Wetenschap17 augustus 1999

„Ruimtevlucht is levensgevaarlijk”

RIJSWIJK – De ruimtesonde Cassini scheert morgenochtend met een snelheid van 20 kilometer per seconde langs de aarde. De Nederlandse Vereniging voor Medische Polemologie (NVMP), een vredesorganisatie, noemt de risico's van het gebruik van de radioactieve brandstof, plutonium 238, onaanvaardbaar. Volgens de Europese ruimtevaartorganisatie ESA ziet de vereniging spoken.

De route van de Cassini is zeer nauwkeurig berekend, zegt ESA-woordvoerder H. Graf in Noordwijk. ESA neemt met de ruimtesloep Christiaan Huygens deel aan het NASA-project. „De kans op ongelukken is niet eens in een getal uit te drukken.”

Maar de Cassini kan bij „een zeer geringe afwijking” in de hogere lagen van de dampkring belanden, beweert de NVMP. In dat geval voltrekt zich een ramp: het ruimteveer verbrandt en het plutonium komt in de atmosfeer terecht. 27 microgram plutonium van het type 238 is al genoeg om longkanker te veroorzaken. De Cassini bevat 34 kilo.

De Cassini werd op 15 oktober 1997 gelanceerd en is op weg naar Saturnus. Om aan snelheid te winnen, maakte het ruimteveer eerst gebruik van de zwaartekracht van Venus. Nu keert Cassini weer terug naar de aarde. Om 5.28 uur(Nederlandse tijd) raast hij op ruim 1100 kilometer hoogte langs de aarde om naar Saturnus te worden 'gezwiept'. Vanaf de Paaseilanden in de Stille Oceaan zal Cassini te zien zijn.

„Vorige week werd de laatste manoeuvre die nodig is voor de zogeheten 'flyby' feilloos uitgevoerd”, zegt Graf. „Alleen een groen ruimtemannetje dat opduikt om de Cassini een flinke duw te geven, kan nu nog voor een verassing zorgen.”

Het gaat niet alleen om de Cassini, reageert NVMP-secreatris H. van Iterson. De NASA heeft nog elf 'plutonium-missies' gepland. „Ik geloof ook niet dat het dit keer misgaat. Maar de risico's zijn wel veel groter dan de NASA beweert.”

Het plutonium is in gesmolten vorm verwerkt in een soort keramische tegeltjes. Mocht de Cassini onverhoopt toch in de dampkring belanden, dan gebeurt er nog niets volgens de NASA. De korreltjes zijn te groot om zich in de longen vast te zetten. En alleen in bijzonder kleine deeltjes is plutonium gevaarlijk. Van Iterson heeft er geen vertrouwen in. „Er zijn genoeg deskundigen die in het verleden absoluut zeker wisten dat er met kerncentrales niets kon gebeuren.”