Geplaatst: 5 dec 2006 17:03 - Gewijzigd: 5 dec 2006 17:03

„Selectief kijken naar films nodig”

EDE - Over de invloed van films op de jeugd is weinig wetenschappelijk onderbouwd vast te stellen, stelt drs. Robert Doornenbal, docent cultuurfilosofie en kerkgeschiedenis aan de Christelijke Hogeschool Ede. „Eén punt is duidelijk: de psychologische ontwikkeling van het kind verloopt anders naarmate het meer opgaat in de huidige mediacultuur.”

Tv-kijken heeft veel invloed op kinderen, aldus Doornenbal. „Ze gaan meer impulsief denken in plaats van reflectief, nadenkend. Kinderen gaan over minder creatieve verbeelding beschikken, én hun schoolprestaties verslechteren. Dit gaat alleen op als ze echt veel televisie kijken, zeg drie uur per dag.”

Tegenwoordig maken computer en mobieltjes evengoed deel uit van de huidige mediacultuur. Hebben die ook een negatieve invloed? Doornenbal: „Ik geloof niet dat elektronisch kletsen of het spelen van games negatief uitwerkt op je creatieve verbeelding, zoals dat bij televisiekijken het geval is.

Gebruik van de huidige media heeft echter wel invloed. Veel jongeren raken gewend aan een combinatie van (bewegend) beeld en geluid, en aan interactiviteit. Dat wil zeggen dat je zelf invloed kunt uitoefenen op wat er gebeurt. Dat is heel anders dan bijvoorbeeld een boek lezen waarin je bent overgeleverd aan de verhaallijn die de auteur heeft uitgedacht.”

Een van de dingen die de Edese docent opvallen in hedendaagse films is dat het tempo erin hoog ligt. „Dat zorgt voor een kloof tussen kinderen die deze films zien en de generatie ouderen die hieraan niet gewend is. Voor de laatste groep zijn dergelijke films haast niet te volgen.”

Kinderen tot een jaar of zes kennen niet of nauwelijks het verschil tussen feit en fictie, tussen werkelijkheid en verzinsel. Doornenbal onderzocht literatuur over de invloed van televisie en films op kinderen. „Daaruit blijkt dat bijna de helft van de kinderen tussen de 5 en de 12 jaar bang wordt van bepaalde programma’s, zoals het Journaal, of van enge films, zoals ”Jaws”, die draait om een agressieve haai. Het effect van de angst -onrust, slechte nachten, zelfs fobieën in sommige gevallen- duurt nog lang daarna voort.”

Vanwege de invloed die het „heftige medium” film op jonge mensen heeft, pleit Doornenbal ervoor selectief te kijken. Zelf doet de CHE-docent dit ook. „Ouders zouden zelf op zoek moeten gaan naar informatie over welke films geschikt zijn voor hun kinderen. Zij zouden hun kinderen op dat moment kunnen leren de bewegende beelden te interpreteren. Daarbij hoort kritiek, maar ook waardering voor de goede, ware en mooie dingen in de film.”

De aanpak in Doornenbals pleidooi is niet zo gangbaar in de reformatorische achterban, zo concludeert hij uit het gisteren gepubliceerde RD-onderzoek onder reformatorische jongeren. „Wat me daarin opvalt, is dat jongeren meer naar films kijken dan ik had gedacht, vanwege het standpunt om met de tv de wereld buiten te houden. Verder blijft me bij dat de meerderheid van de jongeren erkent dat bepaalde films niet kunnen. Maar het meest valt me nog wel op dat er thuis weinig over films wordt gepraat.”

Ouders die tegen hun taak als mediaopvoeder opzien, zouden van hem hun verlegenheid aan christelijke onderwijsinstellingen mogen voorleggen. „Dan kunnen die wellicht een leidraad ontwikkelen over hoe films te analyseren en over welke films verantwoord zijn. Ik vind zelf de mediawijzer van de overheid te grofmazig en niet betrouwbaar.”

Is de aanpak van Doornenbal, het vooraf kijken en beoordelen van films, niet een zeer idealistische? Hij zwijgt, zet zijn bril af en zegt dan: „Ik geef toe, ik heb mijn idealen.”