Geplaatst:22 jan 2007 14:49 - Gewijzigd: 22 jan 2007 14:49

COLUMN MAX: Martje

Een flink deel van de mensheid is verkouden. Da’s geen nieuws in januari. En al helemaal niet in de kwakkelwinter die we nu beleven. Stem, ogen, teint, luchtwegen, slijmvliezen, alles raakt aangedaan, je kent dat wel. „Be deuz iz bedobt.”

De wachtkamer bij de dokter zal ook wel weer vol zitten met volzittende kindjes en moeders die om een kuurtje komen. Er was tenminste geen doorkomen aan op z’n telefoonnummer. Nee, ik bel niet voor een verkoudheid of een griepje. Van die neiging ben ik genezen sinds we een huisarts hadden die redeneerde: Mét pillen duurt je griep een week en zónder pillen een dag of zeven.

Als zich ernstig verkouden mensen in m’n buurt bevinden, moet ik nogal eens aan Martje denken. Z’n achternaam doet er niet toe, laten we kiesheid betrachten. Martje zat naast me in de eerste klas. De échte eerste klas, die volgde op twee jaar kleuterschool. Voorste bank, zo’n dubbele die je nu nog wel in tuinen tegenkomt als rustiek element, met inktpotten. Ja, uit die tijd stam ik: kroontjespen en inktlap, in de aanloop naar moderniteiten als ballpoint en viltstift. Ik verbeeld me dat ik -als ik wil- netjes kan schrijven vanwege de beheersing die de besturing van een kroontjespen vergt.

Goed, Martje dus. Ik denk dat we een heel schooljaar samen in die bank zaten, rechts vooraan bij de deur naar de gang. We hadden dat jaar een oude, statige juf, voorzien van parelketting en permanent. Sommige details gaan levenslang mee. Martje kwam uit een groter gezin dan het onze, had vooral veel meiden boven zich. Dat feit had zo z’n consequenties. Want het was ook de tijd dat er nog zuinig werd omgesprongen met bezittingen als kleding. Martje was dus zwaar de klos met al die dames boven zich. Ik kan hem uittekenen in een donkerrode sweater met daarboven een witte kraag. Een soort koorknaap, maar dan zonder muziek.

Ik vrees dat ik deze dingen niet had onthouden als ik geen lotgenoot was geweest. Weliswaar had ik maar één zus boven me, maar dat was al genoeg om soms mee te moeten lijden met de kinderen die het nog veel duidelijker moesten hebben van de kringloopgedachte, al bestond dat woord toen nog niet. De kleur een meidenkleur? Dat telde niet. De sluiting een meidensluiting? Joh, stel je niet aan, dat ziet niemand. Zo zaten er op die voorste bank twéé jongetjes in een sweater van donkerrood velours, met een wit kraagje. Wiener Sängerknaben, maar dan anders. Martje met peenhaar en ik met een Godfried Bomansbril.

Het is niet om die reden dat ik soms aan Martje moet denken. We hadden het goed samen, dat jaar op school, een groot deel van de weg naar huis en als we na schooltijd bij elkaar gingen spelen. Er kleeft aan die herinnering echter één groot maar: Martje was chronisch verkouden zoals kleine kinderen chronisch verkouden kunnen zijn. Altijd een licht gerochel, meestal een lichtrood randje om de ogen en, tja, hoe duid je zoiets anders aan, zomer en winter een manifeste snottebel.

Kuurtjes tegen luchtwegontstekingen moesten nog worden uitgevonden, dus Martje zal die bel wel hebben gedragen tot hij hem overgroeide, zoals dat heet. Wij verhuisden kort nadien 100 kilometer oostwaarts, dus verdween hij uit mijn leventje.

Januari 2007, storm- en snottebellenmaand. Misschien is Martje inmiddels wel opa van zo’n kindje dat vandaag bij de dokter zit.

MAX