Jacoline van Vulpen - 15 mei 2006 13:52 - Gewijzigd: 15 mei 2006 13:52

Cito maakt ’t hele jaar examens

KREMERS.

Twee jaar lang zijn de examenmakers, een team van drie docenten en een Cito-medewerker, per examen voor één vak bezig geweest met het examen van 2006, legt Kremers uit. „Ze denken na over de opgaven die in het examen komen. Een keer per maand komen ze bij elkaar om de vragen te bespreken. Na een jaar is er een concept-examenklaar. De teksten voor het examen halen ze bijvoorbeeld van internet of uit kranten en tijdschriften.

Het tweede jaar is nodig voor de lay-out, het drukken en het verspreiden. Het grappige is dat wij al bezig zijn met de examens van 2007 terwijl de kandidaten van 2006 nog moeten beginnen met hun examen. Na de zomervakantie starten we met de opgaven voor 2008.”

De bedenkers mogen niet in een examen zetten wat ze willen. „De minister stelt een examenprogramma vast, daar staat de omschrijving van de examenstof in. Het Cito gebruikt een model, waarin bijvoorbeeld staat of de kandidaten een rekenmachine of woordenboek mogen gebruiken en welke onderwerpen er aan de orde komen. Hoe het examen er definitief uitziet, bepaalt de Centrale examencommissie vaststelling opgaven, de Cevo.”

Dit jaar liggen er voor havo/vwo weer zo’n 550 examens op de plank. „Voor het tweede en derde tijdvak moeten er ook opgaven zijn. Dan heb je van elk vak al drie examens en zit je zo aan de 550.”

Sluipt er wel eens een foutje in? Kremers: „We werken volgens een heel zorgvuldig proces, maar af en toe gebeurt het wel, ja. Bij een havo-examen maatschappijleer stond bijvoorbeeld de afkorting NVSH niet omschreven. De letters staan voor Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming. Het was ook geen examenstof. Bij het LAKS kwamen heel veel klachten binnen. De vraag is toen niet meegeteld.”

Wie de examens testen, blijft geheim. „Daar mag ik geen uitspraak over doen.” Zijn het leerlingen? Zij hebben de stof geleerd. „Het gaat erom informatie over de moeilijksheidsgraad te krijgen. Meer kan ik niet zeggen.”

Geheimhouding is erg belangrijk dus. „De docenten en de mensen van Cito die meewerken aan het examen, tekenen een geheimhoudingsverklaring. Iedereen heeft daar belang bij. Het is een keer voorgekomen dat een docent deze geheimhouding heeft geschonden. De leerlingen hadden een aantal opgaven uit het examen al gezien. Zij worden er helaas de dupe van. Het examen werd ongeldig verklaard en ze moesten bij het tweede tijdvak dat vak opnieuw doen.”

Wat is een goede examenvraag? „Ik praat liever over een goed examen. Een opgave moet aansluiten bij de stof die de kandidaten hebben geleerd. De moeilijkheidsgraad moet vergelijkbaar zijn met die van vorige jaren. En er mogen geen fouten in zitten.”

De makers proberen leuke en gevarieerde dingen in het examen te stoppen. „Dus niet alleen vragen over auto’s of uiterlijke verzorging.” Regel is dat er geen mensen gekwetst mogen worden. „Vloeken zijn uit den boze. We proberen niemand te benadelen. Ik weet dat we een keer een tekst hadden over stierengevechten. In de tekst kwamen voor- en tegenstanders aan het woord. Je denkt dan evenwichtig te zijn, toch kwamen er nog boze reacties. Mensen vonden dat wij stierengevechten verheerlijkten.”

Heeft Kremers nog tips voor de examenkandidaten? „Op veel websites staan voorbeelden van antwoorden. Het gebeurt regelmatig dat een kandidaat denkt dat hij een opgave verknalt heeft als hij het antwoord daar leest. Dat hoeft echt niet zo te zijn. Het kan zijn dat het antwoord toch juist is, maar dat het er niet bijstaat. De docent rekent het dan wel goed. Bedenk ook dat 90 procent van de kandidaten slaagt.”