Gerald Harbers - 20 mei 2006 08:27 - Gewijzigd: 20 mei 2006 08:27

Kamperen op een ijskoud maanlandschap

Ilona Bontekoning: Gewoon even op de grond zitten om te genieten van het uitzicht

„De eerste nacht vroor het 22 graden”, zegt Ilona Bontekoning (20) uit Utrecht. „Ik heb me zo klein mogelijk gemaakt in m’n slaapzak in het tentje en het beste ervan gemaakt, maar ontsnappen aan de kou in Groenland is onmogelijk.”

Ilona Bontekoning(20) bij de ingang van haar tent op de Groenlandse ijskap, waar ze een week kampeerde.

Een week lang kampeerde Ilona met vijf andere jongeren op de Groenlandse ijskap, zaterdag kwamen ze terug. Ilona: „We hebben daar een geul gegraven in het ijs en de sneeuw. Toen we de wanden van het gat hadden schoongeborsteld, konden we de ijslagen in kaart brengen. Net als de jaarringen van een boom.”

Met hulp van de gegevens die het team over de ijslagen verzamelde, wordt de satelliet Cryosat geijkt. „Die gaat in 2008 in de lucht. Daarmee kunnen ze de ijslagen van de afgelopen jaren over de hele wereld bekijken. Met onze tekeningen kunnen ze de resultaten van de satelliet vergelijken en controleren of ’ie zo goed werkt.”

Het graven van de geul was zwaar, volgens Ilona. „We werkten op 2 kilometer hoogte, de lucht is ijl en ontzettend droog. Daardoor ontstaat er heel snel een vochttekort. We moesten goed opletten dat we voldoende dronken. Continu was iemand bezig om sneeuw te smelten en daarvan thee te zetten. Wat ook meespeelde is de kou.” Lachend: „Als ik warm wilde worden, ging ik een rondje hardlopen.”

Vet voedsel
Voordat het team de ijskap opging, waren ze een paar dagen bij de Inuit, die in dorpjes aan de kust langs de oceaan wonen. „Zij vertelden dat er minder ijs op zee ligt dan vroeger. Ze kunnen dus niet meer overal met hun hondensleden komen.”

De teamleden gebruiken de dagen aan de kust om de laatste voorbereidingen te treffen om de ijskap op te gaan. „We hebben veel vet voedsel ingekocht. Chocolade, noten, muesli. Als je dat eet krijg je in korte tijd veel energie. Ook hebben we alle bagage, 35 grote tassen, uit- en weer ingepakt. Zo wist iedereen welke spullen we bij ons hadden. Mocht er een ongeluk gebeuren dan weet je waar de ehbo-doos is.”

Een helikopter bracht het team naar de plaats waar ze hun kamp op de ijsvlakte zouden opslaan. „Eerst moesten we de tenten opzetten. Om ze te beschutten tegen de wind, hebben we muren van ijsblokken gebouwd.” Ook het toilet wordt op die manier gemaakt. Een muurtje en een gat, waarvoor twee ski’s staan met rubber eromheen. „Die kon je vasthouden als je boven het gat hing. Koud dat het was. Vooraf bedacht ik me wel tien keer. Maar ja, op gegeven moment moest ik wel.”

De teamleden graven een geul om de ijslagen in kaart te brengen.

De kou beheerst het hele leven op de ijskap. „Douchen is onmogelijk. Veel te koud. De verfrissingsdoekjes die we gebruikten, bewaarden we ’s nachts in onze slaapzakken, anders waren ze stijf bevroren. Kleding? Standaard droeg ik twee thermoshirts, twee à drie broeken, een fleece pulletje, een dik zwart vest, een wind- en waterdicht jack en een dikke jas. Oh ja, en ik droeg meestal twee paar handschoenen.”

Slapen ging sowieso anders dan Ilona gewend was. „In de slaapzak had ik al mijn kleren gewoon aan, ook een bivakmuts. Toch werd ik de eerste nacht wakker omdat m’n neus aanvoelde als een ijspegel. ’s Nachts trok ik de muts meestal over m’n ogen, omdat het niet echt donker werd. De zon ging om 23:00 uur onder en kwam vier uur later weer op.”

Overleven
Meest indrukwekkend noemt Ilona het uitzicht op Groenland. „Als ik uit de tent stapte, was er alleen maar een witte ijsvlakte te zien. De horizon is een rechte lijn en daarboven een kale hemel. Het best kan ik het vergelijken met een maanlandschap. Je bent letterlijk in ”the middle of nowhere”. De eerste honderden kilometers is er geen mens te vinden, behalve ons team en de wetenschappers. Soms ging ik gewoon even op de grond zitten om te genieten van het uitzicht.”

Ilona ervaart op zulke momenten de kleinheid van de mens. „Dan zie je hoe mooi de natuur is. Het drong tot me door dat wij in de wereld mogen leven, en deze niet moeten misbruiken. Ook zag ik onze afhankelijkheid. Als de wind komt, kruipen wij diep weg in een tentje. Een poolvosje rolt zich op en laat zich ondersneeuwen. Als onze tent zou wegwaaien, zouden we het niet overleven.”