Oudste alfabet
in Egypte ontdekt

Geleerden dateren de inscripties in de tijd van de aartsvaders, ergens tussen 1900 en 1800 voor Christus, twee eeuwen vroeger dan het oudste tot op heden bekende alfabet. De ontdekte inscripties zijn Semitisch van aard, met aantoonbaar Egyptische invloeden. Anders dan de laatste tijd werd aangenomen, blijken de eerste experimenten met het alfabet het werk te zijn geweest van Palestijnen die diep in Egypte woonden, en niet in hun thuisland in het Syrisch-Palestijnse gebied.

Hoewel de inscripties nog vertaald moeten worden, blijkt uit ander bewijsmateriaal dat het alfabet een uitvinding is geweest van 'gewone' arbeiders die het Egyptische schrift hebben vereenvoudigd en gedemocratiseerd. Ze bevrijdden het uit de elitaire handen van de officiële Egyptische schrijvers en brachten het terug tot een basaal tekensysteem. Als zodanig is het alfabetisch schrift een revolutie die vergelijkbaar is met de uitvinding van de drukpers in de vijftiende eeuw.

Hiërogliefen
De gevonden inscripties zijn gebaseerd op het hiërogliefenschrift van de Egyptenaren. Dit was een zeer ingewikkeld systeem van honderden tekens en symbolen. De Palestijnen vereenvoudigden het door alleen voor de spraakklanken een tekentje te gebruiken. Zo ontstond een alfabet van minder dan dertig tekens waarmee talloze woordcombinaties gemaakt konden worden. De uitvinding werd de basis van ons huidige alfabet.

„De ontdekking was gevolg van het toevallige intellect van aanvankelijk ongeletterde mensen die leefden in een schriftcultuur”, zegt P. Kyle McCarter, professor in de geschiedenis van het Nabije Oosten van de Johns Hopkins University. „Slechts een schrijver die zich een mensenleven had getraind, kon omgaan met de vele verschillende tekens en symbolen van het formele hiërogliefenschrift. Deze mensen bedachten een grof systeem binnen dit Egyptische systeem, iets wat ze in uren konden leren in plaats van in een mensenleven. Het was een gebruiksvriendelijke, nuttige uitvinding voor soldaten, handelaars en kooplieden.”

„Dit zijn de vroegste alfabetische inscripties, aanzienlijk vroeger dan iemand voor waarschijnlijk had gehouden”, meldt ontdekker John Coleman Darnell, egyptoloog aan de Yale University. „Ze lijken ons bewijsmateriaal te verschaffen waaruit blijkt wanneer het alfabet werd uitgevonden, en vooral hoe.”

Bewijzen
Dr. M. Raven, conservator in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden, legt een link naar het huidige alfabet: „Ons alfabet stamt van de Romeinen af. Die hadden het van de Grieken, en hun schrift is via de Feniciërs terug te voeren op het zogenaamde protokanaänitisch. Het oudste tot dusver gevonden handschrift van het protokanaänitisch werd bij de Sinaï gevonden en dateert van ongeveer 1700 voor Christus. Het werd aangetroffen op de rotswanden van steengroeven waar Palestijnen werkten in opdracht van Egyptische overheersers.”

„Nieuw aan deze vondst is dat het schrift nu ten westen van Luxor in de westelijke woestijn van Egypte is ontdekt. Ook hier zou het gaan om Palestijnen die als huurlingen van de Egyptenaren functioneerden. Leuk dat ze dezelfde tekens hebben getraceerd in een andere plaats. Dat is interessant. Ze zullen nu moeten bewijzen dat het schrift echt ouder is.”