Henk van den Berge en Ewout van der Staaij -  5 dec 2006 13:08 - Gewijzigd: 5 dec 2006 12:06

Ouders: Moeten we strenger zijn in films?

Twee dikke boeken staan op tafel. Een stapeltje dvd’s ligt ernaast. Wat Calvijn en Brakel te zeggen hebben over ”Het Kleine Huis op de Prairie”, ”Gladiator” en ”The Climb”? „Die zouden deze films afwijzen. Maar onze kinderen worden er zo sterk mee geconfronteerd, dat we het kijken binnen bepaalde grenzen accepteren. We proberen er het beste van te maken.” Drie echtparen delen hun verlegenheid en verontrusting over het mediagebruik in hun gezin.

Klik hier om meer te lezen over de geïnterviewde ouders.

„Opvoeden is een hele klus”, verzucht Wilma van den Berg aan het eind van een lang en intensief gesprek. De anderen kunnen het alleen maar beamen. Marja van Kooten: „Het is niet makkelijk grenzen te stellen.” „Uiteindelijk hopen wij door veel met onze kinderen te praten over wat goed en niet goed is, ze een rugzakje mee te geven om de goede weg te kiezen”, knikt Anne-Mieke van Helden.

Haar drie kinderen kunnen nooit zonder toestemming het internet op, of een film bekijken. Alleen zij en haar man kennen het wachtwoord van de computer. Kees van Helden: „We hebben de computer ook bewust in de kamer gezet, zodat er altijd toezicht is.” „Al is het soms wel verleidelijk om hun het wachtwoord te geven. Vooral als je het druk hebt”, lacht zijn vrouw.

Dvd’s zijn voor de drie echtparen geen onbekend verschijnsel meer. In alle gevallen draait er met een zekere regelmaat thuis een film. Kees van den Berg: „We merkten op een gegeven moment dat onze kinderen op woensdagmiddag graag bij vriendjes waren, vooral omdat ze daar tv en video’s konden kijken. We hebben toen besloten thuis dat ook in beperkte mate toe te staan, zodat we er meer grip op kregen. Nu kijk ik vaak op vrijdagavond bewust samen met de jongens naar een film. Je hoeft ze niets te vertellen. Op weg naar de Pieter Zandt lezen ze in de Sp!ts en Metro over de nieuwste films.”

„Dat is best verontrustend”, zegt zijn vrouw bezorgd. „Ze komen zo gemakkelijk buiten de deur aan hun trekken. Het helpt niet om ze thuis overal voor af te sluiten.” Marja van Kooten knikt. „Bij vriendjes of op verjaardagen bij kinderen uit de klas krijgen ze soms van alles te zien. Wel nemen ouders soms contact met je op met de vraag of de kinderen een bepaalde film mogen zien. Dan is het best moeilijk om nee te zeggen.”

De familie Van Kooten kijkt alleen op vrijdag- of zaterdagavond met elkaar naar een dvd. „De kinderen kunnen niets zien zonder dat wij het weten. We willen ook bewust met ze meekijken. Een enkele keer gebeurt het ook dat ze met de oppas naar iets kijken, maar dan weten we om welke film het gaat.”

Grenzen
Waar liggen de grenzen? Van Helden gebruikt graag het voorbeeld van een bakker. „Stel dat hij bij het maken van een cake per ongeluk een stukje poep erin laat vallen. Wie wil die cake nog eten, ook al zegt de bakker dat de smaak er niet onder heeft geleden? Niemand, omdat we bang zijn dat het slecht is voor onze lichamelijke gezondheid. Maar moeten we dan niet net zo voorzichting zijn met onze geestelijke gezondheid? Daarom hebben wij thuis de afspraak dat als er in boeken, computerspelletjes of films zondige elementen voorkomen, die zonder verdere discussie in stukken geknipt de kliko ingaan.”

„We willen bijvoorbeeld geen seksscènes zien”, zegt zijn vrouw. „Films waarin wordt gevloekt zijn ook taboe”, vult Van Helden verder aan. Van den Berg: „Wij willen ook geen Walt Disneyfilms. Daarin nemen het occulte en magische een veel te grote plek in.” Marja van Kooten: „Er mag ook geen geweld in voorkomen. Waar mensen alleen voor de kick schieten, komt bij ons niet in huis.” „Het gevaar is groot dat de kijker eraan went”, knikt Wilma van den Berg.

Wat er dan bij de familie Van Kooten zoal binnenkomt? „”Het Kleine Huis op de Prairie”, ”Swiebertje”, ”Oorlogswinter”, ”Oliver Twist” en ”Bassie & Adriaan”. Maar uiteindelijk zijn veel dvd’s leeg, zinloos en ijdel”, geeft Jaco van Kooten aan. „Ik heb zelden goede dvd’s gezien.”

Maar zou het dan niet beter zijn helemaal geen dvd’s te kijken? „Met complete mijding red je het niet meer. We moeten accepteren dat dvd’s steeds meer de plaats zullen innemen van het boek. Vroeger leerden ouders hoe hun kinderen met boeken moesten omgaan. Zo moeten we nu kinderen leren bewust om te gaan met dvd’s en hen zo toerusten. Ze moeten zelf leren inzien wat verantwoord is. Gewetensvorming is heel belangrijk. Anderzijds moeten we het verhaal niet kwijtraken: een echte boodschap wordt nog steeds alleen in woorden doorgegeven.”

„Films oefenen een grote aantrekkingskracht op kinderen uit”, constateert Wilma van den Berg. „Verbied je het, dan zijn ze moeilijk meer thuis te houden. Er wordt zo veel over gepraat, tot op het schoolplein toe. Daarom vinden wij het belangrijk dat we al kijkend met onze kinderen erover kunnen praten.”

„Als ouders moet je inderdaad bewust investeren in het aangaan van gesprekken met de kinderen”, denkt Anne-Mieke van Helden. „We kunnen ons er niet makkelijk meer van afmaken.” „Tot een jaar of 12 voed je kinderen op, daarna heb je alleen nog de mogelijkheid ze wat bij te sturen”, schat haar man in. „Vrienden hebben ook een enorme invloed.”

Kinderachtig
Geen van allen heeft kinderen die al de 16 zijn gepasseerd. Toch hebben de zes ouders het gevoel dat discussies zullen toenemen over welke films door de beugel kunnen naarmate de kinderen ouder worden. Marja van Kooten: „Je hebt ook met een groot leeftijdsverschil tussen de kinderen te maken. Daardoor is het soms moeilijk het iedereen naar zijn zin te maken.” „Films als ”Swiebertje” of ”Het Kleine Huis op de Prairie” vindt onze oudste al kinderachtig.”

„Die laatste film is ook erg moralistisch”, stelt Marja van Kooten. „En staat bovendien ver van de gereformeerde leer af”, vindt Van den Berg. „Toch wordt deze dvd ook door reformatorische boekhandels aangeboden, naast bijvoorbeeld een boek van ds. D. Heemskerk over de Dordtse Leerregels. Daar strookt het ”Huis op de Prairie” niet mee. De dominee houdt in die film een korte preek en na het eten wordt er niet gedankt of uit de Bijbel gelezen. Dat gaat toch tegen onze principes in?”

Een moeilijk punt blijft voor de ouders ook hoe ze om moeten gaan met verfilming van boeken. „In de Kameleonfilm zit een blootscène. Bovendien wordt er in gevloekt. Daarom wil ik die niet in huis”, stelt Anne-Mieke van Helden. „Al blijft het ingewikkeld om kinderen wel toe te staan een bepaald boek te lezen, maar ze geen toestemming te geven de verfilming daarvan te bekijken.”

Veel films die op dvd verschijnen, zijn ook in de bioscoop te zien. Toch geeft geen van allen hun kinderen toestemming daar naartoe te gaan. „Een groot verschil is dat je thuis de mogelijkheid hebt de film uit te zetten als die niet door de beugel kan. De kans dat je in de bioscoop opstapt, acht ik een stuk kleiner”, denkt Van Kooten. „Bovendien zie je in de bioscoop ook ongevraagd allerlei voorfilmpjes”, vult zijn vrouw aan.

„Als je kinderen de ruimte geeft om naar de bioscoop te gaan, is de controle helemaal weg”, vermoedt Van Helden. „Je haalt het hek in één klap weg.” Komt hier ook niet nog iets anders om de hoek kijken? zo vraagt Van den Berg zich af. „Ik herinner mij een artikel in De Saambinder van 2002 over het WK voetbal van 2002. Daarin kwam naar voren dat uit wetenschappelijk onderzoek was gebleken dat er bij ieder doelpunt of iedere misser veel werd gevloekt. De vraag die toen aan de orde kwam, was of je dan daar nog wel naar wil kijken. Dat geldt ook voor allerlei films. Die gaan op zondag in première. Met allerlei feestelijkheden eromheen, Gods Naam wordt erin gelasterd en er komen ontoelaatbare scene’s in voor. Kun je het dan wel liefhebben?”

Doopbelofte
Kinderen leggen de grenzen soms anders dan hun ouders, is ook de ervaring van Anne-Mieke van Helden. „Maar dan probeer ik toch duidelijk te maken dat het de plicht van mij als ouder is om hen op te voeden tot eer van God. Dat heb ik beloofd bij de doopvont. Mijn kinderen mogen van mij best anders denken, maar ik ben wel verantwoording schuldig aan de Heere.”

Het is belangrijk kinderen te leren stelling te nemen, stelt Van Kooten. „Kinderen moeten keuzes durven maken, ook als die tegen de groep ingaan.” „Al is het moeilijk wanneer je zelf iets afwijst, terwijl een ander gezin uit de eigen kerkelijke gemeente dat niet doet. Hoe leg je dat een kind uit?” vraagt Anne-Mieke van Helden zich af.

Van den Berg bladert ondertussen in zijn Bijbeltje. „Wordt er van ons als ouders niet vaker een stuk radicaliteit gevraagd? Ik denk aan 2 Timothéüs 3:12. Daar staat dat iedereen die godzalig wil leven in Christus Jezus, vervolgd zál worden. Staat dat niet haaks op onze manier van leven?” Zijn vrouw knikt. „Moeten we niet meer bewuste keuzes maken? Waarin ligt de essentie van het christen-zijn?”

„We kunnen niet schipperen met de aartsvijand van God. Er is geen grijs gebied”, erkent Van Helden. Marja van Kooten: „Het is ook beangstigend hoeveel tijd er in het kijken naar dvd’s sluipt. Er is haast geen tijd meer om je ’s avonds nog eens rustig in Gods Woord te verdiepen. Daarom stimuleren we bijvoorbeeld op zondag onze kinderen een goed boek te lezen, of lees ik zelf voor uit de Daniël, de ”Christenreis” of een zendingsgeschiedenis.”

Lukt het de ouders om het kijken naar dvd’s in de hand te houden? Iedereen geeft eerlijk toe dat ze sommige films geen tweede keer meer in huis zouden willen hebben. „Calvijn en Brakel zouden films afwijzen. Maar we kunnen er niet omheen. Onze kinderen worden er zo sterk mee geconfronteerd dat we het kijken binnen bepaalde grenzen accepteren. We proberen er het beste van te maken”, erkent Van den Berg eerlijk. „Het is zoeken naar de juiste balans”, vult zijn vrouw aan. „Soms heb ik er echt geen trek in dat de kinderen een dvd’tje pakken”, geeft Van Kooten aan. „En als we dan samen een spelletje doen, is iedereen het zo vergeten dat ze eerst wat anders wilden doen.”

„We moeten als ouders meer met elkaar in gesprek gaan”, stelt Van den Berg. „Het is goed om elkaar als ouders op te scherpen. We hebben elkaar in deze tijd hard nodig. De kerk heeft daarin ook een taak om die onderlinge gedachtewisseling te stimuleren.”

„Dvd’s vormen ook maar één aspect van de discussie”, waarschuwt Van Kooten. „Uiteindelijk zijn dvd’s nog redelijk beheersbaar. Als een dvd je niet bevalt, gooi je dat ding weg. Maar hoe gaan we om met internet, waarop allerlei films en televisieprogramma’s zijn te zien? Dvd’s kun je nog links laten liggen. Om internet kunnen we niet meer heen. Hoe houden we dát in de hand?”