Internet op de zeef

Alleen de korenaren plukken, is de aanpak van de Erdee-holding. Vanmiddag werd het RDNet-Plus op de Wegwijsbeurs in Utrecht geïntroduceerd. Dat net biedt toegang tot een beperkt aantal internetsites met nuttige en verantwoorde informatie. Ing. J. Koetsier, directeur van de Erdee-holding: „De techniek waarmee informatie via internet wordt verspreid, is prachtig. Maar op het net staan intussen veel verderfelijke zaken. Met het RDNet-Plus krijgen abonnees dan ook alleen toegang tot verantwoorde websites.”

De snelheid waarmee Nederland, dus ook de reformatorische gezindte, wordt overspoeld met gratis internetaanbiedingen, verontrust Koetsier. Het aantal mensen met een open internetaansluiting zal daardoor snel stijgen. „Nu al heeft pakweg 10 procent van de gezindte een internetabonnement, zo blijkt uit een onlangs gehouden Terdege-enquête. Veel ouders weten amper wat ze daarmee in huis halen. Daarnaast zijn er mensen die vanwege de gevaren internet tot nu toe uit hun huis hebben geweerd. Daarom hebben wij besloten de mogelijkheid te bieden een stukje positieve informatie in huis te halen, dezelfde gedachte die indertijd de oprichters van het Reformatorisch Dagblad hadden.”

Via de servicedesk van het huidige RDNet, dat een e-mailabonnement biedt en toegang tot het digitale RD, was er vraag naar een informatiepakket. Koetsier: „Van een aantal directeuren van reformatorische scholen weet ik dat ze belangstelling hebben. Voor scholen die vinden dat ze niet voldoende hebben aan het RDNet-Plus wordt de bestaande samenwerking tussen scholen, ClickChoice en het RD voortgezet.” Eerder dit jaar draaiden die een gezamenlijke proef om te komen tot een gefilterd internet.

Ondoenlijk
Het RDNet-Plus is geen gefilterd internet, benadrukt de Erdee-directeur. „Wij selecteren goede internetinformatie en geven die door. Dat is wat anders dan het screenen van alle internetsites en de 'verkeerde' uitsluiten. Screenen van het immense net is een haast ondoenlijke zaak.”

De tien geboden vormen de leidraad voor de beoordeling van sites. RD-redacteuren hebben de selectie en beoordeling ter hand genomen. Het RDNet-Plus telt bij de start zo'n 400 sites, in rubrieken als computers en internet, gezondheid, financiën en economie, en kerk en theologie. Binnen korte tijd moet de lijst gegroeid zijn tot meer dan 1000 sites, zegt Koetsier.

„We zoeken nog naar software die aangeeft wanneer een site veranderd is, zodat we die opnieuw kunnen controleren. Verder staan we altijd open voor ervaringen van gebruikers. Die kunnen ook interessante sites aandragen, die eventueel worden opgenomen in het RDNet-Plus.”

Kindermeisjes
Ook al telt het RDNet-Plus straks tienduizenden sites, dan is dat altijd nog maar een uiterst klein gedeelte van internet, dat naar schatting zo'n 400 tot 800 miljoen pagina's telt. Wie daar toch de beschikking over wil hebben, maar onfrisse sites wil weren, zou gebruik kunnen maken van filtersoftware.

Digitale 'kindermeisjes' met welluidende namen zoals NetNanny, Bess, Cybersitter, CyberPatrol, I-Gear en Surfwatch zeggen de internetter te hoeden voor verkeerde informatie. De programma's zijn in de meeste gevallen gebaseerd op een lijst met ongewenste internetadressen in een centrale computer. Bij het starten van de pc moet de recentse lijst worden opgehaald.

CyberPatrol is momenteel het enige pakket met een Nederlandse versie. Het ziet zichzelf niet als 'waakhond', maar als een instrument dat ouders helpt hun eigen waarden en normen ook voor het internetgebruik van hun kinderen te kunnen laten gelden. Daarom kunnen ouders zelf kiezen welke categorieën ze wel of niet willen blokkeren, zoals geweld en godslastering, gedeeltelijk of volledig naakt, seksuele handelingen of tekst en satanische zaken.

Niet iedereen is gecharmeerd van de elektronische oppasprogramma's. Volgens critici krijgen pagina's veel te snel het etiket ”schadelijk” opgeplakt. „Informatie over borstkanker of Sussex komt er niet eens doorheen”, schampert een anticensuurfanaat op internet. Dat heeft te maken met de manier van beoordelen: software speurt internetpagina's af naar woorden die kunnen duiden op schadelijke informatie.

Het relaas van een gebruiker van CyberPatrol bevestigt dit beeld: „Het werkte wel, maar in de zwaarst beveiligde versie hield hij ook allerlei in mijn ogen volkomen onschuldige sites tegen. Ik heb zelfs meegemaakt dat hij alles tegenhield! We konden gewoon niet meer internetten. Wel een goede beveiliging...” Vervelender is dat het programma vaak verkeerde pagina's doorlaat. Verder zijn er op internet trucs te vinden om het programma eenvoudig te omzeilen.

Geen filter
Ook Vanenburg-dochter ClickChoice legt de verantwoordelijkheid bij de gebruiker. MyFilter, het Engelstalige product dat begin januari op de markt komt, stelt ouders in staat hun kinderen de toegang tot bepaalde informatie te ontzeggen. Maar een filter is het niet, zegt J. van de Geer, lid van de raad van commissarissen van ClickChoice. „Wij doen aan ”content management”. Daardoor kunnen gebruikers ongewenste informatie weren en wordt nuttige informatie beter toegankelijk.”

ClickChoice combineert techniek met het menselijk oog. Elektronisch filteren is niet voldoende, vindt Van de Geer. „Je gooit er dan te veel uit of juist te weinig.” Daarom worden de internetpagina's ook nog eens gescreend door een groep vrijwilligers, de zogenaamde ”community”. Die classificeert pagina's, voorziet ze van 'vlaggetjes' aan de hand van door henzelf opgestelde criteria. „In Amerika draait zo'n community, met 1500 mensen. Hun criteria zijn gebaseerd op algemene normen en waarden. In Nederland heeft een proef gedraaid met twintig vrijwilligers uit het onderwijs en de Erdee-holding. Zij gingen onder andere uit van de tien geboden.” De Amerikaanse groep heeft inmiddels 200 miljoen pagina's gescreend.

Vanenburg wil „zo snel mogelijk” met een Nederlandse community van start gaan, om de naar schatting 3,2 miljoen Nederlandstalige internetpagina's te classificeren. Deze week werft het bedrijf daarvoor vrijwilligers op de Wegwijsbeurs. Van de Geer mikt op 300 mensen, die het hele Nederlandstalige internet in april 2000 onder ogen moeten hebben gehad, als ook de Nederlandse versie van MyFilter op de markt komt. Een deel van de community zal uit het reformatorisch onderwijs komen.

De groei van het toch al grote internet is nauwelijks bij te benen. Van de Geer heeft een de beschikking over een techniek waardoor nieuwe, niet-geclassificeerde pagina's automatisch komen bovendrijven. „Als iemand een niet-geclassificeerde pagina wil bekijken, wordt die automatisch doorgestuurd naar de community, waar de pagina voorrang krijgt. Gebruikers kunnen ook waarschuwen voor verkeerd beoordeelde pagina's, die dan in principe binnen een kwartier opnieuw worden gescreend.” De Vanenburg-medewerker wil geen veilig internet suggereren. „Dat bestaat niet, er blijft een kans dat er menselijke fouten inzitten.”

Modderkruiper
Een filterprogramma dat eveneens binnenkort in Nederland op de markt zal komen, is X-Stop. Het Amerikaanse product beweert 96 procent van alle pornografische pagina's tegen te houden. Om dat te bereiken, zet X-Stop een slimme zoekmachine in, de zogenaamde Mudcrawler (modderkruiper), die dag en nacht het internet elektronisch doorploegt op zoek naar nieuwe 'rommel'.

Dagelijks komen er 300 tot 500 pornosites bij, en om die op te kunnen sporen bekijkt Mudcrawler 2,7 miljoen sites per uur. In de regel zijn alle verkeerde pagina's binnen enkele uren opgespoord, meldt de website van X-Stop. Dat is een forse bewering, want 2,7 miljoen sites per uur bekijken betekent 750 per seconde. Daar is een heel dikke kabel voor nodig. De snelheid waarmee X-Stop de sites beoordeelt zou dan tientallen malen hoger moeten zijn dan bij grote zoekmachines zoals AltaVista en HotBot, die slechts zestig pagina's per seconde bekijken. En een site kan uit vele pagina's bestaan. Deze berekening maakt het Mudcrawler-verhaal nogal onwaarschijnlijk.

Tijd voor een proef op de som. Een gratis testversie van het programma is op internet verkrijgbaar, en is –na enig heen en weer gemail– eenvoudig te installeren. Bij www.playboy.com springt het scherm inderdaad op zwart, met een grote rode X erop.

Toch valt het resultaat uiteindelijke tegen: X-Stop blijkt zo lek als een mandje. Testen is helaas niet zo moeilijk, een van de populaire zoekindexen op internet biedt een ellenlange lijst met (overwegend Nederlandstalige) sekssites aan. Van de 62 stuks passeren er 17 ongehinderd het filter, 28 procent dus. Ook de bewering dat zulke pagina's snel opgespoord worden, klopt niet. Een week later, na het bijwerken van het bestand met verwerpelijke adressen, gingen 16 van de 17 sites nog steeds door de zeef. Een andere site, die eerst tegengehouden werd, passeerde nu het filter wel.

Directeur P. van der Vlies van Solcon, die X-Stop over twee weken op de Nederlandse markt wil introduceren, is „niet echt teleurgesteld. Ik heb altijd gezegd dat ook deze techniek niet 100 procent waterdicht is. Het ontwikkelen van deze filtersoftware is een voortdurend proces. Als er iets beters op de markt komt, springen we daarop in.” Hij is ook in gesprek met Vanenburg-dochter ClickChoice. „Maar die jongens zijn nog niet klaar. En bovendien: voor die manier van filteren moet je alle pagina's met menselijke ogen bekijken. Dat is zeker niet ideaal, je moet dan eerst zelf door de vuilnisbak van de wereld heen.”

Solcon wil graag software bieden die christenouders en hun kinderen vrijwaart van rommel, zegt Van der Vlies. Maar een programma dat een kwart daarvan toch doorlaat, heeft weinig nut. De route die voor deze test gebruikt is –via een index met sekssites– ligt zo voor de hand dat ieder die dat wil, genoeg van zijn gading vinden kan. Het is dus juist slordig dat deze opsommingen van sekssites niet al in de bestanden opgenomen zijn. Door het roeren in de modder levert X-Stop helaas troebel water.