Wetenschap 17 augustus 1999

De zeppelin, terug van weggeweest

De zeppelin, die na de ramp met de Hindenburg in 1937 geschiedenis leek te zijn geworden, lijkt langzaam terug te keren in de hedendaagse luchtvaart. De politie overweegt een zeppelin in te zetten tijdens het Europees Kampioenschap voetbal, de bloemenveiling Aalsmeer wil er de snijbloemen mee naar veilingen vervoeren.

Bij Lelystad komt misschien een zeppelinfabriek van het consortium Rigid Airship Design (RAD), dat er de komende 20 jaar 1000 stuks denkt af te zetten. De onverwachte ontwikkeling bracht de Kunsthal in Rotterdam ertoe komend najaar een documentaire-tentoonstelling samen te stellen over geschiedenis en toekomst van de zeppelin.

De eerste zeppelins werden kort voor de laatste eeuwwisseling vervaardigd naar een idee van de Duitse luitenant-generaal b.d. Ferdinand graaf von Zeppelin. Hij kreeg zijn eerste zeppelin in 1900 in de lucht, maar het ding raakte aanvankelijk niet echt in opmars. Zeppelin zette zijn werk echter onverdroten voort en de luchtschepen zouden in de Eerste Wereldoorlog een niet onbelangrijke rol spelen.

In de jaren tussen 1920 en 1930 werden er met zeppelins reizen ondernomen naar de noordpool en Zuid-Amerika en was er zelfs enige tijd een geregelde dienst Duitsland-New York. De zeppelins vertoonden niettemin grote nadelen: ze waren altijd brandbaar door het gebruik van ontvlambare waterstof en bij slecht weer ook nog eens moeilijk bestuurbaar. Nog voor de Tweede Wereldoorlog leek het luchtvaartuig een zekere dood gestorven toen in 1937 de Hindenburg in brand vloog.

Inmiddels herontdekt de wereld de –gemoderniseerde– zeppelin. De moderne generatie is veiliger, omdat gebruik wordt gemaakt van het onbrandbare helium. Daarnaast wordt de zeppelin nu aangedreven door kleinere, zuinige dieselmotoren en kunnen ze in de toekomst misschien zelfs toe met zonne-energie. Ook maken zeppelins relatief weinig lawaai en hebben ze maar een kleine ruimte nodig om te landen. Doordat een zeppelin goed stil in de lucht kan hangen, is het vaartuig geschikt voor bijvoorbeeld observaties door de politie tijdens risico-voetbalwedstrijden.