Geplaatst:25 apr 2007 09:19 - Gewijzigd: 25 apr 2007 09:19

Zorgen voor ouderen

Deze dag heb ik zes bezoeken gebracht aan zes weduwen. Zes weduwvrouwen, zes levensverhalen, zes zielen op reis naar een nooit eindigende eeuwigheid.

De gemeente Garderen heeft veel weduwen. Het is mij vandaag weer opgevallen dat weduwen heel verschillende levenservaringen hebben. De ene is jong weduwe geworden, de andere op oudere leeftijd. Zo zijn er talloze verschillen. Toch hebben ze een aantal dingen gemeen.

Wat betekent het om oud en alleenstaand te zijn? Oud zijn betekent dicht bij het einde van het leven zijn. Ouderdom is de laatste levensfase. In deze levensfase worden mensen weer hulpbehoevend en kunnen ze zich vaak niet meer alleen redden. Zij zijn afhankelijk van allerlei voorzieningen.

Ouderdom en eenzaamheid gaan doorgaans gepaard met (terug)zien op het verleden, het heden en de toekomst. Ouderen werken meestal niet meer en leven vaak voor de dag. Om pastorale zorg aan ouderen en alleenstaanden te verschaffen, moet men kennis van de ouderdom bezitten. Wanneer is iemand oud? Wat gaat er om in een mens die al tachtig jaar leeft? Hoe kijkt zo iemand naar het verleden, het heden en de toekomst? Welke plaats neemt een oudere in de huidige samenleving in? Hoe wordt er teruggezien op gouden en donkere momenten in het leven?

Meestal staan de gouden momenten in de schaduw van de donkere momenten. Ouderen hebben vaak veel mee moeten maken. De meesten kenden tijden van armoede, oorlog en crisis. Zij zitten vol van dingen die ze beleefd hebben; ook van dingen die ze nooit verwerkt hebben. Een man die als soldaat de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt, zal veel van die gruwel niet zijn vergeten. Een moeder die een zoontje op jonge leeftijd heeft verloren, zal zich vaak afvragen: Hoe zou hij er nu uitzien?

Nooit heb ik een oudere ontmoet die niet zei dat zijn leven voorbij was gevlogen. Ik heb ook nooit een oudere ontmoet die zei dat hij het ideale leven geleefd had. Mozes schrijft in Psalm 90 dat, ook al worden wij oud of zelfs zeer oud, het grootste deel van ons leven gevuld is met moeite en verdriet. Problemen op sociaal, financieel en lichamelijk terrein teisteren ons keer op keer. Het leven raast voorbij en dan ontmoeten wij de dood.

In deze fase zal men ook terugzien op wat men gedaan heeft met de geweldige verantwoordelijkheid betreffende het opvoeden van kinderen. Velen worstelen met de verdrietige gevolgen van de zonden in het leven van hun kinderen en geven vaak zichzelf de schuld.

Er wordt vaak gedacht over het nut van het leven. Wat voor doel had mijn leven? Heeft het enig verschil gemaakt in deze wereld dat ik er was? Was mijn leven nuttig? Hoe spreken mensen over mij als ik weg ben? Of zal ik straks al gauw vergeten zijn?

Het begrip verlies neemt in het leven van ouderen ook een grote plaats in. Zij verliezen hun lichamelijke kracht en inzicht en worden beperkt in de dingen die ze kunnen doen. Ze moeten voor het eerst sinds hun kinderjaren op anderen steunen. Bijvoorbeeld om bij de dokter, de kerk of bij vrienden te komen. Veel nieuwe (technische) ontwikkelingen in onze samenleving zijn voor hen moeilijk te begrijpen. Kinderen zien hun ouders soms als een financiële en een sociale last: ze belemmeren hun uitgaansleven. De wereld heeft geen tijd en geld voor ouderen.

Garderen, ds. W. Pieters