Gerald Harbers - 16 mrt 2007 14:54 - Gewijzigd: 16 mrt 2007 14:54

Verder helpen met straf

Spijbelaars op het matje bij rechter Olthof

ENSCHEDE - Vanaf de wand kijkt koningin Beatrix toe. Voor haar zitten drie mannen in zwarte toga’s. Tegenover hen zit Janneke (16). Ze verschijnt voor de spijbelrechter in Enschede omdat ze in de afgelopen maanden regelmatig zonder toestemming niet op school kwam.

„Het is de afgelopen tijd niet zo goed gelopen. Je was vaak niet op school.”

„Nee, ik wilde wel, maar deed het niet.”

„Waarom niet?”

„Geen zin.”

„Wat doe je dan op zo’n dag als je niet naar school gaat?”

„Ik ga naar de stad, of naar vriendinnen.”

Janneke is deze donderdagochtend de vijfde jongere die voor spijbelrechter Olthof verschijnt. Vandaag behandelt hij in totaal elf zaken van scholieren tegen wie aangifte is gedaan door een leerplichtambtenaar.

Even rust voor rechter Olthof.

„Het is vandaag de Dag van de Leerplicht. Daarom is die meneer van de pers er. Nu moet ik aan jou toestemming vragen of hij mag blijven. Dat vraag ik omdat je minderjarig bent en deze zitting besloten is. Je verhaal komt niet herkenbaar in de krant. Mag hij blijven?” Janneke knikt.

Lang niet alle jongeren die spijbelen, komen bij de spijbelrechter terecht. Olthof: „In veel gevallen deelt de school zelf een straf uit, of wordt een scholier naar het Haltbureau gestuurd voor een alternatieve straf. Degenen met wie meer aan de hand is, komen bij mij. Spijbelen is vaak een aanwijzing dat er meer aan de hand is.”

Eerste doel van de spijbelrechter bij het opleggen van een straf is niet de straf zelf, maar het bieden van hulp aan de jongere. Olthof: „Met een straf kan ik een jongere bijvoorbeeld dwingen met de reclassering mee te werken. Die kan hem, als dat nodig is, aanpakken en weer op de goede weg helpen.”

Wantrouwig
Volgens Janneke gaat het sinds drie weken weer beter met haar. „Ik ga weer naar school en ik heb vorige week stage gelopen.” Toch blijft jeugdofficier van justitie Dronkers naar eigen zeggen „wantrouwig. Op dat stoeltje hebben al heel wat mensen gezeten die, zodra ze bij de rechter kwamen, positief gedrag toonden. Kort daarna ging alles weer mis.” Janneke: „Ik kan weinig meer doen dan m’n best.” Olthof: „Dat is goed, maar onthoud dat het om je eigen toekomst gaat. Je kunt ons voor de gek houden, maar dan houd je jezelf ook voor de gek. Ik vraag de rechter om de zaak aan te houden. Over drie maanden moet je hier nog een keer komen, dan kunnen we kijken hoe het met je gaat.”

De redenen waarom de jongeren spijbelen zijn divers. Eén 13-jarige jongen zorgt voor zijn moeder die moeilijk kan lopen. Bij hem thuis heerst armoede. Olthof tegen de moeder: „Is het geen idee dat het Leger des Heils u helpt?” „Ik krijg al voedselpakketten van de Voedselbank”, luidt het antwoord. Olthof: „Goed, ik stel uw zoon onder toezicht van een gezinsvoogd. Die kan dan de problemen thuis aanpakken, zodat uw zoon weer met een gerust hart naar school kan.” Richting de spijbelaar: „Wat vind jij ervan?” De jongen knikt. „Is goed.”

Achter elkaar gaan de zaken door. Uiteindelijk wordt deze ochtend één zaak afgesloten. Richard (17) gaat volgens de leerplichtambtenaar sinds begin dit jaar weer keurig naar school. „Hij heeft sinds 1 januari niet meer gespijbeld.”

Als de leerplichtambtenaar en de reclassering hun zegje hebben gedaan, staat de jeugdofficier op. Hij eist tegen Richard een voorwaardelijke straf van 40 werkuren met een proeftijd van twee jaar. Olthof stemt daarmee in. „Als je binnen twee jaar weer spijbelt, moet je de straf alsnog uitvoeren. Succes op school.”

Janneke en Richard heten in werkelijkheid anders.