Met een paar ferme hijsen aan een hendel tapt Piet Laan (66) water in een rode ketel. Daarna schept hij koffie in een filter. Naast hem aan het kleine aanrecht drapeert zijn vrouw Ina (60) wat kruidige liflafjes op stukken stokbrood. Het duurt even, maar dan heb je ook een niet te versmaden maaltje.

„We leven hier in de vertraging”, vat Ina het verblijf in de joert samen. Eten in de ronde tent (vaak gespeld als ”yurt”) bereidt ze op een houtkacheltje. Dat tegelijk dient als oven.

Het paar viel pakweg zeventien jaar geleden „als een blok” voor de joert. Waarom? Aan het houten tafeltje in de tent vallen woorden als geborgenheid, kleinschaligheid en overzichtelijkheid. Zes jaar geleden verkochten Piet en Ina hun huis. Sindsdien bivakkeert het stel in een joert. Al breken ze de laatste jaren de tent in november wel af. In de wintermaanden, tot maart, verblijven ze in een chalet. „Zo’n plastic doosje”, zegt Piet licht misprijzend. Ina: „We verhuizen dus twee keer per jaar. De joert is mijn thuis. Ik ben altijd blij als we de tent weer opbouwen.”

Vogels

Een van de grootste charmes van de joert is voor Piet, vroeger timmerman, „het contact met buiten.” Op een steenworp afstand van de karakteristieke tent, die in de duinen op een camping bij Den Hoorn staat, grazen koeien. De Waddenzee is niet ver. „We horen hier de vogels en de wind. Als het stormt, buldert de zee.”

De Texelaars woekeren met de ruimte. Houten stellages en kisten liggen vol met kleding en linnengoed. In de tent is wel een koelkast te vinden, maar geen badkamer. Douchen doen ze in een naastgelegen toiletgebouw. „Beschouw de joert als een ruimte die telkens van functie verandert”, zegt Ina. Ze wijst naar de laptop. „Als ik achter de computer zit, is de joert een kantoorruimte. Als ik eten kook, verandert de tent in een keuken.”

In Nederland leven naar schatting zo’n honderd mensen in een joert. De ronde tent met puntdak heeft zijn bakermat in Centraal-Azië. In bijvoorbeeld Mongolië bivakkeren nomaden in koude steppegebieden in dit soort tenten. „Op zo’n kale steppe is de joert de enige beschutting”, zegt Ina.

De vorm van de tent zit vol symboliek. „De joert kun je vergelijken met een mens”, legt ze uit. „Het houten frame stelt de botten voor. Het vilt daarop zijn de spieren. Daaroverheen zit canvas: de huid. De hoes aan de buitenkant is de kleding. De houtkachel zit bij binnenkomst links van het midden: het hart.”

Je ziet je huis liever niet wegwaaien. Daarom hangt er in een joert een zogeheten ankerlijn en ligt er midden in de tent een ankersteen. Het dikke touw zit klem tussen de dakstokken. „Als het hard gaat waaien, wordt het vilten dak een beetje opgetild. Dan valt de lijn naar beneden”, demonstreert Ina. „Dat is een teken dat je het touw moet vastbinden aan de ankersteen. Zo blijft de joert stevig op zijn plek staan.” In nomadenfamilies is de ankerlijn een erfstuk. „Er worden bijvoorbeeld spulletjes van dierbaren in geknoopt.”

Huwelijk

Het paar verhuurt op de Texelse camping zo’n tien joerts. Rumoerige knapen met kratten bier mogen wegblijven, lui die huiveren bij een torretje ook. „We mikken op natuurliefhebbers. Vader die met zijn zoontje een vuurtje maakt.”

Onderhoud is behoud – dat geldt ook voor een joert. Bij regen kan er water naar binnen sijpelen. Van belang is om in koudere maanden de kachel op te stoken. Zodat er geen mot in het tentdoek gaat zitten. „Jij moet voor de joert zorgen, dan zorgt de joert voor jou”, weet Ina. „In Mongolië zeggen ze dat een joert een huwelijk lang mee kan gaan.”

Piet grijpt de thermoskan. „Ik neem nog een bakkie. Wil je ook nog koffie?” Enige tijd later tokkelt de Texelaar buiten op zijn gitaar. Kalmerend deuntje. Schapenwolkjes aan de hemel. Zon kietelt duin. Dit moet toch vakantieverlangens aanwakkeren.

serie

Bijzonder behuisd

Deel 5 in een serie over mensen met een opvallend huis: familie Laan woont in een joert. Zaterdag deel 6.