparen. Wat daar leuk aan is? Verzamelen tot ik alles heb van een bepaald merk. Verder kan ik er weinig mee. Wat dat betreft is lego leuker, maar het is goed om iets anders te gaan doen. En voor het knutselwerk heb ik ook nog een spoorbaan.”