Taalverruwing
Het taalgebruik in kinderboeken wordt steeds ruwer. SGP-fractievoorzitter Van der Vlies maakt zich daar -met vele ouders- zorgen over. Kinderen worden zo verkeerd beïnvloed. Het Tweede-Kamerlid vroeg staatssecretaris Van Leeuwen van Cultuur daarom afgelopen maandag tijdens een debat in te grijpen. Geen vloeken in kinderboeken.SGP-parlementariër Van der Vlies deze week tijdens het debat: "Ik gun Peter van Gestel de Gouden Griffel voor zijn "Winterijs" graag, maar als de Bond tegen het vloeken dan aangeeft dat dit boek stijf staat van het onnodig grove en ook kwetsende taalgebruik, dan vraag ik me af waar wij mee bezig zijn. Dit moeten we met elkaar niet willen. Ik ben best voor een stuk realiteitszin in boeken, maar ik vind het armoe als de werkelijkheid niet zonder laakbaar taalgebruik kan worden verwoord. Fatsoen moet je doen, ook in literatuur. Literatuur heeft een geweldige voorbeeldfunctie en uitstraling naar kinderen en het onderwijs."
Staatssecretaris Van Leeuwen van Cultuur en Media in zijn reactie tijdens het debat: "Ook ik vind scheldwoorden niet plezierig. De Gouden Griffel is verleend aan de auteur van een boek met grof taalgebruik. Ik moet er toch op wijzen dat de jurering van boeken en kinderboeken -ik heb de prijs zelf uitgereikt- valt onder de verantwoordelijkheid van een daartoe aangestelde jury. Ik heb er geen behoefte aan in die verantwoordelijkheid te treden, daar weegt de vrijheid van expressie te zwaar voor."
De Bond tegen het vloeken deed onderzoek naar het taalgebruik in kinderboeken en concludeerde in oktober: "De hoofdpersoon in "Winterijs" van Peter van Gestel is bijzonder grof in de mond: vloeken, verwensingen, scheldwoorden, het gebruik van de namen van God en Jezus als stopwoord - het behoort allemaal tot zijn vocabulaire. De functie ervan is wel duidelijk: door het taalgebruik wordt de hoofdpersoon in een sociale context geplaatst. Ook wordt hij binnen het boek verschillende keren corrigerend op zijn taalgebruik gewezen. Desalniettemin is de bond ervan overtuigd dat het sociolect van de hoofdpersoon ook prima aangeduid had kunnen worden zonder al die vloeken."
NIPO-onderzoek uit 2000: "97 procent van de ouders let er op dat hun kinderen niet vloeken."
Katrien Vanbroekhoven (Universiteit Gent) deed onderzoek naar probleemgedrag op school: "Dertien procent van de leerlingen zegt vaak of regelmatig te vloeken, 25 procent doet dat soms en 62 procent zegt het nooit of bijna nooit te doen."
P. H. Peters, woordvoerder van uitgeverij Querido, die het boekje "Stekels" van Martha Heesen verzorgde waarin een aantal keren de naam Jezus ("Jesis") als stopwoord wordt gebruikt: "De heer Van der Vlies gaat hier mijns inziens een stap te ver. Ik ben ook een tegenstander van ruw taalgebruik, maar ik beoordeel dat vanuit een bredere, humanistische visie. Van der Vlies doet dat vanuit zijn geloofsovertuiging. Het maakt voor mij veel uit waarom woorden worden gebruikt. Als het niet kwetsend is bedoeld, dan moet de vrijheid er zijn zo'n woord te gebruiken. Anders dreigt er een soort censuur. Ik kom overigens niet veel ruwe taal in kinderboeken tegen."
Ds. L. W. van der Meij, christelijk gereformeerd predikant in Driebergen en liefhebber van literatuur: "Het is goed dat dit soort dingen regelmatig aan de kaak wordt gesteld. Artikel 36 over de taak van de overheid staat immers nog steeds in onze geloofsbelijdenis. De taak van de overheid gaat verder dan een zakelijk regulerende. Ik ben niet voor een zeventiende-eeuwse censuur, maar de overheid heeft er wel op toe te zien. Ik zou ook willen pleiten voor een leeswijzer, net als dat er een kijkwijzer voor de tv is. Verder is dat vloeken in kinderboeken een zwakke poging van schrijvers om mee te doen. Ze zijn bang voor braaf gehouden te worden. De auteurs vergeten dat vloeken niet alleen beledigend zijn voor God die in Christus het behoud zoekt van mensen. Nee, ze zijn ook kwetsend voor de mensen die die God willen dienen. Veel schrijvers zijn bovendien laf. Ze gebruiken veel woorden die christenen kwetsen, maar over Allah hoor je ze niet. Ze weten immers wat de gevolgen kunnen zijn. Vloeken is trouwens heel onlogisch, want als je in God gelooft doe je het niet, en als je niet in hem geloofd hoef je het niet te doen."
Peter van Gestel, winnaar van de Gouden Griffel voor het kinderboek "Winterijs", het boek waar SGP'er Van der Vlies kritiek op uitte: "Dit vind ik een gevaarlijke tendens en een starre gedachte. Het lijkt op een begin van censuur. Overigens vind ik dit een miniem iets. In plaats van je zorgen te maken over het taalgebruik in kinderboeken, zou ik me meer druk maken over de invloeden die bijvoorbeeld van films en tv uitgaan op de jeugd. In mijn boek, dat in 1947 speelt, gaat het overigens juist over een jongen die door zijn omgeving steeds weer op zijn taalgebruik wordt aangevallen. Ik weet niet eens of vloeken het ergst is; al dat platte taalgebruik, dat vind ik erg. Aan de ander kant, er is soms wel erg veel vrijheid. Ze moeten bij de omroepen opletten dat ze bepaalde programma's niet te vroeg uitzenden. En wil Van der Vlies zich beperken tot kinderboeken of ook de jeugd- en volwassenenliteratuur aanpakken? Dan is dit nog maar een eerste stap."
Prof. dr. H. L. H. van Lierop, hoogleraar kinder- en jeugdliteratuur aan de Universiteit van Tilburg: "Ik heb niet de indruk dat het vloeken in kinderboeken opvallend toeneemt. Het boek "Winterijs" van Peter van Gestel is bekroond met de Gouden Griffel 2002. Het is vermoedelijk vanwege de impact van deze prijs dat de heer Van der Vlies zich zorgen maakt. Ik deel deze zorg niet. Zeker in "Winterijs" wordt duidelijk dat het taalgebruik van het hoofdpersonage niet wordt getolereerd. Hij wordt steeds gecorrigeerd. Dit is mijn inziens toch een duidelijk signaal aan de lezer dat deze woorden niet acceptabel zijn."
Er zijn nog geen reacties geplaatst.