Luisteren naar de zonsverduistering

Wie het niet gelukt is een eclipsbril te bemachtigen, kan altijd nog proberen de zonsverduistering te beluisteren.

Wetenschappers van de NASA zullen de eclips morgen benutten om te zien wat de gevolgen zijn van de verduistering op de samenstelling van de ionosfeer, een van de buitenste lagen van de aardse atmosfeer. Ze willen dat effect meten door na te gaan hoe goed de radio-uitzendingen van BBC World Service te beluisteren zijn.

Kortegolfradio-uitzendingen zijn overdag veel moeilijker te beluisteren dan 's nachts. Dat komt door het effect dat de zon heeft op het buitenste deel van de atmosfeer van de aarde. De ultraviolette straling van de zon ioniseert daar atomen en moleculen, vandaar de naam ionosfeer. De buitenste laag werkt als een soort spiegel, waardoor de kortegolfstraling heen en weer stuitert tussen de aarde en de ionosfeer. Daardoor zijn uitzendingen ook over de horizon heen te beluisteren. Dat effect werkt dag en nacht, want de ionen blijven aanwezig als de zon verdwijnt.

Een tweede geioniseerde laag, op geringere hoogte, verstoort echter het spiegeleffect door het radiosignaal te verzwakken. Die verzwakking treedt alleen overdag op, als gevolg van de zonnestraling. Kortegolfradiostations zijn daardoor 's nachts beter te beluisteren. De NASA wil dat effect graag meten tijdens de zonsverduistering en vraagt mensen om af te stemmen op de uitzending van de BBC en daarna aan NASA hun bevindingen door te geven. Misschien kan zelfs Zuid-Amerika meeluisteren naar de zonsverduistering. Ook als het in Nederland onverhoopt bewolkt is.

Het NASA-project is uitvoerig beschreven op www.science.nasa.gov/newhome/headlines/ast04aug99_1.htm.