Albert van Zanten -  2 mrt 2007 13:49 - Gewijzigd: 2 mrt 2007 13:49

Meidentroubles en machomaskers

Vertrouwensleerlingen Niels en Willeke bieden luisterend oor

Ze worden brave Hendrikken genoemd. Of vage nerds. Ze maken huiswerk in de pauze, of fietsen in hun eentje naar school. Stiekem voelen zulke leerlingen zich vaak eenzaam, zeggen Niels Steenbakker (18) en Willeke Poppe (17). Ze zijn vertrouwensleerling op het Calvijn College in Goes. „Wij zijn er voor gastjes die buiten de boot vallen.”

Sommige scholieren krijgen al de bibbers als ze er alleen maar aan denken: de vertrouwenspersoon. Samen met zo’n zielenknijper je problemen uitspitten? Veel te eng. Of soft. „Daarom zijn wij er”, lacht Niels uit vwo 6. Samen met Willeke (havo 5) is hij lvj’er op school. „Lvj’er betekent: leerling voor jou.” Een soort vertrouwenspersoon dus, maar dan gewoon een leerling, geen leraar.

„Stel, je wordt gepest”, zegt Willeke. „Vaak durft zo iemand niet naar z’n mentor of de officiële vertrouwenspersoon te gaan. De stap naar een lvj’er is dan veel kleiner.” „Scholieren blijven soms met hun probleem rondlopen, omdat ze bang zijn dat een leraar het doorvertelt tijdens de rapportenvergadering”, vult Niels aan. „Een vertrouwensleerling is dan een uitkomst. Bovendien weten leerlingen soms veel beter wat er allemaal speelt dan docenten.”

Het duo besloot twee jaar geleden lvj’er te worden, na een oproep van de vertrouwenspersonen. Er waren wel wat voorwaarden: Niels en Willeke moesten zelf goed in hun vel zitten, positief tegenover school staan en sociaal bewogen zijn. En hun ouders moesten het goed vinden. „Ze gaven meteen hun krabbel”, zegt Niels.

De net aangetreden lvj’ers begonnen met een cursus. Daar leerden ze vooral: ogen en oren open houden. Niels: „Het is belangrijk om bepaald gedrag te signaleren. Een branieschopper bijvoorbeeld. Die heeft wel veel bravour, maar wat zit daarachter? Je moet leren om door zo’n schil heen te prikken en te zien welk signaal iemand met z’n gedrag afgeeft.” „Of huilen”, zegt Willeke. „Dat is ook een duidelijk signaal. Of iemand die altijd alleen staat op het schoolplein.”

Goed opletten dus, maar niet opdringerig de hulpverlener uit gaan hangen, aldus Niels. „Ik ga natuurlijk niet zomaar vragen of iemand soms een probleem heeft.” Willeke: „Je moet het tactisch aanpakken. Zo ben ik een keer met een meisje meegefietst dat altijd in d’r eentje naar school ging. Ze kreeg geen aansluiting bij een fietsgroep. Dat heb ik toen voorzichtig aangekaart. Samen hebben we een oplossing bedacht en nu fietst ze nooit meer alleen.”

De lvj’ers hebben een eigen mentorklas waar ze zich op richten. Willeke houdt vooral meisjes in de gaten; Niels heeft meer contact met jongens. „Al die meidenproblemen, daar heb ik geen kaas van gegeten. Ik probeer vooral een band op te bouwen met de jongens uit mijn mentorklas. Ik ben met ze op kamp geweest. Dat was heel leuk, we hebben samen gevoetbald en zo. Daardoor heb ik echt hun respect gekregen. Als ze nu aan het vechten zijn en ik ben in de buurt, zie ik ze al naar me kijken. M’n aanwezigheid is vaak voldoende. En als het nodig is, spreek ik ze aan op hun gedrag. Maar nooit met een opgeheven vingertje, dat werkt natuurlijk niet.”

Willeke: „Ik heb een keer twee vriendinnen gesproken die ruzie hadden. Ze wilden elkaar niet meer zien. Toen heb ik ze meegenomen naar een bankje en ben tussenin gaan zitten. Een uur later gingen ze er samen lachend vandoor.”

Als er echt ernstige problemen zijn, verwijzen Willeke en Niels door naar de vertrouwenspersoon op school. Willeke: „Verder houden we natuurlijk altijd geheim wat leerlingen ons toevertrouwen. Maar soms vragen we of we het probleem met de vertrouwenspersoon mogen bespreken. Dat kan ook anoniem, als de leerling dat wil.” De eindverantwoordelijkheid blijft wel altijd bij de mentor van een leerling liggen.

Ondertussen hebben de lvj’ers al extra cursussen gekregen. Ze leren hoe ze hun grenzen moeten bewaken en claimgedrag kunnen voorkomen. Niels: „We doen dat bijvoorbeeld door een rollenspel, waarbij de een lvj’er is en de ander een irritante leerling. Of we bespreken samen onze ervaringen.”

Willeke en Niels doen dit jaar allebei examen. Niels gaat daarna communicatiewetenschappen studeren; Willeke kiest voor de opleiding sociaal pedagogische hulpverlening. Ze zullen ’hun’ leerlingen straks wel een beetje missen. Niels: „Je bouwt echt een band met ze op. Dat vind ik voor mezelf ook heel waardevol.”