Petra Jongeneel - 16 dec 2006 09:35 - Gewijzigd: 16 dec 2006 09:35

Tabletten toveren

Scholieren maken pillen tegen rookverslaving

WAGENINGEN - Zes uur lang mixen, destilleren, stofjes toevoegen. De middelbare scholieren die deze week te gast waren op Wageningen Universiteit konden er niet genoeg van krijgen. Wat wil je ook als je zelf een medicijn mag maken dat je van nicotineverslaving af kan helpen? Weg met die peuken!

Roel Meiburg draait het kraantje open.

Ze zien eruit als echte deskundigen. „Scheikundigen”, verbetert een gevatte Roel Meiburg, 6 vwo-leerling. Met hun witte labjassen en veiligheidsbrillen vallen de scholieren haast niet op tussen de studenten en begeleiders van de uni. Alhoewel, zeg het niet hardop. Dan krijg je opmerkingen als: „Zie ik er al zo oud uit?”

Meer dan veertig scholieren uit 5 en 6 vwo solliciteerden voor deelname aan de masterclass die de opleiding moleculaire levenswetenschappen deze dinsdagmiddag voor het eerst organiseert. Slechts 32 leerlingen konden deelnemen vanwege de beschikbare practicumruimte.

...roeren...

Een strenge selectie werd volgde. Vooral de motivatie voor deelname was belangrijk. De masterclass was vooral bedoeld voor leerlingen die geïnteresseerd zijn in scheikunde maar ook natuurkunde en biologie in hun pakket hebben. Op deze manier probeert de universiteit naast een voorlichtingsdag leerlingen warm te maken voor de opleiding moleculaire levenswetenschappen.

...meten...

Het maken van het medicijn Zyban staat op het programma. Hayang Yang (18) weet precies te vertellen waar dit toe dient. „Het is eigenlijk een middel tegen depressie. Maar de tablet wordt vooral gebruikt om fanatieke rokers te helpen om van hun verslaving af te komen.”

Alcohollucht
In groepjes van drie gaan de scholieren uiteen. Diverse stofjes met moeilijke namen -denk aan m-chloropropiofenon of t-butylamine- worden gemengd. Vooral als het middel broom eraan te pas komt, moeten de leerlingen afstand houden. Een assistent: „Dit is een zeer reactief middel.”

...vullen...

Een sterke alcohollucht is even later te ruiken. „Dat is ether”, weet een leerling. „De stofjes die we voor in het medicijn nodig hebben, zijn oplosbaar in ether. Andere stofjes hebben we niet nodig.”

Dus gaan de leerlingen extraheren. Er wordt 25 milliliter water in een scheitrechter aan het mengsel toegevoegd. De overbodige stofjes lossen daarin op. En warempel, na even flink schudden ontstaan twee lagen: de ether- en de waterlaag. Prima te scheiden dus. Af en toe moet even het gaskraantje worden opengedraaid, anders wordt de druk in de trechter veel te hoog. Als ervaren farmaceuten wagen de leerlingen zich aan dit proces.

Even later, na het toevoegen van zoutzuur, moeten de scholieren de zuurgraad meten. Natasja van Zuiddam weet hoe. „Even een pipetje pakken. Een druppeltje van het mengsel op een pH-papiertje en dan kijken wat voor kleur er verschijnt. Yes, rood, dat betekent goed zuur.”

„Heb jij al kristallen?” Een meisje kijkt even in het groepje van haar vriendin. Deze reageert nonchalant. „Weet ik veel. Hoe moet je dat zien?” Bij haar vriendin zijn kleine witte belletjes zichtbaar. Het meisje: „Na vacuüm trekken, heb je kristallen. Voeg er wat samen en je hebt een tablet.” De vriendin, wat verbouwereerd: „Bij mij is nog geen kristal te ontdekken.”