Leven in het Achterhuis

Er gaat geen zomerse dag voorbij of er staat een rij van vele tientallen toeristen uit alle windstreken voor de deur van de Amsterdamse Prinsengracht 263, in de richting van de Westertoren. In het Anne Frank Huis schuifelen de bezoekers door de sobere kamers, die grotendeels leeggehaald zijn. Het schrijftafeltje van Anne, haar bed, de gebedenboeken, de potjes valeriaan: het ontbreekt allemaal. Het huis is leeg, als symbool voor de gaten die de oorlog sloeg in honderdduizenden Joodse families. De Duitse bezetters deporteerden niet alleen de Joden, maar wilden ook de herinnering aan hen wegpoetsen: hun huizen werden grondig geplunderd. De muur met foto's van Annes idolen en het verduisteringspapier versterken de beklemmende sfeer.

Vulpen
Voor het eerst sinds de oorlog is het interieur van het pand waar de familie Frank van 6 juli 1942 tot de arrestatie op 4 augustus 1944 onderdook, in de originele toestand te zien. Niet in de krappe kamers van het Anne Frank Huis, want dat is onmogelijk te combineren met honderdduizenden bezoekers per jaar. De Anne Frank Stichting heeft ter gelegenheid van de reconstructie van het voorhuis –het voormalige bedrijf van Annes vader– een cd-rom uitgegeven die het pand aan de Prinsengracht nieuw leven inblaast, hoe wrang die uitdrukking ook klinkt bij een monument voor de dood van anderhalf miljoen jodenkinderen.

Via tal van technische hoogstandjes –360-gradenpanoramafoto's– geeft de cd-rom een realistische rondwandeling door de verschillende vertrekken, waarbij allerlei voorwerpen het verhaal van Anne vertellen. De in elkaar geflanste gordijnen, Annes vulpen die in de kachel verdwijnt, de potjes jam, de nette kleren van haar kamergenoot, het kapmanteltje: alles wekt de indruk dat de onderduikers zojuist gedwongen werden hun vertrek te verlaten.

De cd-rom vertelt niet alleen over het huis maar ook over het dagelijks leven van de bewoners en de geschiedenis van de jodenvervolging. Driehonderd diashows combineren 1500 historische foto's, verbonden via een duidelijke verhaallijn maar ook te zien vanuit de verschillende ruimtes in het huis. Dat is de kracht van deze cd-rom: elke rondwandeling is verschillend en er lijkt telkens iets nieuws te ontdekken. Op een bastaardvloek van Miep Gies na, is dit een waardige productie. Een oase in een tijd waarin de ene na de andere gewelddadige cd-rom verschijnt. Geschikt voor jongeren vanaf circa 10 jaar en voor het onderwijs, al is een forse pc wel vereist.

Zwarte tulp
Een andere computerproductie die educatief goed in elkaar zit, is ”De zaak van de zwarte tulp”, van uitgeverij A. W. Bruna Multimedia. De computeraar verandert hier in een detective van bureau CIR, die de vijf gestolen tulpen moet opsporen waarmee bloemenkweker De Bruin de beroemde zwarte tulp kan kweken. De tulpen bevinden zich op willekeurige plaatsen in Nederland en met 2000 euro op zak en 96 uur de tijd moet de detective ze zien te vinden.

Het is een spel met hindernissen: om te kunnen bellen moet je eerst een GSM-kaart kopen en dus vooraf de chipknip laden bij de bank. Op de laptop van de detective verschijnt een tip: een van de tulpen bevindt zich in een provincie waar ook het nationaal park Het Dwingelderveld ligt. De speler koopt een treinkaartje en reist naar Assen, waar hij hoort dat de tulp zich in zuidwestelijke richting bevindt. Iedere keer moet de gebruiker kiezen: lopend, per fiets, bus of trein, wat respectievelijk minder tijd maar meer geld kost. Eenmaal aangekomen in Meppel blijken de onverlaten de tulp verplaatst te hebben.

Zo blijft het speurwerk, met telkens wisselende tips: de tulp bevindt zich in een stad met de toren Lange Jan, in de kleinste provincie onder de grote rivieren of in een plaats die bekend is vanwege zijn kaasmarkt. De speurder kan soms uit de voeten met een wegenkaart maar op de cd-rom is ook een 'intranet' meegeleverd waar hij informatie kan vinden.

Liefhebbers van schiet- en vechtspellen zullen ”De zaak van de zwarte tulp” misschien saai vinden, maar desondanks gaf een groep kinderen van 10 tot 12 deze schijf een paar weken geleden de tweede prijs in een verkiezing voor de beste kinder-cd-rom.

Safari
Twee andere educatieve computerprogramma's voor deze leeftijdscategorie zijn dieren-cd-roms. Bij uitgeverij Het Spectrum verschenen de delen 3 en 4 van de twaalfdelige serie Ontembaar Afrika. Twee uur video van goede kwaliteit tonen spectaculaire beelden over een enorme kudde gnoes die de rivier Mara overtrekt en kennismaakt met de krokodillen die daar leven. Ook wie deel 1 en 2 al bezit, vindt veel nieuws in deze dubbel-cd. Af en toe is de achtergrondmuziek storend.

In de serie Glashelder heeft uitgeverij Denda ook een dubbel-cd uitgebracht over ”Het Dierenrijk 3D”. De ruggengraat van deze cd-roms is een indeling van het dierenrijk, vanaf eencelligen tot gewervelde dieren, waardoor de evolutietheorie een prominente plaats inneemt. Er staat erg veel informatie op deze schijven, al lijkt het soms wat willekeurig. De enorme groep van insecten is slecht vertegenwoordigd. De kwaliteit van de video's stelt een beetje teleur voor wie de Afrika-cd-roms heeft gezien.

Appie en Anneloes
Bij uitgeverij Oosterbaan & Le Cointre verscheen enkele weken geleden ”Letters & Woorden”, een spel dat lijkt op Scrabble maar dan met woorden die gekoppeld zijn aan een thema. De speler moet letters op een bord rangschikken om daar namen van bijbelse personen, planten, bomen, dieren, steden of landen van te maken.

De gebruiker kan zelf een lijst met woorden over een eigen onderwerp toevoegen. Een eigenaardig manco aan het spel is dat onzinwoorden ook punten opleveren. Bij de thema's bijbelse personen en landstreken laat het programma meteen de bijbeltekst en een omschrijving zien. De complete Statenvertaling is meegeleverd op de schijf. Het programma is geschikt voor de leeftijd vanaf 7 jaar.

Kinderen die het lezen nog niet machtig zijn, kunnen terecht bij ”Appie en Anneloes” van uitgeverij Koster, het eerste product van de Stuiterbalreeks. Het programma is leuk geïllustreerd en laat het huis en de omgeving van Appie en Anneloes zien. Dat betekent: een verkleedspel met Anneloes die nog slaperig kijkt, vissen met Appie, springen met de hond Bor en de tafel dekken. De cd-rom is heel eenvoudig te bedienen. Oudere kinderen zullen snel op het spel uitgekeken zijn, maar voor jongeren valt dat mee, omdat dezelfde actie vaak een verschillend resultaat oplevert: iedere keer als je gordijnen openschuift, verandert het weer en Appie vist telkens wat anders uit de vijver.

”Anne Frank, een huis met een verhaal”, uitg. Anne Frank Stichting, Amsterdam, 1999; ISBN 90 76725 01 2; ƒ 79,95. Minimale systeemeisen: Pentium 120, Windows 95, 16 Mb RAM, 1 Mb geheugen op videokaart. Ook geschikt voor Macintosh: 90 Mhz, OS 7.5.2, 24 Mb RAM.

”De zaak van de zwarte tulp”, uitg. A. W. Bruna Multimedia, Utrecht, 1999; ISBN 90 229 4267 8; ƒ 49,95. Minimale systeemeisen: Pentium, Windows 95, 16 Mb RAM.

”Ontembaar Afrika, het leven op de savanne, 3 & 4”, uitg. Het Spectrum Electronic Publishing, 1999, Utrecht; ISBN 90 5344 091 7; ƒ 49,95. Minimale systeemeisen: Pentium 133, 16 Mb RAM.

”Het Dierenrijk 3D”, uitg. Denda Multimedia, Oldenzaal, 1999; ISBN 9 056090 36 4; ƒ 59,95. Minimale systeemeisen: 486 DX2, Windows 95, 8 Mb RAM.

”Letters & Woorden”, uitg. Oosterbaan & Le Cointre, Goes, 1999; ƒ 37,50. Minimale systeemeisen: Windows 95.

”Appie en Anneloes”, uitg. Gebr. Koster, Barneveld, 1999; ISBN 90 5551 159 5; ƒ 39,95. Minimale systeemeisen: Pentium, Windows 95, 16 Mb RAM. Ook geschikt voor Macintosh: Power PC, 8 Mb RAM.