Gerald Harbers -  1 jun 2007 15:55 - Gewijzigd: 1 jun 2007 15:55

Grenzen verleggen in uniform

Militairen in opleiding zetten met moeite tenten op

ASSEN - „Duidelijk, wachtmeester.” Enkele tientallen stemmen schallen over een oefenterrein nabij Assen. Ruim dertig militairen, zonder geweer, draven richting een veld. De sergeant: „Jullie krijgen precies tot halfeen de tijd om je tent op te zetten.”

Het ministerie van Defensie bereidt bezuinigingen voor op materieel om geld vrij te maken voor nieuw personeel en betere arbeidsvoorwaarden. Reden voor Magneet om een kijkje te nemen bij Schoolbataljon Noord in Assen. Nieuwe rekruten worden op de Johan Willem Friso Kazerne binnen een periode van vier maanden tijdens de basisopleiding klaargestoomd tot militair.

Groenbruine vegen sieren de gezichten van de militairen in opleiding. Ondanks de stralende zon zijn de studenten gehelmd en gekleed in camouflagepak. De leerlingen werken in groepjes van twee op het hobbelige grasveld. Studente Swenger -militairen spreken elkaar aan bij hun achternaam- een blonde vlecht komt onder haar helm uit: „Dit is ons eerste buitenbivak. We moeten onze tentjes opzetten en vannacht slapen we erin.”

Swenger haalt uit haar bepakking enkele bruine stokken en een tentzeil. Dat ritst ze vast aan dat van haar maatje. „We werken altijd in tweetallen, iedereen heeft een buddy. Vannacht slapen we bij elkaar in de tent. Nu nog zonder geweer, maar later in de opleiding, als we schietlessen hebben gehad, gaat het mee in de slaapzak.”

Koekoek
De buddy van Swenger is een man. „Teams van twee vrouwen zijn verboden. Een man is fysiek sterker. In het veld gemengd slapen is overigens geen enkel probleem. In de tenten zit een tussenschot. Op de kazerne slapen we natuurlijk wel gescheiden.”

Langzaamaan beginnen de bergen materiaal te veranderen in tenten. Een merel zingt in het struikgewas het hoogste lied. In de verte ronken motoren op het TT-circuit voorbij. Een koekoek roept zijn eigen naam. De sergeant, in het midden van het veld: „Jullie hebben nog twee minuten.” „Het lukt nooit om dan de tent overeind te hebben”, kreunt een student. De sergeant: „Wat doe je dan?” Een ander: „Om meer tijd vragen.” Als dat is gebeurd, werken de leerlingen verder.

Een kwartier na de afgesproken tijd staan drie rijen tentjes overeind. De groepen melden zich bij hun leidinggevende. De sergeant: „Jullie krijgen nu de tijd om de boel af te maken en te eten. Een warme consumptie is verplicht. Een goede soldaat zorgt goed voor de inwendige mens. Maak bouillon, daarvan krijg je energie en er zit zout in, dat vocht vasthoudt.”

In de schaduw, geleund tegen een boomstam, genieten de leerlingen van hun rust. Van den Berg werkt enkele boterhammen weg. „Het leek me van jongs af aan al geweldig om militair te zijn. Ik woonde in Nijmegen en toen ik de colonnes soldaten tijdens de Vierdaagse voorbij zag marcheren, dacht ik: Dat wil ik ook.” Visscher: „Als militair kom je nog eens ergens. Een lekker actieve baan waarbij je mensen kunt helpen.”

Gekneusde knie
De lessen zijn tot nu toe zwaar, maar leuk, volgens de militairen in opleiding. Eikenboom: „We moeten veel doen onder tijdsdruk.” Engelberts: „Het is wennen. Elke dag staan we om zes uur op.” Rengers: „Maar zo heb ik wel wat aan m’n dag. Vroeger, als ik om halftwaalf uit bed kwam, was de halve dag al voorbij. Nu heb ik er rond dat tijdstip al bijna een dag op zitten. Geweldig toch?”

Rengers stapte na haar vwo-examen over naar de basisopleiding tot militair. „Ik had kunnen beginnen met de onderofficierscursus, maar ik begin liever bij de basis. Om als jong grietje direct na de opleiding een aantal mannen met veel meer ervaring te commanderen, trekt me niet. Groeien gaat vanzelf.”

De studenten hebben verschillende voorgeschiedenissen. Hartemink rondde voor deze studie een mbo-opleiding bouwkunde af. „Na deze periode ga ik naar de genie, zeg maar de technici van het leger.” Leerlinge Engbers gaat aan de slag bij artilleriekorps de Gele Rijders. „Niet als schutter, maar in de manege. Ik word paardrijinstructeur voor m’n collega’s.”

De groep was aan het begin van de opleiding groter. Rengers: „Twee mensen waren binnen heel korte tijd al weer weg. Van de een wilde de vriendin niet dat-ie bij het leger ging. En eentje heeft z’n knie twee keer tegen hetzelfde paaltje op de stormbaan gestoten, waarschijnlijk gekneusd. Hij zit nu in het remedial peloton. Daar kan-ie genezen.”

Zwartekousenkerk
Behalve in de buitenlucht brengen de militairen in spe ook veel uren binnen door. In een klaslokaal zitten enkele tientallen leerlingen in uniform. Allen hebben een dikke map voor zich. Discriminatie is het onderwerp van de les.

Sergeant Bast, die voor de klas zit: „Wat doen jullie als ik tegen een collega met donkere huidskleur zeg: Hé roetmop!” Een leerlinge steekt haar hand op: „U daarop aanspreken.” Bast: „Doe je dat echt als ik je meerdere ben?” Het meisje knikt zonder aarzelen.

Bast kijkt rond. „En de rest?” Sommige leerlingen halen hun schouders op. Bast: „Waaróm mag je niet discrimineren?” Visscher: „We moeten normaal doen omdat we elkaar nodig hebben.” Bast: „Stel je voor dat die neger die jij hebt uitgescholden jou in het veld moet verzorgen omdat je gewond raakt. Kan zomaar gebeuren.”

Volgens Bast zijn er meer onderwerpen waarop onterecht onderscheid kan worden gemaakt. „Religie.” Hietkamp: „Ja, de joden of de hindoes.” Zijn buurman: „En moslims.” Een ander vult aan: „En die mensen, hoe heten ze ook alweer, o ja, uit de zwartekousenkerk.” Bast: „Inderdaad. Je kunt ze allemaal discrimineren, maar zou jij het leuk vinden als ze zeggen dat je een crimineel bent omdat je moslim bent? Of een mietje omdat je homo bent?” Hietkamp: „Ik ben zelf rooms-katholiek. Ik zou het niet leuk vinden als daar iemand mee zou spotten.” Bast: „Daarom geven we elkaar de ruimte.”

Opdrukken
Verderop in een sportzaal werken enkele tientallen leerlingen zich in het zweet. Kreunend trekt militair in opleiding Brakels aan de gewichten. Hij beult zich af op het toestel, waardoor zijn armspieren sterker worden. Zijn buddy: „Kom op, nog één keer. Je kúnt het.” Brakels fronst z’n wenkbrauwen en gooit al z’n krachten in de strijd. Trillend komen z’n armen langzaam dichter bij elkaar. Brakels uit vertrekt zijn gezicht als zijn armen de laatste centimeters overbruggen.

Voorzichtig komt Brakels overeind. Een zweetplek verraadt waar hij zich het meestheeft ingespannen. „Tijdens het fitnessen ga ik tot het uiterste. In de tien weken dat ik de opleiding nu volg, heb ik vorderingen gemaakt. Voordat ik begon, kon ik me ongeveer veertig keer opdrukken, ik zit nu op vijftig. Later heb ik er profijt van. In de toekomst heb ik die kracht nodig in het veld. Als ik met zware dingen moet sjouwen bijvoorbeeld.” Hijgend: „En het is gewoon gaaf om grenzen te verleggen.”